نقد و بررسی رمان نفوس مرده| در این نوشته طرح داستان ، شخصیت های داستان و تحلیل اجتماعی رمان مشهور نفوس مرده از شاهکارهای گوگول تقدیم دوستداران ادبیات شده است.

مشخصات رمان نفوس مرده

• نام در ترجمه پارسی:نفوس مرده یا مردگان زر خرید
• عنوان انگلیسی: Dead Souls
• نویسنده: نیکلای گوگول
• Nikolai Gogol
• سال 1842

نقد و بررسی رمان نفوس مرده

نیکلای گوگول ۱۷ سال برای نوشتن این رمان کار کرد. طبق برنامه نویسنده این اثر قرار بوده که در سه جلد نوشته شود.

گوگول خودش بارها اشاره کرده بود که ایده این اثر را پوشکین به او داده است. الکساندر پوشکین هم یکی از اولین شنوندگان آن بود.

گوگول خودش به این اثر به عنوان حماسه ای شعری در قالب نثر و در درون کتاب آن را به عنوان رمانی در قالب نظم نگاه میکرد.

نوشتن نفوس مرده کار سختی بود، نویسنده ایده اثر را بارها تغییر داد و بخش های مختلفی از آن را بازنویسی کرد.

نوشتن تنها بخش اول آن که در سال ۱۸۴۲ چاپ شد شش سال طول کشید. گوگول چند روز قبل از مرگش دست نوشته جلد دوم اثر را سوزاند تنها چهار فصل اول و یکی از فصل های پایانی آن باقی مانده است. نوشتن جلد سوم هم هیچ وقت شروع نشد.

اوایل گوگول نفوس مرده را به عنوان رمانی طنز و انتقادی نگاه میکرد اما در سال ۱۸۴۰ نویسنده به شدت بیمار شد و به صورتی معجزه آسا بهبود یافت. نیکلای فکر میکرد که این بهبودی شاید نشانه ای باشد؛ که خداوند از او خواسته است اثری خلق کند تا به احیای روح روسیه کمک کند.

بنابراین در ایده رمان نفوس مرده بازنگری شد و ایده جدید؛ نوشتن اثری سه گانه با سبک و سیاق کمدی الهی دانته بود. در نتیجه ی تصمیم نویسنده برای سبک این اثر، یک داستان پدید آمد

گوگول بر این باور بود که اختصاص دادن فصل اول رمان به نشان دادن فساد جامعه فئودال و سلطه بر روح مردم ضروری است.

بخش دوم هم امیدی برای پاک کردن نفوس مرده را ارائه دهد. بخش سوم هم به احیای روسیه ای جدید بپردازد.

نقد و بررسی رمان نفوس مرده: طرح داستان

اساس طرح داستان در رمان نفوس مرده، حیله و فریب فردی عالی رتبه به نام پاول ایوانویچ چیچیکوف است.

کلیت آن بدین شرح است سرشماری مردم و غلام ها در روسیه هر ده سال یک بار انجام میشد. بنابراین کشاورزانی که در زمان بین دو سرشماری میمردند طبق اسناد و مدارک رسمی زنده محسوب میشدند.

هدف چیچیکوف خریداری نفوس مرده (رعایای مرده) با قیمتی پایین است تا بعدا از راه آنها پول بیشتری به دست آورد

این حیله بر این اساس عملی میشود که این معامله برای زمین داران مفید است، زیرا تا سرشماری بعدی دیگر نیاز نیست برای مرده ها مالیات بپردازند.

چیچیکوف به سراسر روسیه سفر می کند و به دنبال نفوس مرده میگردد.

این طرح داستانی به نویسنده این امکان را میدهد که تصویر اجتماعی وسیعی از روسیه آن دوران را ترسیم کند.

در فصل اول نویسنده ما را با چیچیکوف آشنا میکند سپس دیدارهای او با زمینداران و مقامات رسمی کشور را توصیف میکند.

فصل پایانی هم دوباره به معامله و دلالی میپردازد. تصویر چیچیکوف و خریداری نفوس مرده باعث یکپارچگی خط داستانی این اثر میشود.

شخصیت های رمان نفوس مرده

پاول ایوانویچ چیچیکوف

چیچیکوف شخصیت اصلی رمان فردی حریص و حیله گر است که مدام در تلاش برای رسیدن به پول و ثروت است.

او برخی از ویژگی های دیگر شخصیت های رمان را هم دارد: مانند مانیلوف مودب و تمایل به خودنمایی دارد ، مانند کوروبوچکا شخصی حقیر و ناچیز است، بسان پلیوشکین حریص است؛ چون سوباکویچ خلاق و همانند نوزدریوف متکبر است

ایوانویچ درگیر ماموریت خود برای خرید اسامی دهقانان مرده، به عنوان بخشی از طرحی برای کسب درآمد است.

مانیلوف

مانیلوف از مالکین منطقه و مردی ساده لوح است که به راحتی اسیر چاپلوسی می شود .

چیچیکوف برای خرید اسامی رعیت های مرده با او دیدار میکند هرچند که در جلب موافقت او کمی مشکل پیدا میکند

کروبوچکا

کوروبوچکا زنی بیوه است که صاحب مهمانخانه ای است. چون کالسکه چیچیکوف خراب می شود با او روبرو شده و مجبور می شود شبی را در روستای او بگذراند.

نوزدریوف

نوزدریوف یکی دیگر از مالکانی است که چیچیکوف سعی می کند اسامی رعیت های مرده را از او بخرد. او خوش تیپ، اما بی صداقت است. مدام دروغ می گوید و به مردم توهین می کند، مورد تنفر مردم بوده و شهرت بدی در شهر دارد.

سوباکویچ

سوباکویچ صاحبخانه دیگری است که چیچیکوف با او روبرو می شود. او به کارایی و عملی بودن کارها اهمیت می دهد و مزرعه خود را با تمرکز بر انجام بدون اتلاف اداره می کند.

در عین حال، او تقریباً نسبت به همه اطرافیان خود دیدی مبهم دارد و نسبت به دیگران هیچگونه حس همدردی و همدلی ندارد

پلیوشکین

پلیوشکین آخرین فردی است که چیچیکوف از او نفوس مرده می‌خرد. او را حریص و بی رحم است.

راوی می گوید زمانی که همسرش زنده بود بسیار مهربان تر و بخشنده تر بود. پس از مرگ او، با رعایا و فرزندان خود با بدگمانی و بخل رفتار کرد.

سلیفان

سلیفان راننده کالسکه چیچیکوف است. او اغلب در حین رانندگی مست می شود.

دختر فرماندار

دختر فرماندار اصلی ترین رابطه عاشقانه چیچیکوف است. او دختری بلوند و خوش اخلاق است و چیچیکوف او را فوق العاده زیبا می بیند

تنتنیکوف

تنتنیکوف زمینداری است که چیچیکوف در قسمت دوم رمان با او روبرو می شود. او مردی خرده پا و تلخ است

افلاطونف

افلاطونف مالکی است که چیچیکوف با او دوست می شود. او ثروتمند و خوش قیافه است. چیچیکوف با چاپلوسی به او متوسل می شود

نقد و بررسی رمان نفوس مرده: تحلیل اجتماعی

زمین داران در این رمان معمولا نشانگر و نماینده مردم دور و زمانه خود هستند

مقامات رسمی و دولتی در نفوس مرده جمعی پر از دزد و کلاهبردار هستند، نویسنده در سیستم دیوان سالاری شهری تصویر افرادی را ترسیم میکند که حاضرند به خاطر پول و رشوه مادر خود را هم بفروشند.

رئیس پلیس و دادستان که بر اثر حیله چیچیکوف از ترس میمیرد هم شخصیت بهتری ندارد.

ایوانویچ در میان مقامات بسیار با اعتماد به نفس ظاهر میشود انگار که در بهترین دانشگاههای حیله گری و رشوه گری تحصیل کرده باشد اما قهرمان داستان زیرک تر و فرهیخته تر از کسانی است که با آنها معامله میکند او روانشناسی زبده است جامعه را شگفت زده میکند با مهارت با هر یک از زمین داران مذاکره میکند.

نویسنده معنای خاصی را در عنوان اثر قرار داده است عنوان اثر تنها کشاورزان مرده ای نیست که چیچیکوف خریداری میکند گوگول با عنوان نفوس مرده پوچی و فقدان روح در شخصیت هایش را نشان میدهد

برای چیچیکوف پول پرست، هیچ چیز روحانی و مقدس نیست

پلیوشکین تمامی ویژگی های انسانی اش را از دست داده است کوروبوچکا حاضر است به خاطر پول نبش قبر کند

تنها سگها در خانه نوزدریوف زندگی خوبی دارند، او فرزندانش را رها کرده است.

روح مانیلوف به خواب عمیقی رفته است. یک قطره اخلاق و نجابت در سوباکویچ دیده نمیشود.

نفوس مرده انعکاسی از دهه سوم قرن نوزدهم روسیه است و یک گالری از تصاویر طنز برجسته ای را ارائه میدهد که بسیاری از آنان به اصطلاحات شناخته شده ای تبدیل شده اند

نفوس مرده پدیده ای موثر و برجسته در ادبیات روسیه است این داستان جریان جدیدی را ایجاد کرد که بعدا رئالیسم انتقادی نامیده شد.

حال و آینده روسیه در رمان نفوس مرده

گوگول با سرزنش و انتقاد تندی که نسبت به وضعیت موجود دارد مطمئن است در آینده روزی میرسد که روسیه به کشوری موفق و ایده آلی برای دیگر کشورها تبدیل خواهد شد.

این باور از انرژی و خلاقیت بزرگی نشات میگیرد که در اعماق درون مردم پنهان شده بود تصویر کشور در این شعر به عنوان یک تشخیص و جانبخشی جهت ارائه تمامی چیزهای با ارزشی است که مردم روسیه داشتند.

بر فراز تمامی تصاویر و توصیف هایی که در این اثر نشان داده شده است تصویر روسیه با عشق شدید نویسنده به سرزمینش پوشیده شده است که اثری پر از خلاقیت را به میهنش اهدا کرده است.

نفی بردگی اجتماعی در رمان نفوس مرده

در این اثر گوگول افرادی را به نمایش میگذارد که در نیروهای خلاقیت و ابتکار کشور اختلال ایجاد میکنند، او با تندی ولی نعمت های زندگی و نجیب زادگی را رد میکند

مردمانی همچون مانیلوف سوباکویچ، پلیوشکین چیچیکوف نمیتوانند سازنده ارزش های روحانی و والا باشند.

گوگول آنها را نفوس مرده میخواند چون آنها در روند پیشرفت روسیه زندگی میکنند و هرآنچه در روسیه خوب و با ارزش است را با حضور انگلیشان از بین میبرند و مردم روسیه را به نابودی و تخریب میکشانند.

گوگول به روشنی نیروهای عظیم زندگی موجود در اعماق کشور و مردمش را احساس میکرد. نویسنده به تصویر کردن روسیه ای بزرگ می پردازد که قدرتی قهرمانانه دارد

گوگولدر این اثر انتقادی ، اعتراضات توده های بزرگی از مردم جامعه بر علیه سیستم فئودالی را منعکس میکند، این اساس چیزی بود که در راستای آن انتقادهایی علیه صاحبان رعیت و حاکمان دیوان سالار شروع به رشد کردند

جایگاه پرورش در رمان نفوس مرده

پدر قهرمان داستان به پسرش که به مدرسه میرود نصیحتی میکند و آن قدر در درون پسر نفوذ کرده که سرنوشتش را تعیین میکند

مهمترین چیز برای ،چیچیکوف قهرمان داستان نفوس مرده، پول است و او کل زندگی اش را صرف جمع کردن پول می کند

با دنبال کردن وصیت پدرش که «یک پنی را هم حفظ کن»، چیچیکوف پا روی ارزش ها و اخلاقیات میگذارد و همرنگ هر شرایطی میشود و تنها چیزی که اقرار میکند این است که توسط پدرش ترغیب شده است که میگفته «همه چیز با پول انجام میشود».

تمامی زندگی تحصیلی چیچیکوف به پول جمع کردنی مداوم تبدیل میشود و کل تلاشش را برای ثروتمند شدن به کار میگیرد.

او بدبین ریاکار و شاه حیله گران دروغگو و فریباکاری حرفه ای است. موفقیت هایش را به پدرش مدیون است ما به عنوان خواننده باید از گوگول ممنون باشیم که چهره این شکارچیان وحشتناک را به ما نشان میدهد که تنها دلیل زندگیشان فقط پول است و تنها راه داشتن جایگاه اجتماعی را هم در پول می بینند.