معرفی بهترین کتابهای فلسفی
معرفی بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه
در این نوشتار به معرفی بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه و فهرست و خلاصه مطالب آنها پرداخته ایم، این کتاب ها مناسب کسانی است که با دانش و دنیای فلسفه آشنایی نداشته و یا آشنایی کمی ندارند.
اگر با فلسفه آشنا هستید و صرفاً میخواهید دانش فلسفه خود را توسعه دهید میتوانید مطلب برترین رمانهای فلسفی جهان را مطالعه کنید.
واقعیت این است که زندگی بدون فلسفیدن قابل تصور نیست. تمام موقعیتهای زندگی و کلا زیستن انسان در این کره خاکی با افکار و اندیشه های فلسفی عجین است.
اگر شما نیز قصد ورود به دنیای فلسفه را دارید و میخواهید که از عامیانهزیستن فاصله بگیرید برای ورود به دنیای فلسفه یا در واقع شروع فلسفه و فلسفیدن بهتر است از کتاب های مشخص آغاز کنید، کتابهایی که میتوانند راه را برای ورودتان به دنیای فلسفه اندکی هموار کنند و ذهنتان را آماده گردانند و در این نوشتار بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه را برای شما معرفی کرده ایم
- اگر دوستدار مطالعات فلسفی هستید میتوانید نوشته بهترین کتاب های فلسفی را مطالعه بفرمایید
بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه
۱- کتاب فلسفه به زبان ساده
کتاب فلسفه به زبان ساده نوشتهی جنی تایچمن و کاترین اوانز و ترجمه فارسی اسماعیل سعادتی خمسه ، یکی از بهترین، آسانفهمترین و جامعترین کتاب های مقدماتی فلسفه است.
این کتاب در عین آن که یکی از کتابهای مقدماتی فلسفه به شمار میرود، از گستره و عمق قابل قبولی برخوردار است. بنابراین با قاطعیت این کتاب بعنوان نخستین کتاب برای ورود به دنیا و دانش فلسفه معرفی میگردد.
کتاب از یک مقدمه و شش بخش برخوردار است. مقدمهی کتاب در مورد چیستی فلسفه صحبت میکند و شمایی بسیار کلی از آنچه که در کتاب خواهد آمد به دست میدهد. سایر بخشها به قرارِ زیر اند:
بخش اول کتاب فلسفه به زبان ساده
بخش اول کتاب در باب هستیشناسی و متافیزیک است. این بخش دارای شش فصل است به شرح عناوین زیر است:
- فصل اول: چند معما دربارهی وجود
- فصل دوم: وجود خدا
- فصل سوم: وجود اینهمانی اشخاص
- فصل چهارم: مسئلهی اختیار
- فصل پنجم: وجود شر
- فصل ششم مسئلهی شناخت
بخش دوم فلسفه به زبان ساده
بخش دوم کتاب فلسفه به زبان ساده ، در باب فلسفهی اخلاق و فرا اخلاق است. این بخش دارای چهار فصل به شرح عناوین زیر است:
- فصل اول: اخلاق و توهم
- فصل دوم: خودخواهی و دگرخواهی
- فصل سوم: فایده و اصول اخلاقی
- فصل چهارم: زندگی و مرگ (نگاهی اخلاقی به قتلِ دیگران و قتلِ نفس)
بخش سوم کتاب فلسفه به زبان ساده
بخش سوم از کتاب فلسفه به زبان ساده به عنوان یکی از کتاب های مقدماتی فلسفه به فلسفهی سیاسی اختصاص داده شده است. این بخش شامل ۵ فصل به شرح عناوین زیر است:
- فصل اول: آزادی و بیدولتی (توضیحاتی در باب آنارشیسم نظریات هابز و لاک در باب دولت)
- فصل دوم و سوم: آزادی و برابری
- فصل چهارم: مارکس و مارکسیسم
- فصل پنجم: ایدئولوژی و جنیسیت (فمینیسم و برخی مسائل مربوط به آن)
بخش چهارم کتاب فلسفه به زبان ساده
بخش چهارم کتاب در سه فصل به فلسفه علم اختصاص داده شده است.
- فصل اول : روشهای علمی (توضیح نظریات همپل، پوپر، کوهن و فایرابند )
- فصل دوم :موضوع علیت ( علل چهارگانهی ارسطو ، نظریات هیوم در باب علیت، کلیت )
- فصل سوم : استقراء و مشکلات و راهحلهای آن
بخشهای پنجم و ششم کتاب فلسفه به زبان ساده
بخش پنجم کتاب به منطق قدیم و جدید اختصاص داده شده و در بخش ششم در باب معنای زندگی و تأثیر فلسفه بر زندگی بحث میشود.
۲- کتاب خودآموز فلسفه
خودآموز فلسفه نوشتهی مل تامپسون و ترجمه بهروز حسینی است. مل تامپسون از جمله کسانی است که میتواند با زبانی ساده و گیرا به توضیح مفاهیم فلسفی بپردازد.
محتوای این کتاب به قرار زیر است:
فصل اول کتاب خودآموز فلسفه
در فصل اول این کتاب، در باب معرفتشناسی توضیح داده شده. نویسنده در این بخش به افکار کسانی همچون افلاطون، ارسطو، دکارت، اسپینوزا، لایبنیتس، لاک، برکلی، هیوم، کانت، راسل، پوزیتیویستها و پراگماتیستها میپردازد.
دست آخر با اشارهای به فلاسفهی تحلیلی بحث خود را به پایان میبرد. این فصل برای کسانی که آشنایی اندکی با معرفتشناسی دارند و یا اصلاً هیچگونه آشناییای ندارند بسیار مفید و کاربردی است.
فصل دوم کتاب خودآموز فلسفه
فصل دوم کتاب در باب فلسفهی دین و مسائل مربوط به آن بحث میکند. عمدهی این فصل به وجود خدا و براهین اثبات و رد آن اختصاص داده شده. از میان براهین مربوط به اثبات وجود خدا، ابتدا به برهان هستیشناختی پرداخته میشود.
نویسنده نخست در باب استدلال هستیشناختی آنسلم قدیس در باب وجود خدا سخن میگوید و سپس به انتقاد کانت از این برهان میپردازد
. پس از آن به انتقادِ نورمن مالکولم از انتقادِ کانت پرداخته میشود و با بحث در باب سخنان آیریس مرداک در باب این برهان، صحبت در مورد برهان هستیشناختی به پایان میرسد.
برهان دیگری که در فصل دوم مورد بحث واقع میشود برهان کیهانشناختی است. عمدهی تمرکز در این قسمت بر روی براهین توماس آکوییناس و رد آن براهین توسط هیوم و کانت است.
در این بین، اشارهای هم به برهان صُنعِ ویلیام پالی و نقد آن توسط هیوم میشود.
پس از این دو گروه براهین، نویسنده به برهانِ منتقد براهین پیشین، یعنی کانت، میپردازد. پس از این به معنای واژهی «خدا» از نظرگاه پوزیتیویستها، نظر پل تیلیش در باب خدا و دست آخر به بحث در باب معجزات از نظرگاه هیوم پرداخته میشود.
فصل سوم کتاب خودآموز فلسفه
فصل سوم در باب فلسفهی ذهن است. در این فصل به نظریههای متعددی که در باب ذهن وجود دارد پرداخته میشود؛ نظریههایی همچون ماتریالیسم، ایدهآلیسم و دوآلیسم. پس از این به مغز، هوش مصنوعی و دیگر مسائل مربوط به فلسفهی ذهن در قرن بیستم و بیستویکم پرداخته میشود.
فصل چهارم کتاب خودآموز فلسفه
فلسفهی علم، موضوع فصل چهارم کتاب خودآموز فلسفه به مثابهی یکی از بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه است.
در این فصل، مروری مختصر بر اندیشهها در باب علم و مسائل علمی از اندیشمندان پیشاسقراطی تا پیش از نیوتن میشود و پس از این نویسنده به علم از نظرگاه نیوتن میپردازد. سپس به فلسفهی علم در قرن بیستم، بالخاصه فلسفهی علمِ کارل پوپر، پرداخته میشود.
فصل پنجم کتاب خودآموز فلسفه
فلسفهی اخلاق در فصل پنجم مورد بحث قرار میگیرد. مل تامپسون پس از پرداختن به رابطهی «هست» و «باید»، که پس از هیوم، خصوصاً از سوی فلاسفهی آنگلوساکسون، بسی جدی گرفته شد، به فرا اخلاق و انواع نظریات فرا اخلاقی میپردازد. سپس به سه فلسفهی اخلاق عمده، یعنی فایدهگرایی، فضیلتگرایی و اخلاق کانتی، پرداخته میشود.
این فصل با بحثی مختصر در باب نسبیگرایی اخلاقی پایان میپذیرد. به طور کلی، خوانندهای که با کلیت فلسفه اخلاق آنچنان آشنا نیست میتواند در این فصل با اهم مسائل مربوط به فلسفهی اخلاق، به طور خلاصه، آشنا شود.
فصل ششم کتاب خودآموز فلسفه
نویسنده در فصل ششم، یکی دیگر از موضوعات مهم فلسفه، یعنی فلسفه سیاسی، را مورد بحث قرار میدهد.
در ابتدا تحت عنوان قرارداد اجتماعی، به نظریات فلاسفهای همچون توماس هابز و جان لاک نیمنگاهی میشود و سپس تحت عنوان ارادهی عمومی، به رقیب فلسفه سیاسی هابز و لاک، یعنی فلسفه سیاسی ژان ژاک روسو و کارل مارکس، پرداخته میشود.
مبحث بعدی به عدالت اختصاص داده شده که پس از نیمنگاهی مختصر به فلسفه سیاسی افلاطون، بحث در باب عدالت از نظرگاه جان رالز و رابرت نوزیک آغاز میگردد.
فصل هفتم کتاب خودآموز فلسفه
کسانی که خواهان آشنایی بیشتر با فلسفهی قرن بیستم، خصوصاً فلسفهی قارهای هستند، میتوانند از محتویات فصل هفتم استفاده کنند. این فصل عموماً در باب فلسفهی قارهای، از پدیدارشناسی و اگزیستانسیالیسم گرفته تا فلسفهی پسامدرنیسم، است.
۳- کتاب کلیات فلسفه
پس از مطالعهی دو کتاب قبلی نوبت به آن میرسد که یکی دیگر از بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه را در دست گیرید و در آن غرق شوید: کلیات فلسفه از ریچارد پاپکین و آوروم استرول.
این کتاب میتواند یک گام محکم دیگر برای ورود به دنیای فلسفه باشد. جالب است بدانید که سالهاست کتاب کلیات فلسفه در ایران توسط کسانی که خواهان ورود به دنیای فلسفه هستند مطالعه میشود و واقعاً میتوان آن را یکی از کتابهای کلاسیک فلسفه در ایران دانست. محتوای این کتاب تقریباً ۶۰۰ صفحهای به قرارِ زیر است:
فصل اول کتاب کلیات فلسفه
فصل اول کتاب در باب فلسفهی اخلاق است. نویسندگان در این فصل، کلیت فلسفهی اخلاق از افلاطون تا قرن بیستم را مورد بحث قرار میدهند. ضمناً آقای مجتبوی، مترجم کتاب، در این فصل چند صفحه را در مورد اخلاق اسلامی به کتاب اضافه کردهاند.
فصل دوم کتاب کلیات فلسفه
فصل دوم این کتاب در مورد فلسفه سیاسی است و به نظرم میشد گستردهتر و بهتر باشد. در این فصل صرفاً نگاهی انداخته میشود به فلسفهی سیاسی افلاطون، هابز، لاک و مارکس و البته همراه با انتقاد. اما کل فلسفه سیاسی در دست اینان نبوده و نیست و میشد این فصل بهتر از این باشد.
فصل سوم کلیات فلسفه
فصل سوم گستردگی خوبی دارد، البته خوب برای یک کتاب مقدماتی فلسفه.
این فصل بر روی متافیزیک تمرکز دارد و به طور تاریخی نگاهی میاندازد به عقاید فلاسفهای همچون افلاطون، ارسطو، اپیکور، دکارت، اسپینوزا، هگل و کانت در مورد متافیزیک.
بحث در مورد جبر و اختیار و همچنین روح و بدن، بحث این فصل است. در میان کتاب های مقدماتی فلسفه میتوان گفت که یکی از بهترین بحثها در مورد متافیزیک در همین کتاب وجود دارد.
فصل چهارم کتاب کلیات فلسفه
این فصل هم خیلی گسترده نیست، اما برای کسی که تازه پای به دنیای فلسفه نهاده مناسب است.
در این فصل در مورد فلسفه دین بحث میشود و برهانهای اثباتکننده وجود خدا معرفی میشوند و البته نقدهایی که بر آنها خصوصاً از سوی هیوم وارد آمده نیز ذکر میگردند.
فصل پنجم کتاب کلیات فلسفه
این فصل نیز برای یک کتاب که در زمرهی کتاب های مقدماتی فلسفه قرار دارد فصل بدی نیست.
در این فصل در مورد معرفت شناسی بحث میشود. نویسندگان تمرکزشان را بر روی معرفت شناسی افلاطون – خصوصاً بحثهای رسالات منون و جمهوری-، معرفت شناسی عقلگرایانهی دکارت و سایر عقلگرایان و همچنین معرفت شناسی تجربهگرایانه میگذارند.
فصل ششم کتاب کلیات فلسفه
در این فصل بحثی مختصر در باب منطق قدیم میشود و میتواند آغاز گر خوبی برای مطالعهی بیشتر در مورد منطق ارسطویی باشد.
فصل هفتم کتاب کلیات فلسفه
فصل آخر این کتاب نیز نگاهی دارد به آنچه که نویسندگان نام «فلسفهی معاصر» بر آن نهادهاند. اما منظور از فلسفهی معاصر در این کتاب فقط فلسفهی آخر قرن نوزدهم و سه چهار دههی اول قرن بیستم است؛ از جمله پراگماتیسم، اگزیستانسیالیسم و فلسفهی ویتگنشتاین و کارنپ و سایر تحلیلیهای اولیه.
۴- کتاب الفبای فلسفه
نایجل واربرتون یکی از فلسفهدانانی است که قدرت نوشتن و توضیحدادن در مورد فلسفه به زبان ساده را به خوبی داراست.
یکی از کتابهای خوب او برای کسانی که به دنبال کتاب های مقدماتی فلسفه هستند کتاب الفبای فلسفه است. این کتاب نسبت به کتاب کلیات فلسفه حجم کمتری دارد، اما میتواند نکات خوبی را به خواننده یاد دهد.
محتوای این کتاب به طور کلی به قرارِ زیر است:
فصل اول کتاب الفبای فلسفه
عنوان فصل اول، خدا است و در آن در مورد برهانهایی که له و علیه خدا اقامه شدهاند صحبت میشود؛ از براهین وجودشناختی و کیهانشناختی گرفته تا برهان شرط بندی پاسکال.
فصل دوم کتاب الفبای فلسفه
عنوان این فصل، حسن و قبح بوده و محتوای آن در باب فسفهی اخلاق است. در این فصل هر چند موجز ولی به شکلی بسیار خوب در باب بزرگترین و پربحثترین نظریات در فلسفهی اخلاق و فرااخلاق بحث میشود:
از نظریات افلاطون و ارسطو در باب فضیلت و نظریات اخلاق مسیحی گرفته تا اخلاق کانتی و اخلاقهای نتیجهگرایانه و سودگرایانه.
البته در این فصل نگاهی به نسبیانگاری اخلاقی، طبیعتگرایی اخلاقی و عاطفهانگاری، یعنی سه نظریهی اخلاقی که در قرن بیستم و بیست و یکم قائلان بسیاری داشته و دارند نیز بحث میشود.
فصل سوم کتاب الفبای فلسفه
در این فصل نگاهی متفاوت به سیاست و فلسفهی سیاسی انداخته میشود. بحث در باب تقسیم پول به طور مساوی و تلویحاً سوسیالیسم، بحث در باب دموکراسی، بحث در باب نافرمانی مدنی و بحث در باب مجازات از جمله بحثهای موجود در این فصل هستند.
فصل چهارم کتاب الفبای فلسفه
فصل چهارم با عنوان «جهان خارج»، به بحث در مورد واقعگرایی یا رئالیسم، ایدئالیسم، پدیدارگرایی و شکاکیت میپردازد و دیدگاههای گوناگون در مورد چیستی جهان خارج از ذهن را مورد بحث و تحلیل قرار میدهد.
فصل پنجم کتاب الفبای فلسفه
فصل پنجم توضیحی مختصر در مورد فلسفهی علم است. این فصل خیلی میتوانست بهتر از اینها باشد و واقعیت این است که نسبت به سایر فصلها ضعیفتر است، ولی در کل در آن در مورد استقرا در فلسفهی علم و همچنین نظریهی ابطالگرایان بحث میشود.
فصلهای ششم و هفتم کتاب الفبای فلسفه
دو فصل آخر نیز به ترتیب در مورد فلسفهی ذهن و فلسفهی هنر هستند. در فصل ششم، مواردی همچون دوآلیسم در فلسفهی ذهن، فیزیکالیسم، رفتارگرایی و کارکردگرایی مورد بحث قرار میگیرند و فصل هفتم نیز مشتمل است بر بحث در مورد چیستی هنر و سایر مسائل مربوط به دنیای هنر.
در کل این کتاب اگر پس از کتابهای بالا خوانده شود، کتابی خوب برای افرادی است که تازه پای به دنیای فلسفه گذاشتهاند و در پی بهترین کتاب های مقدماتی فلسفه هستند.
5- کتاب سرگذشت فلسفه اثر برایان مگی
سرگذشت فلسفه که در آن فیلسوف برجسته انگلیسی آقای برایان مگی Bryan Magee با نگاهی تازه ،۲۵۰۰ سال فلسفهی غرب را، از یونان باستان تا اندیشمندان جدید، بررسی میکند.
با توجه به دانش عمیق نویسنده از فلسفه و پیچیدگیهای آن، مطالب کتاب هم برای خوانندهی عادی قابل فهم است و هم خوانندهی آشنا با فلسفه از آن لذت میبرد.
در کتاب سرگذشت فلسفه تاریخ و علم فلسفه از افلاطون و ارسطو در یونان باستان آغاز شده و در مسیر زمان به سنت آگوستین و فلسفه قرون وسطایی ، عصر طلایی در فلسفه آلمانی ، برتراند راسل و آلبر کامو در عصر مدرن رسیده و در این مسیر اکتشاف و جست و جوی شما را از طریق موضوعات مهم فلسفی ، سوالات مهم و سهم کلیدی فیلسوفان بزرگ در این راهنمای مصور و در دسترس راهنمایی می کند.
اما ارزشمندی این کتاب در آنست که مفاهیم اصلی فلسفه نیز به زبانی ساده و روان تشریح شده بهطوریکه حتی اگر اطلاعاتی راجعبه فلسفه نداشته باشید، بهخوبی آن را درک میکنید و از مطالعهاش لذت میبرید.
کتاب سرگذشت فلسفه اثر برایان مگی شامل ۹ فصل است که علاه بر بررسی سیر تاریخی فلسفه ، مسائل بین فیلسوفان غربی و دین مسیحیت را هم بررسی کرده و نویسنده تلاش کرده که فلسفه را به زندگی عادی مردم پیوند دهد؛ بنابراین از نظرات فیلسوفانی استفاده کرده که بیشترین تأثیر را در زندگی افراد در تاریخ گذاشتهاند.
سرگدشت فلسفه ، اطلاعات لازم را برای فکر کردن در مورد بزرگترین سوالات زندگی به شما می دهد ، دنیای ایده های فلسفی را به روشی باز می کنید که توسط دانشجویان و هر کسی که مجذوب شیوه هایی است که ما زندگی اجتماعی، سیاسی و ایده های اخلاقی مان را شکل می دهیم ، به راحتی قابل درک است
6- کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی
تا اینجای کار، اگر ۵ کتاب فوق را خوانده باشید توانستهاید گامهایی محکم برای ورود به دنیای فلسفه بردارید.
وقتِ آن است که در همین راستا، یک کتاب حجیمتر و پربارتر بخوانید تا دانستههای پیشینتان هم تثبیت شوند و هم بهشان اضافه شود. کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی کتاب خوبی برای این مرحله است.
محتوای این کتاب به قرار زیر است:
فصلهای اول و دوم کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی
ازآنجا که نویسندهی کتاب، آقای هاسپرس، متعلق به سنت فلسفهی تحلیلی بوده، در فصل اول کاملاً به رابطهی کلمات و اشیاء میپردازد. این فصل میتواند تا حدودی برگی تازه از دنیای فلسفه در پیش رویتان باشد.
فصل دوم اختصاص به دنیای شناخت و معرفتشناسی دارد. در این فصل ابتدا در مورد باور و توجیه و صدق که مفاهیمی رایج در معرفتشناسی در دنیای فلسفهی تحلیلی هستند پرداخته شده و سپس بحث به منابع شناخت ما از عقل و تجربه گرفته تا شهود کشانده میشود.
فصلهای سوم و چهارم کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی
فصل سوم کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی به موضوعی میپردازد که موضوع فصل چهارم کتاب قبل بود. در این فصل در مورد چیستی چیزها و نظریاتی که در مورد آنها وجود دارند بحث میشود: از رئالیسم گرفته تا ایدئالیسم و پدیدارگرایی.
فصلهای پنجم و ششم کتاب درامدی بر تحلیل فلسفی
در فصل پنجم، که فصلی نسبتاً طولانی ست، در باب جبر و اختیار سخن میراند. این فصل میتواند فصلی عالی برای افراد مبتدی تا متوسط در راستای آشنایی و یادگیری در مورد تعینگرایی و ناتعینگرایی باشد. فصل ششم نیز دلالت دارد بر چیستی «من». نویسنده بحثی نسبتاً طولانی در رابطه با «من» و هویت درمیاندازد.
فصلهای هفتم و هشتم کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی
فصل هفتم شامل بحثی خوب و کاربردی در باب فلسفهی دین و خاصه برهانهای له و علیه خداست. در فصل هشتم نیز نگاهی مفید به فلسفهی اخلاق و فرا اخلاق انداخته میشود.
در کلیت امر، کتاب درآمدی بر تحلیل فلسفی میتواند کتابی بسیار خوب برای کسانی باشد که خواهان یادگیری بیشتر فلسفه هستند.
اما کتاب دیگری وجود دارد که از جمله قدیمیترین کتابهای فلسفی در ایران است و در واقع یک کتاب فلسفی کلاسیک به شمار میرود.
این کتاب در ایران با لذات فلسفه ترجمه شده و نوشتهی ویل دورانت است. پس از مطالعهی این شش کتاب، اگر برای کتاب لذات فلسفه نیز وقت بگذارید اطلاعات خوبی عایدتان خواهند شد.