معرفی کتاب تاریخ اجتماعی هنر نوشته آرنولد هاوزر : مطمئنا برای کسانی که در پی یافتن ریشه­ ها و خواستگاه‌های اصلی آثار هنری هستند، کتاب چهار جلدی Arnold Hauser از جمله منابع مهم و بنیادین است.

از دیدگاه بسیاری از اندیشمندان، وی یکی از تاثیرگذارترین تاریخ نگاران و تحلیل گران تاریخ هنر در قرن بیستم به‌شمار می‌رود.

هاوزر از جمله کسانی است که اثر هنری را بدون در نظر گرفتن شرایط ساخت و پرداخت آن در معرض نقد و تحلیل نمی­گذارد.

در باره آرنولد هاوزر نویسنده کتاب

هاوزر در ۸ مه ۱۸۹۲ در خانواده‌ای یهودی به دنیا آمد و در سال ۱۹۱۰ زمانی که تنها 18 سال داشت،

برای مطالعه تاریخ هنر و ادبیات به دانشگاه بوداپست راه یافت و همزمان از دوره‌های مطالعاتی در برلین و پاریس نیز بهره ­مند شد.

پس از هشت سال (1918) درجه دکترای خود را از دانشگاه بوداپست در رشته زیبایی‌شناسی رمانتیک آلمانی اخذ کرد

همانجا به مقام استادی رسید و سپس مدیر شورای اصلاحات در آموزش تاریخ هنر شد.

او پس از سفرهای زیاد از برلین تا آمریکا و مطالعات مختلف در باب هنر و جامعه شناسی، در نهایت اندکی پیش از مرگش در سال ۱۹۷۸ به بوداپست بازگشت و به عضویت افتخاری فرهنگستان علوم مجارستان برگزیده شد.

از بین تمامی آثارآرنولد هاوزر سه کتاب در رأس قرار می گیرند:

1. جامعه شناسی هنر (نوشته شده در سال 1974)
2. تاریخ اجتماعی هنر (جلد نخست 1951)
3. فلسفه تاریخ هنر (نوشته شده در سال 1958)

بی شک هر سه کتاب رهنمود مناسبی برای کسانی که میخواهند هنر را از سرچشمه‌های خود بشناسند، قرار خواهند گرفت.

اما این میان تاریخ اجتماعی هنر از همان زمانِ اولین چاپش، همیشه مورد لطف منتقدین قرار گرفته است.

شرح مختصری در باره کتاب تاریخ اجتماعی هنر

هاوزر بر این باور است که هنر صرفاً بازتابی از جامعه نیست بلکه در ارتباط با آن شکل می­گیرد. این پایه نظری در زمان خود با اقبال گسترده محققان مواجه شد.

او در ادامه نهادها و بررسی کنندگان هنر در زمانه خود را خدمتگذاران منافع اقتصادی به‌شمار می‌آورد که از این جهت می توان دیدگاه‌های مارکسیستی او را به خوبی مشاهده کرد.

وی بر این باور است که سبک هنری ابزاری خنثی نبوده و دارای کارکردی صرفا اجتماعی نیست و در نهایت می‌تواند وسیله­ای برای اهداف سیاسی و اجتماعی روزگار باشد.

هر چند خود معتقد بود که در کتاب تاریخ اجتماعی هنر چنان‌که باید و شاید به روش دیالکتیکی دلخواهش عمل نکرده، اما تاریخ نگاران پس از او همواره رهنمود‌های وی را در کتاب مورد بحث در نظر داشتند.

به طور مثال میخائیل لارسن Mikhail Larsen درباره این شاهکار هاوزر می‌نویسد:

بی شک هاوزر برخی از مهمترین آثار شناخته شده تاریخ، فلسفه و جامعه‌شناسی هنر سده بیستم را نوشته‌است که به بسیاری از زبان‌های برگردانده شده‌است.

یکی از مهمترین نکات این آثار رهیافت جامعه شناسانه جامع اوست. برخلاف اکثر تاریخ هنر نویسان و فیلسوفان هنر – و از همه مهتر ارنست گامبریچ – او بر این باور بود که نمی‌توان درباره هیچ اثر هنری داوری ارائه کرد، مگر دست کم برخی حقایق پایه درباره شرایط تولید آن را بدانیم.

او همواره هنر اروپا را در نظر داشت و حتی این دیدگاه خود را در کتاب فلسفه تاریخ هنر نیز اشاعه داد و در آن، همانند تاریخ اجتماعی هنر، از پرداختن به هنر غربی خودداری کرد.

پس از هموار شدن راه پژوهش هنری و تاریخ نویسی هنر توسط افرادی چون آرنولد هاوزر، امروز این امر برای تمام مشتاقان هنر پوشیده نیست که هر اثر هنری آینه تمام و کمال جریانات اجتماعی خود است و در عین حال می‌تواند ابزاری برای ایدئولوژی‌ها خاص نیز باشد.

گروه فرهنگی “سلام صدا” در راستای رسالت خود برای ترویج فرهنگ کتابخوانی مفختر است که  با ارائه نقد و بررسی و معرفی کتاب های وزین در موضوعات مختلف گامی در جهت اعتلای فرهنگ ناب ایران عزیز بردارد.