نقد و بررسی ادبیات آمریکای لاتین با بررسی و معرفی مشهورترین نویسندگان این قاره مانند مارکز ، ویرجینیا وولف ، بورخس و ایزابل آلنده و آثار برجسته ی آنان

ادبیات آمریکای لاتین در قرن 16 میلادی و بعد از شروع استعمار در این قاره، شکل جدیدی به خود گرفت. در این دوره و در جریان مستعمره شدن بخش‌های زیادی از آمریکای لاتین، بسیاری از مردم بومی مجبور به آموختن زبان استعمارگران خارجی شدند.

بخش عظیمی از مردم تحت تاثیر فرهنگ و زبان اسپانیایی در منطقه بودند –که در آن زمان بیشترین مناطق را تحت استعمار خودش داشت- و بخش اندکی در برزیل کنونی تحت تاثیر زبان و فرهنگ پرتغالی بودند.

هرچند در هائیتی، زبان فرانسوی و ادبیاتش به دلیل حضور فرانسوی‌ها رواج پیدا کرده بود.

در نهایت روند این تاثیرات به گونه‌ای بود که به ترکیب فرهنگ‌های اصیل و بیگانه انجامید. این نقطه از تاریخ ادبیات جایی است که بسیاری معتقدند آمریکای لاتین برای یافتن یک سبک واحد و جدید، به شکوفایی رسید.

ادبیات آمریکای لاتین در معنای مستقل، ادبیات تک تک کشورهای این منطقه است.

قاره‌ای که در دل آن، بزرگترین نقطه‌ی سبز رنگ زمین وجود دارد. جایی که زمین نفس تازه می‎کند و نو می‌شود.

احساس در دل این منطقه بیشتر از هرجایی جریان داشته و با حقیقت زندگی ترکیب شده است.

گویا ادبیات هم از این دم مسیحایی بی‌نصیب نمانده است. ادبیاتی که انگار یک جای خالی بزرگ در ادبیات جهان را پر کرد و آن هم رئالیسم جادویی بود.

سبکی که زمانی ادبیات دنیا را مسخ خودش کرد و از تاثیر آن زیرشاخه‌های دیگری از ادبیات جدید، نمود پیدا کرده و پرورش یافتند.

نقد و بررسی ادبیات آمریکای لاتین

ادبیات آمریکای لاتین که خود از دیرباز مهد شعر و افسانه‌های مایا و آزتک بوده بعد از گذشت سال‌ها هم همچنان در جهان خودنمایی می کند.

• مارکز که بسیاری او را بنیانگذار رئالیسم جادویی می نامند، از دل همین سرزمین پرورش یافته و امروز از آثارش به عنوان شاهکارهای ادبی یاد می‌شود.

• بورخس Jorge Luis Borges که با نوشتن داستان‌های کوتاه شهرت داشته و علی‌رقم اینکه پس از نامزدن شدن‌های بسیار، به هیچ جایزه‌ی نوبلی دست پیدا نکرد، بسیاری او را به عنوان یکی از نویسندگان پست مدرن، صاحب سبک می‌دانند.

• ویرجینیا وولف Virginia Woolf که با رمان‌های تجربه محورش شهرت داشته و قبل از شروع جنگ جهانی دوم از چهره‌های محبوب در محافل ادبی محسوب می‌شده، جزو اولین افرادی بوده که در ادبیات خود، حقوق زنان را مطرح کرده و توجه همگان را به اهمیت این مساله جلب کرده است.

در ادبیات آمریکای لاتین از چهره‌های دیگری مثل ایزابل آلنده Isabel Allende می توان سخن به میان آورد. کسی که از نظر بسیاری پدیده‌ی ادبیات لاتین بوده و ادامه دهنده‌ی راه مارکز در رئالیسم جادویی است.

آلنده تا کنون 19 جلد کتاب نوشته است که به زبان‌های مختلف ترجمه شده و بیش از 50 میلیون از این آثار در دنیا به فروش رفته اند.

از سایر نویسندگان و مشاهیر ادبیات آمریکای لاتین میتوان به بزرگانی چون پائولو کوئلیو نویسنده معاصر برزیلی و خالق آثار بزرگی چون کیمیاگر ، مکتوب ، بریدا و زهیر ، پابلو نرودا شاعر گرانقدر شیلیایی ، ماریو بارگاس یوسا از کشور پرو و نویسنده رمان دوران قهرمان میتوان نام برد.

و البته نبایستی خوان رولفو نویسنده شهیر مکزیکی و خالق شاهکار پدرو و پارامو را از قلم انداخت.کسی که آثارش تحسین شده بورخس و مارکز بوده است.

اما با توجه به محدویت نوشتاری ، این نوشته بر روی چهار داستان نویس برجسته ادبیات آمریکای لاتین (مارکز ، بورخس ، وولف و آلنده) تمرکز کرده است.

مارکز و رئالیسم جادویی

بدیهی است که بررسی ادبیات آمریکای لاتین را با مارکز شروع کرد.

گابریل گارسیا مارکز فقید، زاده کلمبیا، با وجود زندگی دور از وطنش بخاطر تهدیدهای دولت وقت، در خلق شاهکار‌های ادبی ثابت قدم بود. احتمالا نام او را همه‌ی ما شنیده ایم و این نام برای ما با کتاب «صد سال تنهایی» گره خورده است.

کتابی که بسیاری هنوز آن را شاهکار قرن دانسته و به گفته منتقدان ادبی، در زمره غنی‌ترین آثار ادبی تاریخ قرار داده می‌شود.

او به انتقال دقیق و صریح احساسات ماورایی خود به خوانندگان شهره است و از او به عنوان کسی که از تخیلات و اتفاقات ماوراءالطبیعه برای جدایی از مشکلات حقیقی استفاده می‌کند، یاد می‌شود. کتاب‌های او، طبق گفته‌ی ابتدایی، بیشتر سبک رئالیسم جادویی را دنبال می‌کنند اما این مورد، در باره‌ی تمامی کتاب‌های او صدق نمی‌کند.

«در واقع برای او زندگی مهم بود؛ نه مرگ. برای همین هم هنگامی که حکم اعدام را به اطلاعش رساندند به هیچ وجه نترسید؛ بلکه احساس دلتنگی کرد.»

این بخشی از کتاب صد سال تنهایی است. جملاتی که نویسنده برای توصیف خیالش به کار می‌برد، خیره کننده اند.

مخاطب می تواند در هرجایی از کتاب بایستد، دوباره بخواند و رئالیسم جادویی را در یابد.

کاری که گابریل آن را به خوبی در نوشته هایش انجام می دهد؛ در کتاب صد سال تنهایی نیز مشهود است. انگار از جادو برای رد شدن از واقعیت استفاده می‌کند و این خیره کننده است.

مارکز در کتاب صد سال تنهایی به تشریح زندگی شش نسل از خانواده‌ی «بوئندیا» می‌پردازد، ماجرای این کتاب دقیقا از یک صحنه‌ی اعدام شروع می‌شود. جایی که سرهنگ، گذشته اش را مرور می‌کند. گویی که انگار این لحظات سال‌ها طول می‌کشند.

اما زیبایی این کتاب به همین‌جا ختم نمی‌شود و نویسنده دائما با کمک گرفتن از جادوی کولی‌ها و استفاده از وقایعی مثل ناپدید شدن یک باره‌ی افراد یا مرگ یک‌باره‌ی آن‌ها، فضای داستان را به سمت جادویی‌تر شدن سوق می‌دهد.

این کتاب با وجود نثر بی‌مثال خود، اما در بعضی موارد پیچیده و مبهم نیز هست.

این پیچیدگی‌ها ممکن است ذهن مخاطب را خسته کرده و او را از ادامه‌ی کتاب منصرف کند، اما تنها مخاطبانی که تا آخر قصه همراه راوی می‌شوند، از زیبایی نقطه‌ی پایان آن متاثر خواهند شد.

این کتاب به شدت ذهن مخاطب را درگیر کرده و مخاطب را تا پایان قصه در پی نتیجه نگه می‌دارد. بدون شک، کتابی که باعث اهدای جایزه نوبل به مارکز شده است، حتما ارزش خواندن را دارد.

علاقمندان به رئالیسم جادوئی میتوانند کتاب صد سال تنهایی را در سایت سلام صدا دانلود نمایند.

البته از مارکز کتاب‌های دیگری نیز منتشر شده است که برای علاقه مندان به نثر این نویسنده، توصیه می‌شوند.

کتاب هایی مثل عشق سال‌های وبا، پاییز پدرسالار و مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه که هرکدام در جای خود از ارزش ادبی بالایی در ادبیات جهان و ادبیات آمریکای لاتین برخوردار هستند.

خورخه لوئیس بورخس

در ادامه معرفی نویسندگان شهیر آمریکای لاتین به بورخس با داستان‌های کوتاه اما عمیق می رسیم

خورخه لوئیس بورخس ، شاعر و ادیب آرژانتینی که عمر خود را به معنای واقعی صرف کتاب کرد. به گفته‌ی خودش

«نمی‌توانم خودم را در جهانی بدون کتاب تصور کنم. من به کتاب‌ها محتاجم. آن‌ها همه چیز من هستند.»

این نقل قول همان چیزی از بورخس را به شما می‌گوید که حقیقت بورخس است. کسی که با وجود کم بینایی اش هرگز دست از خواندن و نوشتن کتاب نکشید.

تخصص او در زمینه‌ی نوشتن داستان‌های کوتاه است. از او مجموعه داستان‌های کوتاه زیادی منتشر شده که تمامی آن‌ها به زبان فارسی برگردانده شده اند.

کتاب هایی مثل الف، تاریخ ابدیت و هزارتو از معروف‌ترین آثار مجموعه‌ای بورخس هستند.

برای مثال کتاب الف شامل 17 داستان مختلف است، کتابی که با داستان نامیرا شروع شده و با داستان الف به اتمام می‌رسد. برای مخاطبان آثار بورخس مشهود است که او نظم خاصی در چینش داستان هایش در کتاب برای فهماندن یک موضوع واحد دارد.

بورخس جایگاه مهمی در ادبیات آمریکای لاتین و مهمتر از آن ادبیات پست مدرن دارد. اگر چه از او به عنوان پیشگامان رئالیسم جادویی نیز یاد می‌شود.

او در کتاب الف از روایت اول شخص استفاده می کند و به مرزهای جغرافیایی اهمیتی نمی‌دهد. به گونه‌ای که در این مجموعه و کتاب‌های دیگر، از هر فرصتی برای درهم آمیختن فرهنگ‌های شرق دور و اروپا با فرهنگ خودش بهره می‌برد و این خصیصه‌ی او، فضای داستان هایش را از یک فضای تکراری به یک فضای جذاب و منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند.

زمان، مرگ و تناقض از خصوصیات اصلی داستان‌های کتاب‌های بورخس هستند.

گویی او در کتاب هایش (خصوصا کتاب الف) در وهمی نزدیک واقعیت گم شده و برای رهایی پیچ و تاب می‌خورد. کتاب هایی که از ترس انسان امروزی پرده بر می‌دارند.

بورخس از شوخ طبعی خاصی در روایت آثارش برخوردار است و هرجا که لازم بداند از موقعیت‌های عجیب، برای طعنه‌های عمیق به مخاطبش استفاده می‌کند. داستان‌های او بسیار گیرا بوده و مخاطب را در جایی میان حقیقت و خیال نگه می‌دارند.

ویرجینیا وولف و روایت سیال ذهن

آدلاین ویرجینیا استیون یا همان ویرجینیا وولف، با وجود یک کارنامه‌ی ادبی پربار، از مشکلات روحی زیادی در زندگی خود رنج می‌برد.

مشکلی که پزشکان آن را اختلال دوقطبی تشخیص داده بودند. اما این مشکلات باعث نشد او از نویسندگی دست بکشد و تا زمانی که از دنیا نرفته بود، در زمره‌ی بهترین نویسندگان زن در ادبیات جهان و ادبیات آمریکای لاتین محسوب می‌شد.

اولین کتاب او کتاب سفر دریایی با اسم دیگر «سفر به بیرون» است و از آنجا بود که سی سال کار ادبی او آغاز شد.

او در ادامه کتاب هایی مثل اتاقی از آن خود و خانم دالوی و به سوی فانوس دریایی را نوشت که بسیاری این کتاب را یک کتاب انقلابی در قرن بیستم می‌نامند.

وقتی صحبت از شاهکار ادبی به میان می‌آید مخاطبان این کتاب، مهر تایید به این مساله خواهند زد. کتابی که داستان یک روز از زندگی زنی به نام دالوی است.

در این کتاب نویسنده به دقت تمام نقاط شهر لندن را به تصویر می‌کشد، انگار که شخص اول داستان دست ما را گرفته و همراه خودش از خانه به گردش می‌برد.

نثر این کتاب بسیار روان و قابل فهم بوده و به تفهیم مفاهیمی مثل عمر، خاطرات و تجربیات در آن پرداخته می‎شود.

ایزابل آلنده، پدیده ادبیات لاتین

آلنده، نویسنده‌ی کتاب «خانه‌ی ارواح» یکی از محبوب‌ترین آثار ادبیات آمریکای لاتین قرن بیستم است.

این کتاب که مهم‌ترین اثر آلنده محسوب می‌شود، به شرح داستان زندگی سه نسل از خانواده‌ی تروبا می‌پردازد. جایی که محل نمایش خوشی‌ها و سختی‌ها در کنار هم است.

تمام وقایع این کتاب در شیلی روی داده و در نهایت می‌فهمیم که سرنوشت هر یک از اعضای خانواده به چه می‌انجامد.

مسیر داستان خانه‌ی ارواح مثل یک هزارتو بوده اما مخاطبان از این هزارتو لذت می‌برند.

آلنده در این کتاب از دو زاویه دید داستان را نقل می‌کند؛ گویا دو کتاب کنار هم قرار گرفته‌اند. یکی از زاویه دید دانای کل و دیگری اول‌شخص داستان که نامش استبان است.

دلیل این انتخاب را مگر تا پایان کار نمی‌توان فهمید. دوسوم نخست کتاب به زیبایی به تشریح تحولات خانوادگی درگذر زمان می‌پردازد. یک سوم کتاب نیز درباره تاریخ کشور شیلی است.

همچنین از دیگر آثار مهم او می توان به «زورو» و «از عشق و سایه‌ها» اشاره کرد.

خوان رولفو

خوان رولفو نویسنده و عکاس مکزیکی از مهم ترین نویسندگان آمریکای لاتین به شمار می رود.

رولفو در آپلکوی مکزیک در خانواده ای زمین دار به دنیا آمد. حوادث انقلاب مکزیک باعث از بین رفتن زمین های آن ها شد.

او در سال های 1926 تا 1929 شاهد خشونت آمیزترین وقایع جنگ مذهبی کاتولیک بود.

رولفو در تمام زندگی، کتاب خوانی سیری ناپذیر بود. علاقه ی او به کتاب وقتی هشت ساله بود به صورتی تصادفی بروز کرد؛ در آن زمان به دلیل وضعیت ناخوشایند کلیسا که منجر به شورش های کاتولیکی شده بود، کشیش منطقه تمام کتابخانه ی خود را نزد مادر بزرگ رولفو به امانت گذاشت و او تمام کتاب های آن کتابخانه را مطالعه کرد.

داستان‌های رولفو در روستاهای مکزیک می‌گذرد و شرح رویدادهایی است از دوران پس از انقلاب مکزیک. دنیای رولفو دنیای تراژیک نفرت، خشونت و درماندگی است

آثا او الهام بخش بزرگانی چون مارکز و بورخس بوده است

کتاب های رولفو که به فارسی برگردانده شده است

• پدرو پارامو، احمد گلشیری اصفهان: نشر فردا
• پدرو پارامو، کیومرث پارسای تهران: چلچله
• دشت سوزان. ترجمهٔ فرشته مولوی. تهران: انتشارات ققنوس

خدمات گروه فرهنگی سلام صدا

آثاری که در بالا معرفی و تشریح شدند، از  بهترین های ادبیات آمریکای لاتین هستند. پس اگر علاقه‌مند به مطالعه‌ی این کتاب‌های جادویی هستید، از طریق لینک‌های مربوطه نسبت به تهیه‌ی آن‌ها اقدام نمایید.

کتاب‌ها در سایت سلام صدا به صورت صوتی در دسترس علاقمندان قرار داشته با یک کلیک قابل تهیه هستند.

سلام صدا تنها ناشر قانونی تولید و انتشار کتاب صوتی رایگان و ارزان در ایران است که دارای نماد اعتماد از وزارت صنعت و معدن و مجوز نشر دیجیتال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.