عباس معروفی رماننویس، نمایشنامهنویس، شاعر، ناشر و روزنامهنگار ایرانی و خالق رمان مشهور سمفونی مردگان است که در 27 اردیبهشت 1336 در تهران (بازارچه نایب السلطنه) متولد شد.
وی نه تنها نویسنده ای فوق العاده و صاحب سبک ، بلکه یک ادیب ، ناشر و فعال فرهنگی-هنری گرانقدر است.
معروفی به دلیل موضعگیری علیه جمهوری اسلامی ایران بارها بازجویی شد و سرانجام از کشور خارج شد و به آلمان رفت.
وی فعالیت ادبی خود را زیر نظر هوشنگ گلشیری و محمدعلی سپانلو آغاز کرد و در دهه شصت با چاپ رمان سمفونی مردگان در عرصه ادبیات ایران به شهرت رسید.
وی تا سی و هشت سالگی در ایران زندگی کرد و سپس به آلمان مهاجرت کرد، به غیر از نویسندگی، کتابفروشی خانه هنر و ادبیات هدایت و نشر گردون را اداره می کند.
سمفونی مردگان معروف ترین رمان اوست و تماما مخصوص و ذوب شده تازه ترین آثار چاپ شدۀ وی میباشد.
وی دیپلمه ریاضی از دبیرستان مروی، و فارغالتحصیل هنرهای زیبای تهران در رشته ادبیات دراماتیک است و حدود یازده سال معلم ادبیات در دبیرستانهای هدف و خوارزمی تهران بودهاست.
نخستین مجموعه داستان او با نام روبروی آفتاب در سال ۱۳۵۹ در تهران منتشر شد.
پیش و پس از آن نیز داستانهای او در برخی مطبوعات به چاپ میرسید اما با انتشار سمفونی مردگان بود که نامش به عنوان نویسنده تثبیت شد.
در تابستان ۱۳۶۰ ساختمان کانون نویسندگان ایران توسط دادستانی انقلاب پلمب شد.
عباس معروفی زیر نظر هیئت دبیران کانون (احمد شاملو، هوشنگ گلشیری، باقر پرهام، محمد محمدعلی، و محمد مختاری) با شکستن پلمب، اسناد کانون را به جای امن رساند تا جان اعضای کانون محفوظ بماند.
در سال ۱۳۶۶ به عنوان مدیر اجراهای صحنهای، مدیر ارکستر سمفونیک تهران، و مدیر روابط عمومی بمدت سه سال و نیم ,بیش از ۵۰۰ کنسرت موسیقی از هنرمندان مختلف کشور به اجرا درآورد.
مجلهٔ موسیقی آهنگ نیز به سردبیری او در همین دوران انتشار یافت.
در سال ۱۳۶۹ مجله ادبی گردون را پایهگذاری کرد و بهطور جدی به کار مطبوعات ادبی روی آورد.
او در ایران سردبیری مجله گردون و دبیری جایزه ادبی گردون را برعهده داشت- جایزه ای که برندگانش کسانی چون محمد قاضی، بیژن نجدی، جعفر شهری، احمدرضا احمدی، احمد محمود، بهرام بیضایی، غزاله علیزاده، بیژن جلالی بودند.
سبک و روال وی در این نشریه با انتظارات دولت ایران مغایر بود و موجب فشارهای پی در پی و سرانجام محاکمه و توقیف آن شد.
یکی از مهمترین اقدامات مجله گردون طرح موضوع فعالیت مجدد کانون نویسندگان ایران بود.
در سال ۱۳۶۹ جلسات سومین دورهٔ کانون نویسندگان ایران آغاز شد و در سال ۱۳۷۳ به انتشار متن ما نویسندهایم انجامید.
معروفی در پی توقیف گردون ناگزیر به ترک وطن شد. او به آلمان رفت و مدتی از بورس خانه هاینریش بل بهره گرفت؛ و یک سال هم به عنوان مدیر در آن خانه کار کرد.
پس از آن برای گذران زندگی دست به کارهای مختلف زد؛ مدتی به عنوان مدیر شبانه یک هتل کار کرد و آنگاه خانه هنر و ادبیات هدایت بزرگترین کتابفروشی ایرانی در اروپا را در خیابان کانت برلین، بنیاد نهاد و به کار کتابفروشی مشغول شد؛ و کلاسهای داستاننویسی خود را نیز در همان محل تشکیل داد.
چاپخانه و نشر گردون هم در همین مکان برقرار است که تاکنون بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب از نویسندگان تبعیدی و آثار ممنوع در ایران را منتشر کردهاست.
نوشته های عباس معروفی ، بسیار شیوا و روان بیان میشود و در باب محتوای آثار وی تنها می توان به این نکته اشاره کرد که او در داستانهایش از مردم و به زبان مردم بسیار سخن گفته است.
زندگی اجتماعی او دستمایۀ بسیاری از درون مایه های داستانی او شده و به سبب سختی های بسیاری که در زندگی اجتماعی خود نیز متحمل شده ، داستان هایی به شدت تراژدیک و با درون مایه های تلخ و شیرین اجتماعی از او به رشتۀ تحریر در آمده است.
عباس معروفی اکنون دبیری جایزه داستان نویسی تیرگان را بر عهده دارد که از آن به عنوان یکی از شوق انگیزترین اتفاقات یاد می کند، چرا که به گفته او این جایزه نشان می دهد که ظرفیت و نیروی بالقوه و خلاقیت در داستان نویسی ایرانی ها هنوز چقدر سطح بالایی دارد.
عباس معروفی ممیزی کتاب پیش از انتشار را غیرقانونی و خلاف قانون اساسی ایران می داند.
وی میگوید:
کتاب ها باید منتشر شوند، بعد اگر مشکلی داشتند، مثل تمام کشورهای دنیا، نویسندگانشان در برابر قانون پاسخگو باشند.
در ضمن نویسندگان ایران از نجیب ترین افرادند که به اخلاقیات اجتماع، باورهای مردم، باورهای دینی و ملی آنها احترام می گذارند.
من در جایزه تیرگان هم این را می بینم. ۲۷۰ داستان به دستمان رسیده و برایم جالب است که با اینکه نویسنده ها در نوشتن داستان ها آزادی کامل داشته اند، هیچ کاری که شائبه پورنوگرافی داشته باشد یا نویسنده در آن خواسته باشد عقده هایش را بیرون بریزد، در میان این آثار وجود ندارد.
وی بنیانگذار سه جایزه ادبی قلم زرین گردون، قلم زرین زمانه و جایزه ادبی تیرگان است.
عباس معروفی از نویسندگان ممنوعالقلم بود. او ابتدا به اعدام و سپس به زندان و شلاق و دو سال ممنوعیت از نوشتن محکوم شد و سپس اسفند ۱۳۷۴ اقامت در آلمان را برگزید.
وی همچنان مینویسد و تسلطش بر شیوههای مدرن داستاننویسی و شناختش از تاریخ و اسطوره او را در زمره پرمخاطبترین نویسندگان ایرانی قرار داده و جوایز داخلی و بینالمللی بسیاری را از آن خود کرده است.
از کتاب های عباس معروفی در سبک رمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سمفونی (۱۳۶۸)
- سال بلوا (۱۳۷۱)
- پیکر فرهاد فریدون سه پسر داشت (۱۳۸۲)
- ذوب شده (۱۳۸۸)
- تماما مخصوص (۱۳۸۹)
- پیش روی آفتاب (۱۳۵۹)
- آخرین نسل برتر (۱۳۶۵)
- عطر یاس (۱۳۷۱)
- دریاروندگان جزیره آبیتر (۱۳۸۲)
- آن شصت هزار، آن شصت نفر
نمایشنامه های عباس معروفی:
- تا کجا با منی (۶۲-۱۳۶۱)
- ورگ (۱۳۶۵)
- دلی بای و آهو (۱۳۶۶)
- آونگ خاطرههای ما (سه نمایشنامه)(۱۳۸۲)
- و مجله ادبی گردون.
فریدون سه پسر داشت قصه داستان بر اساس سرگذشت واقعی یکی از مبارزان سیاسی به نام مجید امانی نگاشته شده است. این رمان به حوادث انقلاب سال ۵۷ و درگیری و کشتار مبارزان سیاسی در سالهای قبل و بعد از انقلاب میپردازد
فریدون سه پسر داشت اولین رمان عباس معروفی است که توسط وی به صورت رایگان بر روی اینترنت انتشار یافته است. نسخه های چاپ شده از روی نسخه اینترنتی هم به صورت زیر زمینی و محدود در تهران منتشر شده است.
هفته نامه “دی ولت”سویس در مورد این رمان گفته است:«قبل از هر چیز باید گفت که “سمفونی” یک شاهکار است»
این رمان در سال ۱۹۹۶ توسط انتشارات سورکامپ آلمان منتشر شد.نشر ققنوس ناشر رسمی کارهای “معروفی” میباشد و سالهاست که کتابهای ایشان توسط ققنوس چاپ میشود.
رمان سمفونی مردگان
معروفی این کتاب را در سال ۱۳۶۸ به رشته تحریر در آورد. نام داستان در ابتدا کلاغهای سیاه خدا بود.اما بعدها نويسنده آن را به سمفوني مرده گان تغيير داد.
معروفي دربارۀ انتخاب نام رمان ميگويد:
به دليل احساس نزديکي ام به موسيقي است كه رمان، سمفوني است و به موومان تقسيم شده، به نظر من تمام دنيا دارای ريتم است. ما در سکوت هم صدايي ميشنويم. سراسر زندگي موسيقي است. اما در مورد رمان، همان گونه كه ميدانيد هر سمفوني چهار موومان دارد و يك مقدمه يا اورتور. آيه های قرآن در ابتدای داستان برای زينت استفاده نشده، بلکه يك اورتور است. شخصيتها در ذهن من سازبندی شده اند.
نویسنده در این رمان داستان شهری مرده را روایت می کند که ندای روشنفکری و سرزندگی را می کُشد.
وی به مخاطبانش می فهماند جامعه ای را که جهل فرا گرفته،حتی توسط مسیح هم زنده نمی شود! و چه مسیح هایی که توسط همین مردم به انزوا کشیده شدند.
این رمان در سال ۱۹۹۶ توسط انتشارات سورکامپ آلمان منتشر شد.نشر ققنوس ناشر رسمی کارهای “معروفی” میباشد و سالهاست که کتابهای ایشان توسط ققنوس چاپ میشود.
از این کتاب در حدود یک میلیون نسخه به فروش رفته است و همچنین این کتاب به زبان های آلمانی – انگلیسی – ترکی استانبولی – ترکی آذری و کُردی ترجمه شده است.