رمان خانواده تیبو و جنگ جهانی اول: رمان خانواده تیبو از رمان های بزرگ قرن بیستم، برنده نوبل ادبیات سال ۱۹۳۷ اثری ماندگار از نویسنده شهیر فرانسوی روژه مارتن دو گار است.

رمان خانواده تیبو به موازات روایت زندگی خانواده تیبو، وقایع پیچیده اروپا و جهان را در سال های جنگ جهانی اول را با استناد به حقایق تاریخی روایت میکند.

• دانلود کتاب صوتی خانواده تیبو

دیدگاه دیگران درباره رمان خانواده تیبو

این رمان از همان نخستین روزهای انتشار مورد توجه منتقدان و شخصیت های ادبی قرار گرفت که در ادامه دیدگاه های چند نویسنده مشهور درباره رمان خانواده تیبو تقدیم شده است:

آندره ژید نویسنده شهیر فرانسوی

آندره ژید، در17 مارس سال 1936 در نامه ای به روژه مارتن دو گار چنین می نویسد:

نمی خواهم نامه ام تمام کنم قبل از آنکه از شادی بی حد و حصر، رضایت عمیقی که پس از خواندن جلد هفتم رمان خانواده تیبو یعنی تابستان 1914 احساس کردم، بگویم. مسابقه سختی بود. تو بردی….

دوست عزیز، من معتقدم که این کتاب قرار است سر و صدا ایجاد کند و موفقیت قابل توجهی داشته باشد.

همه چیزهایی که باید گفته می‌شد، با صداقت کامل ارائه شده، به طوری که حتی عمیق‌ترین اعتقادات خواننده سرسخت نیز متزلزل شود… بله، من معتقدم که این کتاب گذشته از محاسن ادبی، قدرت متقاعدسازی قابل توجهی دارد.

اما من به عنوان یک مرد ادبی چیزی جز ستایش نمی یابم. برخی از فصل‌ها، سرشار از مهارت و دقت هستند. بهتر از این ننوشته ای!

مری مک کارتی نویسنده و روزنامه نگار آمریکایی

رمان دنیای تیبو صرفاً داستان یک خانواده فرانسوی نیست. روژه مارتن دو گار، تولستوی را به عنوان الگو انتخاب کرده و با تمرکز بر زندگی یک خانواده ، تلاش کرده که از جز به کل جامعه برسد.

بنابراین، این اثر علاوه بر عناصر معمول یک رمان، نمونه‌های آزمایشی سخاوتمندانه‌ای، ادبیات و هنر مدرن، سیاست عملی، مذهب، جنگ، سوسیالیسم و صلح‌طلبی را در خود دارد. اما مشکل این است که این موضوعات واقعاً در رمان بافته نشده اند، بلکه صرفاً به پس زمینه آن اضافه شده اند.

آلبر کامو

شاید از نظر روژه مارتن دو گار، تنها کسی که از زندگی امتناع می ورزد یا مردم را محکوم می کند، مقصر است. کلمات کلیدی، اسرار نهایی، در اختیار انسان نیست. اما انسان با این وجود قدرت قضاوت و تبرئه را حفظ می کند.

راز عمیق هنر در اینجا نهفته است که همیشه آن را به عنوان تبلیغ یا نفرت بی فایده می کند. روژه مارتین دوگار ، مانند هر خالق معتبری، تمام شخصیت هایش را می بخشد. هنرمند واقعی، اگرچه زندگی او بیشتر از مبارزات تشکیل شده است، اما دشمنی ندارد.

• دانلود کتاب صوتی آثار آلبر کامو

فهرست مجلدات رمان خانواده تیبو

این رمان به صورت هشت داستان منتشر شد که عناوین آن‌ها به شرح زیر است:

• دفترچه خاکستری (در سال ۱۹۲۲)
• ندامتگاه (در سال ۱۹۲۲)
• فصل گرم (در سال ۱۹۲۳)
• طبابت (در سال ۱۹۲۸)
• سورلینا (در سال ۱۹۲۸)
• مرگ پدر (در سال ۱۹۲۹)
• تابستان ۱۹۱۴ (در سال ۱۹۳۶)
• سرانجام (در سال ۱۹۳۶)

در نسخه فارسی رمان خانواده تیبو با ترجمه عالی ابوالحسن نجفی، کتاب در یک دوره 4 جلدی منتشر شده است

شخصیت های رمان خانواده تیبو

برخلاف سایر رمان های کلاسیک، تعداد شخصیت های اصلی این رمان محدود است که اصلی ترین عبارتند از:

خانواده تیبو

خانواده تیبو، ثروتمند و پیرو مذهب کاتولیک هستند، پدر خانواده آقای تیبو مردی سرسخت، مذهبی ، مقرراتی و بداخلاق است که با دو پسر خود آنتوان و ژاک زندگی میکند، مادر خانواده در داستان حضور ندارد

• آنتوان تیبو

آنتوان پسر ارشد خانواده تیبو جوانی عاقل و محافظه کار و خوش اخلاق است که رابطه نسبتا خوبی با پدر دارد، او که دانشجوی پزشکی است سعی میکند دانش خود را گسترش داده و با حفظ طبقه اجتماعی خود، به مردم کمک میکند

• ژاک تیبو

ژاک پسر کوچک خانواده که دانش آموز است، رفتارش با برادر بزرگتر بسیار متفاوت است، ژاک به تفاوت های مذهبی و طبقات اجتماعی بی توجه است، رمانتیک است و به ادبیات و هنر و دیدگاه های سیاسی علاقمند است.

ژاک در مقطعی از داستان، مذهب کاتولیک را ترک کرده و به دیدگاه سیاسی فلسفی سوسیالیسم می پیوندد.

• ژان پل: فرزند ژاک تیبو که در پایان داستان نمادی از امید به آینده است

• شارل: منشی خانواده تیبو

• آبه بینو: کشیش کاتولیک و مدیر مدرسه مذهبی ژاک

خانواده فونتانن

خانواده فونتانن که از سطوح فرودست جامعه و پیرو مذهب پروتستان هستند، این خانواده به واسطه هم کلاس بودن دانیل فونتانن (پسر خانواده ) و ژاک تیبو به خانواده تیبو مرتبط شده و ارتباط بین دو خانواده تا پایان داستان باقی می ماند

• ژروم فونتانن: پدر خانواده فونتانن، مردی لاابالی و زن باره

• ژنی: دختر خانواده فونتانن و معشوقه ژاک تیبو

• دانیل فونتانن: پسر خانواده و همکلاسی ژاک تیبو

• ترز فونتانن: مادر خانواده فونتانن

• نوئمی دخترخاله ترز فونتانن

• جیمز گریگوری: کشیش پروتستان و دوست خانوادگی فونتانن ها

درباره روژه مارتن دو گار

روژه مارتن دو گار نویسنده فرانسوی بود که تخصصش در دیرینه نگاری موجب توجه دقیق او به جزئیات و توجه ش به اسناد و مدارک و واقعیت های اجتماعی موجب واقع گرایانه بودن داستان هایش شده و لذا رمان های او درسبک رئالیست (واقع گرایانه) روایت شده اند

هنگامی که در سال 1954 منتقدی از او در مورد چرایی تاثیر عمیق جنگ جهانی اول بر فرجام عشق تیبو پرسید، او با اینگونه پاسخ داد:

حوادث وحشیانه جنگ جهانی اول بر جامعه اروپا، همه ارزش های انسانی را تحت تاثیر قرارداده و فضای دراماتیک جدیدی ایجاد کرد که در آن رویدادهای سیاسی بر سرنوشت فردی انسان ها سایه انداخت است.

مجلدات پایانی رمان خانواده تیبو آشوب و ویرانی ناشی از جنگ را بسیار صادقانه بیان می کند»

رمان خانواده تیبو و جنگ جهانی اول

جلد هفتم رمان خانواده تیبو با عنوان تابستان 1914 که بین سالهای 1932 و 1936 نوشته شده، در واقع اوج دگرگونی در رمان است.

زمانی که شخصیت ها با جنگ جهانی اول روبرو شده و این حادثه زندگی آنها را متحول کرده و آنها را وادار به واکنش می کند، و عزم و اراده آنها را در هم می شکند.

دوگار بخش پایانی رمان خود را در دوره پرآشوب سال های 1914 تا 1918 قرار می دهد، دوره ای که جنگ جهانی اول گسترده ترین آشوب در تاریخ بشر در سال 1914 شروع شد، انقلاب اکتبر 1917 ( October Revolution) درروسیه زمینه ساز پدیده بزرگی به نام مارکسیست در جهان شد و صلح سال 1919 نظم جدیدی در جامعه جهانی ایجاد کرد.

که دیوید فرامکین به درستی گفته است صلحی که همه صلح ها را بر باد داد

نویسنده از طریق روایت داستان خود در این دوره پرآشوب، پرسش های خود را در مورد مسئولیت های جنگ جهانی اول و شکل گیری جنبش سوسیالیستی مطرح می کند.

ژاک تیبو، که تا قبل از سال 1914 دیدگاه بورژوازی دارد با کشته شدن ژان ژورس (Jean Jaurès سیاستمدار سوسیالیست فرانسوی) سوسیالیست شده و علیه جنگ قیام می کند.

ناپدید شدن آنتوان تیبو در جنگ، استعاره ای است از ناپدید شدن نظم جهان و شروع دوره ای از بحران ها در نظام اجتماعی سیاسی جهان

آگاهی سیاسی روژه مارتن دو گار بر شخصیت پردازی قهرمانان داستانش تاثیر مستقیمی دارد، شخصیت ها را به گونه ای پرداخته که نه تنها از نظر ایده، بلکه از نظر عملکرد هم با شرایط سیاسی اجتماعی دوران خودسازگاری داشته باشند.

داستان تابستان 1914 (جلد هفتم رمان خانواده تیبو) اثری صلح طلبانه و ضد جنگ است که نویسنده آن خود وحشی گریها و ویرانی های جنگ جهانی اول را به عینه دیده و تجربه کرده است

جالب است بدانید که دوگار از 20 اوت 1914 به ارتش پیوسته و در تمام دوره جنگ جهانی اول تا فوریه 1919 در ارتش ماند اما خیلی زود به روشنفکران ضد جنگ اروپا و دوستداران رومن رولان پیوست و سعی کرد در مقابل تبلیغات کورکورانه و دروغین جنگ طلبان بایستد.

تجربه جنگ عمیقاً در ذهن او ریشه دوانده به طوریکه با گذشت 20 سال، خاطرات جنگ همچنان منبعی از اطلاعات، احساسات، واکنش ها و نظرات برای نوشتن بود و البته او مواضع صلح طلبان خود را در طی سالیان دراز همچنان حفظ کرد

روژه مارتن دو گار در مورد تجربه اش از جنگ می گوید:

ده روز را در گل و لای مونت سنت الوی ( Mont-Saint-Éloi منطقه ای در شمال فرانسه) گذراندم. من آتش بازی را در شب دیدم، کاروان اسرای جنگی، برانکارد مجروحان و رد خون روی خاک رس. چه وحشتی، چه جنونی!

او همچنین می گوید:

چگونه همه کسانی که در اروپا زنده مانده اند در پایان این جنگ شجاعانه! و شکست خورده!، گریه نمی کنند. کافیه، کافیه! چه جنونی، چه ترویج زشتی از جنون!

آثار بزرگ عاشقانه روژه مارتن دو گار در طول جنگ جهانی اول بر پایه ای محکم نگاشته شده اند: تجربه زیسته، اسناد تاریخی و تحقیقات.

با این وجود، داستان رمانتیک را نمی توان منحصراً با تجربه یا تاریخ مستند روایت کرد، لذا مارتن دو گار برای دستیابی به یک اثرادبی و هنری در یک ترکیب بندی دقیق تجربیات، اسناد تاریخی و داستان های رمانتیک خود را به تصویر کشیده به طوریکه شخصیت های داستانی او زنده و قابل باور باشند

بر خلاف سایر نویسندگان و معاصران دوگار در سال 1914، شخصیت‌های روژه مارتن دو گار تا ریزترین جزئیات از وقایع دیپلماتیکی که در آغاز ژوئیه بین آلمان و اتریش رخ داد، مطلع شده و نویسنده از طریق صدای سوسیالیست‌های اتریشی، خلاصه‌ای از مشکلات بالکان و رقابت‌های اقتصادی بین قدرت‌های بزرگ ارائه می‌کند

اولتیماتوم اتریش مانند اهمیت تاریخی آن در شروع جنگ جهانی اول، نقش مهمی در رمان خانواده تیبو، مارتین دو گار بازی می‌کند.

بنابراین، همه دولت های اروپایی سهم کمتر یا بیشتری در مسئولیت دارند. در سال 1914، تنها نیروی سیاسی که می توانست مانع آنها شود و صلح را تضمین کند، سوسیالیسم بین المللی بود.

در سال 1935 نوشته شده است: “کتاب من تا حدی بر این واقعیت بنا شده است که دوستان انقلابی ژاک تیبو، انترناسیونالیست های صلح طلب هستند که تا سرحد امکان علیه تهدید جنگ مبارزه می کنند. که از نظر تاریخی نیز صادق است

روژه مارتن دو گار از طریق اعضای مختلف گروه انقلابی در ژنو که هر یک مظهر ملیت و جریان ایدئولوژیک سوسیالیسم در سال 1914 هستند، کنش ها و واکنش های احزاب بزرگ سوسیالیست اروپا را به طرز ماهرانه ای معرفی می کند:

نگرش سوسیال دموکراسی آلمان، احزاب سوسیالیست ایتالیا و روسیه را به تفصیل شرح می دهد، مواضع سوسیالیست های انگلستان و صربستان را ذکر می کند. با این حال، کامل ترین تصویرمربوط به جنبش کارگری فرانسه است.

پس از این تحلیل مختصر ساختاری که تضاد جنگ و صلح در اختیار رمان تاریخی قرار می‌دهد، طبیعتاً متعجب می‌شویم که چگونه نویسنده توانسته است حجم عظیم مستندات خود و این تمایل شدید به ترکیب‌بندی متضاد در دنیای داستانی‌اش را منطبق کند.

با این حال علاقه ما به تضاد بین تاریخ و داستان رمانتیک در تابستان 1914 نباید درک ما از ارزش هنری رمان روژه مارتن دوگار را مخدوش کند.

نمونه بافت رمانتیک رمان، عشق بین ژاک تیبو و ژنی فونتانن است که با روایتی تحسین برانگیز به موازات رویدادهای تاریخی به شکوفایی و تکامل می رسد

رمان خانواده تیبو و جنگ جهانی اول – چشم انداز آینده بشر

آیا روژه ماتین دوگار در رمان خانواده تیبو می خواهد پیام آور نوعی سرنوشت شوم در مبارزه جنگ و صلح، بین شر و خیربرای بشریت باشد؟

آیا دوگار می‌خواست یا می‌پذیرفت که خوانندگانش در پایان قصه، از سرنوشت محتوم بشریت رنج ببرند؟ اینطور فکر نمی کنیم.

زیرا شکست ژاک و بعدها آنتوان تیبو در برهه ای خاص تاریخ بشریت بوده که با درک عمیق دلایل بروز جنگ جهانی، درمی یابیم که مرگ غم انگیز دو قهرمان اصلی رمان نشان دهنده شکست فردیت آنهاست، بدین ترتیب اهمیت اعمال، رنج ها و ایده های آنها و انسان های مانند آنها در بستر شرایط پیچیده تاریخی روشن تر می شود

آنتوان تیبو با فلسفه ای بدبینانه زندگی میکرد و در سال 1918 می دانست که قرار است بمیرد. با این وجود، او آگاهانه با ایمانش به آینده، که ایمان راجر مارتین دوگارد و خواننده نیز است، همسفر می شود، ایمانی که نماد آن ژان پل، فرزند ژاک تیبو است.

بنابراین، این پایان می‌تواند پیامی خوش‌بینانه و فاقد محتوای سیاسی یا اجتماعی خاص باشد، اما از آنجایی که نویسنده پایان داستان را باز گذاشته، آینده بشریت را نسل های بعد خواهند ساخت و آن میتواند آینده ای درخشان یا شوم باشد