در این نوشته “روش های داستان نویسی برای کسانی که وقت ندارند” تقدیم دوستداران داستان نویسی شده که این روش ها از سبک زندگی نویسندگان مختلف برداشت شده است

در حالیکه سالهاست که در کشورهای توسعه یافته، رشته هایی مرتبط با نویسندگی خلاق در دانشگاه ها ایجاد شده و در بهترین دانشگاه های جهان تدریس می شود، در کشور ما داستان نویسی همچنان به شیوه های سنتی آموزش داده شود

بسیاری از نویسندگان موفق ایران در سبک داستان نویسی، بر اساس استعداد ذاتی خود و با کسب تجربه های دشوار، وارد این عرصه شده اند

زنده یاد عباس معروفی می گوید که در ابتدای کار نویسندگی بارها از روی داستان های چخوف رونویسی کرده و با تغییر نام افراد و مکان ها سعی در کسب تجربه داستان نویسی داشته است

• دانلود کتاب صوتی این سو آنسوی متن کارگاه داستان نویسی عباس معروفی

هرچند مطالعه و مراجعه به آثار بزرگان داستان نویسی جهان، همواره در نویسندگی بهتر راهگشاست اما همراه کردن اینکار با مطالعه کتاب های تخصصی داستان نویسی و شرکت در دوره های نویسندگی خلاق،شاید راه نویسنده شدن را کوتاه تر کند

اما نویسندگی و به ویژه داستان نویسی همواره از کارهای دشوار به حساب آمده چرا که اکثر کسانی که دوستدار نویسندگی هستند برای گذران زندگی خود به شغل دیگری غیر از نویسندگی می پردازند و وقت کمی برای نوشتن و تجربه اندوختن دارند

لذا دانستن راه هایی که بتوان از وقت آزاد خود در نوشتن، بهترین استفاده را کرده، می تواند بسیار راهگشا باشد و چه بهتر که که این روش ها قبلا توسط نویسندگان موفق هم تجربه شده باشد

در این نوشته “روش های داستان نویسی برای کسانی که وقت ندارند” تقدیم دوستداران داستان نویسی شده که این روش ها از سبک زندگی نویسندگان مختلف برداشت شده است

روش های داستان نویسی برای کسانی که وقت ندارند

1- صبح ها زودتر از خواب بلند شوید و بنویسید

صبحها زودتر از خواب بلند شوید لطفاً غرغر نکنید، باور کنید که نویسنده ها بیش از هر چیز این شگرد را توصیه می کنند.

مثلاً پاول ایرتمان نویسنده کتاب سقوط ۷۹ به نویسندگان توصیه میکند :

سعی کنید ساعت پنج و نیم صبح از خواب بلند شوید و حداکثر ساعت شش و نیم پای ماشین تحریر باشید. و بعد اگر تا ساعت نه صبح کار کنید خواهید دید که کار زیادی انجام شده. ضمن اینکه در بهترین و پربارترین ساعات روز یعنی ساعاتی که ذهن کاملا آماده و هوشیار است قلم زده اید.»

2- وقتی از سرکار به خانه آمدید، بنویسید.

پس از اینکه از سرکار به خانه آمدید بنویسید. البته همه نویسندگان نمیتوانند این کار را بکنند اما ممکن است همان طور که ويليام میلر نویسنده امریکایی و مؤلف بیش از 24 کتاب در استفاده از این شیوه موفق بوده این توصیه به حال شما نیز سودمند باشد.

ويليام میلر می گوید:

من معمولاً وقتی از سرکار به خانه می آیم کمی استراحت میکنم و بعد شروع به نوشتن میکنم؛ یعنی هر روز معمولاً از ساعت 5 تا 9 شب مینویسم. البته آخرهای هفته که تعطیل است، چند ساعتی بیشتر مینویسم

3- از هر فرصتی برای نوشتن استفاده کنید

از هر فرصتی برای نوشتن استفاده کنید. حتی اگر مجبورید هر روز از ساعت نه صبح تا پنج بعد از ظهر کار کنید، موقع ناهار یا هنگام استراحت و خوردن چای دقایقی را هم به کار نوشتن اختصاص دهید.

ویلیام کارلوس ویلیامز، پزشک تمام وقت کودکان و نیز شاعری پر کار بود خود او در شرح احوالاتش می نویسد

همیشه میشود ده دوازده دقیقه وقت اضافی پیدا کرد. من توی دفترم ماشین تحریری هم داشتم. فقط باید کاغذی را که تویش گذاشته بودم کمی میکشیدم بالا و بعد شروع می کردم و به سرعت مینوشتم وقتی مریضی می آمد تو و من وسط جمله بودم ماشین تحریر متوقف میشد و من دوباره میشدم پزشک و وقتی مریض بیرون میرفت دوباره ماشین تحریر به کار می افتاد.»

4- برنامه کاری مشخصی دم دست داشته باشید

همیشه برنامۀ کاری مشخصی دم دست داشته باشید. برای نویسنده ای که وقتش کم است هیچ چیز بدتر از این نیست که هنگام گیر آوردن فرصت، عملاً طرح و برنامه ای برای نوشتن نداشته باشد.

مثلاً می شود بین کارهای کلاسی از فرصت استفاده کرد و یادداشتهایی ادبی برای استفاده در آینده نوشت یا در کتابخانه در مورد مسأله ای تحقیق کرد.

5- سعی کنید همزمان دو طرح را در نوشتن پیش ببرید

بهتر است سعی کنید ،همزمان دو تا از طرحهایتان را پیش ببرید. البته از این بهتر آن است که هر دو برنامه کاری در مرحله ای واحد از مراحل نوشتن برنامه ریزی تحقیق، نگارش و حک و اصلاح نباشند تا بشود بر حسب حالات روحی از یکی به دیگری پرداخت.

آگاتا کریستی از پرکارترین نویسندگان جهان در این باره می گوید

یکی از مشکلات ما نویسنده ها این است که گاهی شوق و ذوقمان برای نوشتن کتابی فروکش می.کند در این جور مواقع آدم مجبور است کتاب را کنار بگذارد و به کاری دیگر مشغول شود… و چون من خوشم نمیآمد بنشینم و توی فکر بروم فکر کردم که اگر همزمان دو کتاب را دست بگیرم و به تناوب از یکی به دیگری بپردازم، همیشه سرحال و مشغول به کار خواهم بود.

6- همیشه کارتان را همراه داشته باشید

همیشه کارتان همراهتان باشد البته ممکن است شما نخواهید فی المثل در اتاق رختشویی چیزی بنویسید، اما می توانید در آنجا مطالعه کنید یا دست نوشته ای را ویراستاری کنید.

دن کارلینسکی که تا کنون بیش از بیست کتاب و نیز صدها مقاله در مجلات نوشته از این روش استفاده می کرده در این باره میگوید

من خیلی چیزها را توی ماشین میخوانم و باز وقتی میروم بانک تا چکی را نقد کنم مجله ای هم با خودم می برم. وقتی هم که می روم تا سردبیری را ببینم همیشه بعضی از کارهایم هم همراهم هست چون پشت در اتاق ،سردبیرها خیلی باید منتظر ماند.

7- تجدید قوا موقع نوشتن را به حداقل برسانید

سعی کنید زمانی را که دست از نوشتن می کشید تا تجدید قوا کنید به حداقل برسانید چون معمولاً نویسنده ها از روبرو شدن مجدد با صفحات سفید کاغذ متوحش میشوند یا بدشان می آید

به همین دلیل هم کمتر نویسنده موفقی را میتوان یافت که راهی برای بیماری تنفر یا ترس از صفحات سفید پیدا نکرده باشد در این مواقع معمولاً نویسنده ها خود را با تراشیدن چند مداد یا نوشتن نامه سرشوق نگه می دارند

جان اشتاین بک John Steinbeck با نوشتن یادداشت های روزانه پیرامون نحوه شکل گیری رمان شرق بهشت خود را سر ذوق و شوق نگه می داشت.

وی این یادداشت ها را در صفحات سمت چپ دفتر یادداشتش می نوشت و در سمت راست آن نیز پیش نویس رمان شرق بهشت را می نگاشت. البته این یادداشت ها بعدها خود کتاب مستقلی شد و با نام یادداشت های روزانه رمان شرق بهشت پس از مرگ استاین بک و در ۱۹۶۹ منتشر شد.

8- جلو سروصدا را بگیرید

به هر طریقی که میتوانید جلو سر و صدا یا عواملی که موجب به هم زدن تمرکز ذهنیتان میشوند، را بگیرید.

بعضی از نویسنده ها وانمود میکنند که اگر بمب هم زیر گوششان در کنند قادرند نوشته ای عالی و پاکیزه تحویل دهند اما از آن طرف هم هستند کسانی که اگر شیر آب خانه شان کمی چکه کند حواسشان پرت میشود و دیگر نمی توانند بنویسند

البته هر نویسنده ای خودش بهتر میداند که چه چیزهایی موجب حواس پرتیی اش میشود اما باید سعی کند به هر طریقی که میتواند عوامل مزاحم را از بین ببرد مثلاً می تواند در اتاقش را قفل کند، پرده ها را بکشد و یا یواشکی باطریهای رادیوی بچه اش را درآورد.

ارنست همینگوی گفته بود که بهترین آثارش را توی قابق نوشته است. چون در آنجا چیزی مزاحم کار شما نمیشود و اگر نتوانید بنویسید عذر و بهانه ای ندارید.

9- از خانواده و دوستان کمک بگیرید

از خانواده خود نیز کمک بگیرید بعضی از نویسندگان حرفه ای که سرشان شلوغ است حتی همسرشان را هم به عنوان دستیار خود به کار میگیرند و از بچه هایشان نیز در امر تحقیقات استفاده می کنند.

البته ممکن است افراد خانواده شما هر یک برای خود کاری داشته باشند اما اگر به وقت نوشتن رعایت حال شما را بکنند کمک بسیار بزرگی به شما کرده اند.

جودی مارکی روزنامه نگار و طنز نویس آمریکایی در این زمینه می نویسد:

«من همیشه زن و بچه هایم را از خانه بیرون میفرستم یعنی میفرستم بروند مدرسه و سر کارهایشان؛ در قفل کردن در اتاق هم تبحر زیادی دارم و بعد تنها چیزی که از خانواده ام میخواهم این است که به زندگی خودشان ادامه دهند تا من بتوانم برای نوشتن مصالح لازم را جمع آوری کنم.»

10- تمرکز ذهنیتان را تقویت کنید

۱تمرکز ذهنیتان را تقویت کنید برای اینکه حواستان پرت نشود باید تمرکز ذهنیتان را تقویت کنید

هنک نوور hank nuwer برای انجام این کار از شگرد ساده ای استفاده می کند که بد نیست شما هم بدانید.

نوور دو شغل تمام وقت دارد یعنی با وجود اینکه یکی از پرکارترین نویسندگان کشورش و نیز یکی از ویراستاران مجله هفتگی است در عین حال رئیس دپارتمان رشته روزنامه نگاری دانشگاه بال استیت در ایالت ایندیانا نیز هست.

هنک نوور در این زمینه می نویسد:

«من معمولاً ساعت جیبی ام را روی ساعتی که میخواهم به جایی تلفن بزنم یا اداره را ترک کنم و مثلا به هواپیما برسم تنظیم می کنم و بعد با خیال راحت مینشینم و می نویسم. و چون دیگر در این مورد دغدغه خاطری ندارم ذهنم را فقط روی کارم متمرکز می کنم.»

11- قبل از نوشتن طرح رئوس مطالب را روی کاغذ بیاورید

قبل از نوشتن طرح رئوس مطالب را روی کاغذ بیاورید. البته ممکن است خیلی از نویسنده ها از این کار خوششان نیاید؛ چون که آدم فکر میکند هنوز کلاس سوم است اما اگر ایشان فقط یک بار چنین شیوه ای را بیازمایند خواهند دید که چقدر در وقتشان صرفه جویی کرده اند. البته لازم نیست که هنگام طرحریزی نکات عمده مطالب از اعداد رومی هم حتما استفاده کنید.

12- برنامه کاری هر هفته تان را از قبل مشخص کنید.

برنامه کاری هر هفته تان را از قبل مشخص کنید. گفته قالبی مدیرهای قدیم که یادتان میآید «اول برنامه اجرایی بعد اجرای برنامه.»

البته این گفته چندان هم قالبی و کهنه نیست. و از خوش شانسی نویسنده ها اینکه لازم نیست برنامه کاریشان حتماً مفصل و پیچیده باشد.

مارک استیونز روزنامه نگار و نویسنده کتاب محرمان راز، واقعیت پشت پردۀ رسوایی وال استریت؛ روش ساده زیر را به نویسنده ها پیشنهاد می کند:

«جمعه ها که میشود من یک صفحه کاغد برمی دارم و یک جدول که ستونهای افقیش به تعداد روزهای هفته است می کشم. هر روز را هم به صبح و بعد از ظهر تقسیم میکنم. بعد توی هر خانه جدول کارهای روزانه ام را مینویسم پس از آن دیگر مشکلی ندارم چون همیشه حتی اگر کار دیگری هم داشته باشم سعی میکنم طبق برنامه زمان بندی شده عمل کنم.»

13- روش خود را مطابق با وقتتان تنظیم کنید

روش اجرایی مشخص خود را مطابق با وقتی که دارید تنظیم کنید. قبل از اینکه طبق برنامه کاریتان زود دست به کار نوشتن شوید، سعی کنید زمان لازم برای اجرای برنامه خود را نیز از قبل پیش بینی کنید تا با روش کارتان در تضاد .نباشد.

مثلاً اگر برای نوشتن مقاله ای حتماً باید مصاحبه کنید تعداد مصاحبه ها و نحوه مصاحبه کردن را هم قبلاً مشخص کنید.

14- هربار آن قسمتی را بنویسید که آمادگی بیشتری دارید

لزومی ندارد موقع نوشتن ترتیب طرح رئوس مطالب را دقیقاً رعایت کنید. با وجود اینکه طرحریزی رئوس مطالب کار بسیار ارزشمندی است لازم نیست هنگام نوشتن مو به مو از نظم و ترتیب آن پیروی کنید. بلکه بهتر است هر بار اول آن قسمتی را بنویسید که آمادگی بیشتری دارید.

جوزف هلر رمان نویس آمریکایی درباره روش کار خود میگوید:

«وقتی پشت ماشین تحریر مینشینم ممکن است دویست سیصد صفحه بنویسم که این دویست سیصد صفحه بعداً به گونه ای طبیعی در جاهای مناسب کتاب قرار خواهند گرفت… اما این مطالب نظم و ترتیب ندارند یعنی بخش بخش و پشت سر هم نیستند.»

15- اگر موقع نوشتن چیزی را فراموش کرده اید، جایش را خالی بگذارید

اگر موقع نوشتن چیزی یادتان نیامد، جایش را خالی بگذارید و رد شوید تا بعداً در مورد آن ساله تحقیق کرده جاهای خالی را پر کنید چون لزومی ندارد که در گرماگرم کار و برای مسأله ای کوچک با عجله به کتابخانه بروید و دنبال چیزی بگردید. در واقع اگر این نکته را رعایت کنید در وقتتان صرفه جویی بیشتری کرده اید.

16- اگر میتوانید به محیط های آرام مسافرت کنید

موقع تعطیلات مسافرت کنید تا بتوانید در محیطی آرام بنویسید. البته همه نویسنده ها امکانات لازم را برای مسافرت ندارند، اما اگر بتوان برای نوشتن به جایی مسافرت کرد بازدهی کار صدچندان می شود.

17- برای کار خود مهلت و برنامه زمانی تعیین کنید

از تعیین مهلت ها به نفع کار خود استفاده کنید. به نظر می رسد که تعیین مهلت – حال چه از سوی خود و چه از سوی سردبیری بدنهاد دشمن شماره یک نویسندگی باشد اما برای تنوع هم که شده بدنیست که از این پس با تعیین مهلت ها از در دوستی برآیید.

اگر حتی موعد مقرری برای پایان کارتان مشخص نکرده اید از قبل زمان لازم را برای انجام تک تک برنامه های خود پیش بینی کنید. این کار حتی ممکن است به بهتر شدن نوشته شما بینجامد.

18- مقداری را که باید بنویسید از قبل مشخص کنید

مقداری را که باید بنویسید از قبل مشخص کنید… … و بعد بر مبنای آن پیش بروید. برای ایجاد انگیزه ای قوی در خود تعداد کلمات یا میزان صفحاتی را که هربار می نویسید ثبت کنید.

اما اگر نتوانستید هر بار مثلاً به اندازه ژرژ سیمنون رمان پلیسی نویس مشهور که دقیقه ای نود و دو کلمه و روزی هشتاد صفحه مینوشت بنویسید، شرمگین نشوید.

جان استاین بک که البته به اندازه سیمنون بلند پرواز نبود در یادداشت های روزانه خود پیرامون رمان شرق بهشت با افتخار از یکی از روزهای پربار خود یاد میکند و مینویسد «دیروز بیش از سه هزار کلمه نوشتم.»

… و بعد بر مبنای آن پیش بروید. برای ایجاد انگیزه ای قوی در خود تعداد کلمات یا میزان صفحاتی را که هربار می نویسید ثبت کنید.

19- از نیروی ناخودآگاه خود استفاده کنید

از نیروی ناخودآگاه خود استفاده کنید. می دانید چرا بعضی از نویسندگان در زیر دوش حمام یا نیمه شب و هنگام خواب فکر بکری به ذهنشان میرسد یا به کشف چیزی نائل می شوند؟ چون در این مواقع نیروی ناخودآگاه انسانها همچنان مشغول کار و فعالیت است و گاهگاهی ابراز وجود می.کند اما لازم نیست دست روی دست بگذارید و منتظر ناخودآگاه بشوید مثل سرد بیری جدی از نیروی ناخودآگاهتان کار بخواهید.

ناپلئون هیل Napoleon Hill کتابی نوشت ولی هر چه سعی کرد نتوانست اسمی برایش پیدا کند؛ ناشرش یک روز به او مهلت داد تا عنوان مناسبی برای کتابش بیابد.

همان شب و قبل از خواب به طور جدی و بلند بلند با ناخودآگاهش صحبت کرد و گفت اسم این کتاب به اندازه یک میلیون دلار برایم ارزش دارد و باید همین امشب پیدایش کنم؛ فهمیدی؟

ساعت دو بعد از نیمه شب ناگهان از خواب پرید و کورمال کورمال ماشین تحریرش را پیدا و عنوان کتابش را ماشین کرد؛ بعدها کتاب او که با عنوان Think and Grow Rich بیندیشید و ثروتمند شوید منتشر شد، بیش از بیست میلیون نسخه فروش کرد و حتی هنوز هم همچنان چاپ میشود و فروش می رود

20- از تکنولوژی و صنایع جدید در نوشتن بهره بگیرید

و بالاخره برای صرفه جویی در وقت از دستاوردهای صنایع جدید نیز بهره بگیرید البته منظور صرفاً وسایل صنعتی پیشرفته مثل پست تصویری جهت فرستادن مقالات و غیره نیست، بلکه حتی استفاده از یک مداد تراش برقی یا دستگاه فتوکپی هم نوعی صرفه جویی در وقت است.