پادشاهان ساسانی بیش از چهار قرن بر سرزمین ایران حکومت کردند و با وجود آن که به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی ایران و قرار گرفتن بین امپراطوری روم و مردمان تازه‌نفس شمالی و شمال شرقی با مشکلات زیادی روبرو شدند اما مشکلات را به نفع ایران حل کردند.

هرگاه مقتضیات عصر و موقع جغرافیائی ایران و عدم انحطاط سلسله ساسانی و بلکه ترقی آن را در مدت طولانی چهار قرن با آن همه شاهان نامی درنظر گیریم به این نتیجه می‌رسیم که این سلسله نه فقط در تاریخ ایران نظیر ندارد. بلکه در تاریخ عالم هم مانند آن نادر است.

تشکیلات ساسانی در داخله ایران میراثی بود که از داریوش بزرگ به آن‌ها رسیده بود ولی چیزهائی که ساسانیان بر آن افزودند آن‌ها را از جانشینان آن شاه بزرگ متمایز می‌دارد،از آنجمله است دخالت‌ندادن زن‌ها و خواجه‌سرایان به امور حکومتی- تربیت سپاهیان با شهامت و تحکیم مبانی ادارات.

راجع به سلسله ساسانی باید گفت که در زمان انوشیروان نامی‌ترین شاه ساسانی تولید علم و ادب در ایران شروع شد و اگر خسرو پرویز دنبالةٌ آن را قطع نکرده بود دامنه رِسانسی!که رفته بود شروع شود امتداد می‌یافت.

در زمان انوشیروان بار نخست که ایران با علوم یونانی آشنا شد و به شهادت مورخین، در هیچ زمانی به قدر زمان این شاه به زبان پهلوی کتاب نوشته نشده و ادییات پهلوی به این اندازه ترقی نکرده بود.

بالاخره شهرهای زیادی که از پادشاهان ساسانی باقی مانده و خرابه‌های سدها و پل‌ها و قلاع و قصور و نیز ترقی صنایع ایران در آن دوره از چیزهائی است که بر تلاش بی‌حد آن‌ها راجع به مملکت‌داری شهادت می‌دهند.

بنابراین دولت ساسانی هر چند کوچک‌تر از دولت هخامنشی بود اما سرآمد دولت‌هائی بودکه آریان‌های ایرانی در ادوار تاریخی خود تشکیل دادند.

---

• کتاب صوتی از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان

• کتاب صوتی تاریخ دهزار ساله ایران

• خلاصه تاریخ ایران از آغاز تا کنون

• کتاب صوتی تاریخ باستانی ایران از ریچارد نیلسون فرای

• کتاب صوتی ايران از آغاز تا اسلام تاليف رومن گيرشمن

---

سرزمین ایران در دوران پادشاهان ساسانی

پادشاهی ساسانی با پیروزی اردشیر بابکان بر اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی و کشتن او، از سال 224 میلادی شروع شد و بیش از چهار قرن (427 سال) بر ایران حکومت کردند.

در مدت حکومت سلسله ساسانی 32 پادشاه از این دودمان به تخت نشستند و کنترل بیش از شش میلیون کیلومتر مربع از ایران زمین را در دست داشتند.

_{برای بزرگنمایی روی تصویر کلیک کنید}

سرزمین ایران در دوران پادشاهان ساسانی

سرزمین ایران در زمان ساسانیان شامل همه یا بخشی از کشورهای کنونی زیر بوده است:

• ایران
• عراق
• کویت
• عربستان سعودی
• عمان
• امارات متحده عربی
• قطر
• بحرین
• یمن
• سوریه
• ترکیه
• اردن
• افغانستان
• پاکستان
• چین
• تاجیکستان
• ترکمنستان
• ازبکستان
• قزاقستان
• قرقیزستان
• روسیه
• ارمنستان
• جمهوری آذربایجان
• گرجستان

پادشاهان ساسانی به ترتیب

• اردشیر بابکان موسس پادشاهی ساسانی :شروع پادشاهی ۲۲۴ میلادی ، مدت حکومت ۱۸ سال

• شاپور یکم: شروع پادشاهی 240 میلادی، مدت حکومت ۳۰ سال

• هرمز یکم: شروع پادشاهی 270 میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• بهرام یکم: شروع پادشاهی 271 میلادی، مدت حکومت ۳ سال

• بهرام دوم : شروع پادشاهی ۲۷۶ میلادی، مدت حکومت ۱۷ سال

• بهرام سوم: شروع پادشاهی ۲۹۳ میلادی، مدت حکومت چندماه

• نرسی: شروع پادشاهی ۲۹۳ میلادی، مدت حکومت ۱۰ سال

• هرمز دوم: شروع پادشاهی ۳۰۳ میلادی، مدت حکومت ۶ سال

• آذرنرسی: شروع پادشاهی ۳۰۹ میلادی، مدت حکومت چندماه سال

• شاپور دوم: شروع پادشاهی ۳۰۹ میلادی، مدت حکومت ۷۰ سال

• اردشیر دوم: شروع پادشاهی ۳۷۹ میلادی، مدت حکومت ۴ سال

• شاپور سوم: شروع پادشاهی ۳۸۳ میلادی، مدت حکومت ۵ سال

• بهرام چهارم : شروع پادشاهی ۳۸۸ میلادی، مدت حکومت ۱۱ سال

• یزدگرد یکم : شروع پادشاهی ۳۹۹ میلادی، مدت حکومت ۲۱ سال

• بهرام گور: شروع پادشاهی ۴۲۰ میلادی، مدت حکومت ۱۸ سال

• یزدگرد دوم: شروع پادشاهی ۴۳۸ میلادی، مدت حکومت ۱۹ سال

• هرمز سوم: شروع پادشاهی ۴۵۷ میلادی، مدت حکومت ۲ سال

• پیروز یکم: شروع پادشاهی ۴۵۷ میلادی، مدت حکومت ۲۷ سال

• بلاش: شروع پادشاهی ۴۸۴ میلادی، مدت حکومت ۴ سال

• قباد یکم: شروع پادشاهی ۴۸۸ میلادی، مدت حکومت ۴۳ سال

• جاماسپ : شروع پادشاهی ۴۹۶ میلادی، مدت حکومت ۲ سال

• انوشیروان: شروع پادشاهی ۵۳۱ میلادی، مدت حکومت ۴۸ سال

• هرمز چهارم: شروع پادشاهی ۵۷۹ میلادی، مدت حکومت ۱۱ سال

• خسرو پرویز: شروع پادشاهی ۵۹۰ میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• بهرام چوبین: شروع پادشاهی ۵۹۰ میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• خسرو پرویز: شروع پادشاهی ۵۹۱ میلادی همزمان با بعثت پیامبر اسلام ، مدت حکومت ۳۷ سال

• ویستهم: شروع پادشاهی ۵۹۱ میلادی، مدت حکومت ۴ سال

• شیرویه -قباد دوم : شروع پادشاهی ۶۲۸ میلادی، مدت حکومت چندماه

• اردشیر سوم : شروع پادشاهی ۶۲۸ میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• شهربراز : شروع پادشاهی 629 میلادی، مدت حکومت چندماه

• خسرو سوم : شروع پادشاهی ۶۲۹ میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• بوراندخت : شروع پادشاهی ۶۲۹ میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• بوراندخت : شروع پادشاهی ۶۳۱ میلادی، مدت حکومت ۱ سال

• یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی : شروع پادشاهی ۶۳۲ میلادی ، مدت حکومت ۱۹ سال

سنگ نوشته های دوران ساسانی

از دوران حکومت 400 ساله پادشاهان ساسانی بر ایران، کتیبه ها و سنگ نوشته های فراوانی در سراسر ایران زمین برجای مانده است که این آثار از نظر تاریخی و زبان شناسی و همچین از جهت آشنایی با اجتماع و ادیان آن دوران بسیار مهم هستند.

کتیبه های دوران ساسانی عبارتند از

• کتیبه اردشیر بابکان و اورمزد در نقش رستم
• کتیبه ابنون شیراز
• کتیبه شاپور یکم در حاجی آباد نزدیک نقش رستم
• کتیبه شاپور یکم در تنگ براق اقلید
• کتیبه شاپور یکم در کعبه زرتشت مرودشت
• کتیبه شاپور یکم در نقش رجب
• کتیبه شاپور یکم در نقش رستم
• کتیبه اپسای دبیر کازرون
• کتیبه‌های کرتیر استان فارس
• کتیبه نرسه در بیشابور کازرون
• کتیبه شاپور سگانشاه تخت جمشید
• کتیبه شاپور دوم در مشکین شهر
• کتیبه شاپور دوم و سوم در تاق بستان

جدول کامل پادشاهان ساسانی

برای بزرگنمایی روی تصویر کلیک کنید