کتاب ظلمت در نیمروز یکی از بزرگترین کتاب های داستانی در زمینه تاریخی سیاسی در جهان است که آرتور کویستلر در تشریح جنایات دیکتاتور بزرگ قرن ژوزف استالین به شته تحریر در آورده است.

در لابلای صفحات آن نظریات فلسفی اجتماعی روانی تاریخی فراوانی بچشم میخورد که نمایانگر عمق اندیشه نویسنده آن است

فرضیه کویستلر درباره بلوغ نسبی توده ها که در این کتاب مطرح می شود قابل تأمل و تعمق است.

• ده کتاب درباره زندگی استالین دیکتاتور شوروی

داستان کتاب ظلمت در نیمروز

داستان سیاسی ظلمت در نیمروز Darkness at Noon بین سالهای ۱۹۳۸ و ۱۹٤۰ نوشته شد و اصل آن به زبان آلمانی بود اما نسخه آلمانی به سبب اشغال فرانسه از طرف نازی ها و فرار پنهانی مؤلف از فرانسه مفقود گردید. اما کویستلر قبل از این حادثه خانم دافنه هاردی مترجم انگلیسی را یاری کرده بود تا آنرا به انگلیسی برگرداند.

کتاب ظلمت در نیمروز در سال ١٩٤١ به زبان انگلیسی منتشر شده اما مورد استقبال عمومی قرار نگرفت. اما پس از جنگ این کتاب آنچنان شهرت یافت که کثیری از طرفداران کمونیسم را در فرانسه از مسیر خود بازگرداند

با وجود گذشت بیش از چهل سال از انتشارکتاب ظلمت در نیمروز هنوز نام آن بر سر زبان هاست و جز آثار کلاسیک جدید بشمار می آید و نامش در ردیف کتاب هایی چون دنیای قشنگ و نو اثر آلدوس هکسلی و کتاب ١٩٨٤ جرج ارول قرار دارد.

شخصیت اصلی کتاب ظلمت در نیمروز “نیکولاس سلمانویچ روباشف” عضو گارد قدیمی حزب کمونیست و کمیته مرکزی است که از جمله اتهاماتش تماس با دشمنان و طرح نقشه قتل مرد اول است و عاقبت هم مانند میلیون ها انسان دیگر در دهه ۱۹۳۰ تیرباران شد

گرچه کتاب داستان است اما تخیلی و ناشی از تفکرات تنهائی نیست بلکه متضمن سلسله وقایعی است که در بزرگترین کشور جهان نمونه های بسیاری از آن روی داده است.

داستان از انسجام و هم آهنگی کاملی برخوردار و به سبکی ادیبانه و پرمحتوا نگاشته شده است و خواننده را در برابر بسیاری از مسائل و سئوالات تاریخ و زندگی و سیاست و غیره قرار می دهد.

مترجم انگلیسی آن نهایت مهارت خود را در ترجمه بکار برده است و با آهنگ کلامی چون موسیقی کلمات را در کنار هم نهاده و از آن ملودی بسیار زیبا و خوش آهنگی ساخته است.

کتاب ظلمت در نیمروز از قلم مردی تراوش کرده است که هفت سال از عمر خود را وقف حزب کرد و زندگی و کردار او خود گواه صادق گفتار اوست.

انتشار اسناد و کتاب های بعدی در این زمینه که بر مبنای تحقیق و بررسی های عملی بیشتری قرار داشت قضاوت و نحوه اندیشه آرتور کویستلر را بیشتر تأیید کرد

آرتور کویستلر از دو تن از دوستان نزدیکانش _ آقا و خانم و یسبرگ_ که تا آستانه مرگ پیش رفتند و معجزه آسا از مرگ نجات یافتند اطلاعات جامعی درباره محاکمات دهه ۱۹۳۰ استالین گردآوری کرد که در بخشی از کتاب ظلمت در نیمروز منعکس است

“این چنین بغض ها و کینه ها و اینگونه نگاه های نافذ به استالینیسم را بیشتر میتوان در میان زندانیان جست تا در میان کسانی که آزاد مانده بودند. افراد فقط در لحظه شکست در زندان به حقیقت هولناکی که در پشت استبداد استالینی پنهان بود و به ترور و وحشت در حیرت انگیزترین ابعادش پی می بردند.»

قهرمان داستان رزمنده قدیمی گارد سرخ پس از چهل سال در خدمت حزب بودن به سوی مرگ می شتافت او در لحظات قبل از مرگ میاندیشید که چگونه چهل سال به خاطر سرابی جنگیده است و تفاوت خود را با قهرمانان دیگر انقلابات جهان چون دانتون و سن ژوست و دیگران که همانند او به سوی مرگ شتافتند به مقایسه می کند

اگر موسی چهل سال در راه نیل به سرزمین موعود گام برداشت و بدان نرسید لااقل از فراز کوه ها به سرزمین موعود نگریست و با آنکه به وجود آن ایمان داشت واقعیت آنرا قبل از مرگ لمس کرد، اما او پس از چهل سال مبارزات سهمگین در برابر دیکتاتوری و تحمل انواع شکنجه ها در کشورهای مختلف جهان اینک به عنوان “ضد انقلاب” و “دشمن خلق” به سوی نابودی و بدنامی میرفت و بالاخره هم نه به سرزمین موعود رسید و نه بوجود آن در آخرین لحظات ایمان آورد.

از متن کتاب ظلمت در نیمروز

«بله، آنچنان نتیجه بخش بود که به خاطر توزیع نادرست زمین، ماهرانه اجازه دادیم حدود پنج میلیون زارع و خانواده هایشان در یک سال از گرسنگی بمیرند.

آنچنان در رهاسازی انسان از قیود استثمار صنعتی به نتیجه امید بخشی رسیده ایم که تقریباً ده میلیون نفر را تحت شرایط مشابه وضع وحشت بار بردگی قدیمی به اردوگاههای کار اجباری به مناطق سرد شمالی و به جنگل های شرق فرستاده ایم.»

«آنچنان به نتیجه مطلوب رسیده ایم که برای رفع اختلاف عقیده، تنها یک راه میشناسیم آنهم مرگ است…

شعرای ما انتقاد از مسائل و روش های پلیس مخفی را ترک گفتهاند زیرا بیانگر این واقعیات طبیعتاً ضد انقلاب فرض میگردد… مطبوعات و مدارس ما بذر شوونیسم ،میلیتاریسم دگماتیسم مصالحه گری و جهالت را می کارند…

ما بزرگترین دستگاه غول آسای پلیسی را بنا نهاده ایم و با خبرچین ها یک نهاد ملی ساخته ایم…

این بیان قهرمان کتاب ظلمت در نیمروز در پاسخ دادرس دادگاه است آنهم در موقعیتی که دادرس افتخار میکند که: «ما برای اولین بار در تاریخ به نتیجه رسیده ایم.»

آرتور کویستلر نویسنده کتاب ظلمت در نیمروز

آرتور کویستلر Arthur Koestler در سپتامبر ۱۹۰۵ در بوداپست مجارستان متولد گردید، در همان کودکی با زبانهای انگلیسی و آلمانی آشنا گشت و بعدها زبان های اسپانیائی و روسی را نیز فرا گرفت و در دانشگاه و این به تحصیل پرداخت.

آرتور در سال ۱۹۷۷ به برلین رفت و به کار مطبوعاتی پرداخت و پس از مدتی یکی از مردان سرشناس مطبوعات آلمان شد.

در اوایل سال ۱۹۳۰ به کمونیسم روی آورد و یک سال بعد از آن به حزب کمونیست پیوست

طی سالهای 1932 و 33 به روسیه شوروی سفر کرد و با به قدرت رسیدن نازی ها در آلمان در فهرست محکومین قرار گرفت و به این جهت از سوی کمینترن به پاریس رفت.

در بین سالهای 1933تا 1938 به پست های گوناگون در حزب کمونیست منصوب شد ولی با نوشتن “کتاب بردگی بورژوازی” مورد غضب حزب قرار گرفت. در این زمان کم و بیش به حقایق پی برده بود و تصمیم گرفت به تنهائی با قریب و ریا به مبارزه برخیزد.

در تابستان ۱۹۳۶ به عنوان خبرنگار جناح راست مطبوعات مجارستان و هم چنین نماینده یکی دو روزنامه معتبر انگلیسی به اسپانیا رفت تا پیرامون جنگ داخلی اسپانیا به مطالعه بپردازد که در اسپانیا دستگیر و به مرگ محکوم شد. با تلاش دوستان روزنامه نگارش از مرگ نجات یافت.

او صد روز در زندان فرانکو گذراند و فرصتی برای اندیشیدن یافت به گفته خودش در این دوره به نوعی مکاشفه رسید و بسوی «خودشناسی» و «خداشناسی” روی آورد و از همین زمان نخستین گام ها را در مسیر عرفان برداشت

با این گذشته پرماجرا نباید این تصور پیش آید که کتاب ظلمت در نیمروز مملو از نظریات سست و بی پایه و احیاناً متناقض است.

کتاب های آرتور کویستلر

آرتور کویستلر کتابهای متعددی نوشته است از جمله:

1. از ره رسیدن و بازگشت
2. هیچ و همه (یا کتاب ظلمت در نیمروز)
3. تأملاتی درباب گیوتین و دار
4. گفت و گو با مرگ
5. قانون‌های خلاقیت در شوخی، هنر و علم
6. گلادیاتورها
7. خوابگردها
8. عمل آفرینش
9. روح در ماشین
10. قبیله سیزدهم
11. پاشنه آشیل
12. عصر عطش
13. دختران تلفنی
14. وصیت‌نامه اسپانیایی
15. تیری در آسمان زندگی‌نامه خودنوشت جلد 1
16. نوشته‌های نامرئی زندگی‌نامه خودنوشت جلد 2