کتاب صوتی هفت پیکر حماسه ای عاشقانه از نظامی گنجوی که با خوانش و شرح و تفسیر دکتر اسماعیل آذر در پنج فصل و به مدت 21 ساعت به دوستداران ادبیات کهن پارسی تقدیم می شود

این اثرکه در حدود سال 1197 میلادی سروده شده گاها به نام بهرام نامه یا هفت‌گنبد نیز شناخته می شود.

دلیل نامگذاری بهرام نامه هم اشاره بهرام گوراز پادشاهان ساسانی ، است.

عنوان هفت پیکر را می توان به معنای واقعی کلمه «هفت پرتره» با معنای مجازی «هفت زیبا» ترجمه و تفسیر کرد.

نظامی گنجوی بدون شک از ابهام کلمات به عمد بهره برده است.

این شعر شاهکار ادبیات اروتیک است، اما در عین حال اثری عمیقاً اخلاقی نیز به شمار می آید.

شرح کتاب صوتی هفت پیکر

داستان کتاب صوتی هفت پیکر

کتاب صوتی هفت پیکر در واقع از هفت داستان تشکیل شده است.

بهرام هفت شاهزاده خانم را به عنوان عروس خود برمی گزیند و کاخی شامل هفت گنبد برای عروس‌هایش می‌سازد.

گنبد هر عروس به یک روز از هفته اختصاص دارد که توسط سیاره ی آن شاهزاده خانم اداره می‌شود و رنگ نمادین آن را نیز دارد.

بهرام در طی روزهای هفته به نوبت در گنبد عروسانش حاضر می شود، در آنجا نوشیدنی می‌نوشد، از لطف آنان بهره می‌برد و به قصه‌ای گوش می‌دهد که هر کدام از آنها برای گفتن دارد.

برنامه هفتگی بهرام در عیادت از همسرانش

• روز شنبه فوراک اهل کشور هند با نشان سیاره زحل و رنگ گنبد مشکی
• روز یک شنبه یغماناز اهل ترکستان با نشان سیاره خورشید و رنگ گنبد زرد
• روز دوشنبه ناز پری اهل خوارزم با نشان سیاره ماه و رنگ گنبد سبز
• روز سه شنبه نسرین اهل کشور سقلاب با نشان سیاره مریخ و رنگ گنبد قرمز
• روزچهارشنبه نوش آذر اهل کشور مراکش با نشان سیاره عطارد و رنگ گنبد فیروزه ای
• روز پنج شنبه همای اهل کشور روم با نشان سیاره مشتری و رنگ گنبد خاکی
• روز جمعه دیروست اهل ایران با نشان سیاره ونوس و رنگ گنبد سفید

ساختار داستانی هفت پیکر

منظومه هفت پیکر را از نظر ساختار کلی و روال داستانی می‌توان به دو بخش متمایز تقسیم کرد:

• بخش اول و آخر کتاب که درباره‌ی رویدادهای مربوط به «بهرام پنجم ساسانی» از ولادت تا مرگ رازگونه‌ی او، که برپایه روایتی تاریخ‌گونه است.

نظامی قهرمان اول اثر خود (بهرام) را فرمان‌روایی دانا، هوشیار، خردمند، جوان‌مرد و دادگستر، پرحرارت و خوش‌بین تصویر می‌کند.

برای نمایان کردن همه‌ی جهات شخصیت بهرام، برخی تمثال‌های کمکی متضاد با او را نیز در منظومه می‌آورد. یکی از این تمثال‌ها، «یزدگرد»، پادشاه ساسانی و پدر بهرام گور، است. این فرمان‌روا در افسانه‌های مشرق‌زمین در سیمای فرمان‌روایی ستمگر و ظالم تجسم یافته است.

• بخش دیگر، بخش میانی اثر است که مرکب از هفت حکایت یا اپیزود از زبان هفت همسر او و از زمره‌ی حکایات عبرت‌انگیزی است که دختران پادشاهان هفت اقلیم (مطابق تقسیم قدما) برای بهرام نقل می‌کنند.

بهرام پس از آگاهی‌یافتن از خبر مرگ پدر، بر تخت پادشاهی می‌نشیند و فرمان می‌دهد مهندسی زبردست و ماهر به نام «شیده» هفت کوشک و گنبد باشکوه بسازد و آن‌گاه هر یک از دختران پادشاه هفت اقلیم را در یکی از آن کاخ‌ها جای می‌دهد و هر روز هفته در یکی از آن گنبدها به نشاط و شادی می‌پردازد و دختر پادشاه برای بهرام داستانی می‌سراید.

منظومه هفت پیکر از جنبه‌ی حماسی و غنایی است، بدین معنی که بخش هفت گنبد روح غنایی و تخیل رمانتیک دارد؛ ولی بخش تاریخ‌گونه، اگرچه سعی شاعر بر ترسیم چهره‌ای حماسی برای بهرام بوده، آمیزه‌ای از جنبه‌ی حماسی و عناصر غنایی است.

مجالس داستانی جلد سوم عبارت‌اند از:

مجلس اول

خلاصه‌ی قصه‌ی «نشستن بهرام روز یکشنبه در گنبد زرد (خورشید) و افسانه گفتن دختر پادشاه اقلیم دوم (دختر شاهزاده رومی)» (این بخش روایت ساده‌ و خلاصه‌ای‌ست از افسانه‌ی گنبد زرد که برای مخاطبان عام تنظیم شده است.)

مجلس دوم و سوم:

شرح و تفسیر بیت‌به‌بیت قصه‌ی «گنبد زرد» است (در این فصول مخاطبان علاقه‌مند و متخصص حوزه‌ی ادبیات فارسی از شرح و تفسیر جزء به جزء ابیات بهره‌مند می‌شوند.)

مجلس چهارم:

خلاصه‌ی قصه‌ی «نشستن بهرام روز دوشنبه در گنبد سبز (ماه) و افسانه گفتن پری ناز دختر پادشاه اقلیم سوم (دختر خوارزم‌شاه)» (این بخش روایت ساده‌ و خلاصه‌ای‌ست از افسانه‌ی گنبد سبز که برای مخاطبان عام تنظیم شده است.)

مجلس پنجم، ششم و هفتم:

شرح و تفسیر بیت‌به‌بیت قصه‌ی «گنبد سبز» است (در این فصول مخاطبان علاقه‌مند و متخصص حوزه‌ی ادبیات فارسی از شرح و تفسیر جزء به جزء ابیات بهره‌مند می‌شوند.)

کتاب صوتی هفت پیکر با خوانش و شرح و تفسیر دکتر اسماعیل آذر در پنج فصل و به مدت 21 ساعت فایل صوتی mp3 به دوستداران ادبیات کهن پارسی تقدیم می شود

---

نسخه ها و ترجمه های هفت پیکر

نسخه انتقادی هفت پیکر توسط هلموت ریتر و یان ریپکا بر اساس پانزده نسخه خطی خمسه و سنگ نگاره بمبئی تهیه شده است. (پراگ، چاپ استانبول، 1934)

همچنین یک نسخه غیرانتقادی از وحید دستگردی (تهران، 1335) و یک نسخه از برات زنجانی (تهران، 1373) وجود دارد.

اخیراً، این شعر توسط محقق آذربایجانی T. A. Maharramov دوباره ویرایش شد. (مسکو، 1987)

ترجمه ی آلمانی بخشی از شعر به نام بهرام گور و شاهزاده خانم از شرق شناس، فرانتس اردمان ، در سال 1832 در کازان منتشر شد.

ابتدا، در سال 1924، چارلز ادوارد ویلسون این شعر را در دو جلد با یادداشت های گسترده به انگلیسی ترجمه کرد.

سپس، الساندرو باوسانی در سال 1967 آن را به ایتالیایی ترجمه کرد.

و بالاخره یک نسخه انگلیسی دیگر توسط جولی اسکات میثمی که در سال 1967 منتشر شد.

یک ترجمه جزئی نیز توسط رودلف گلپکه به نثر آلمانی انجام شد (زوریخ، 1959).

ترجمه ی کامل شعر به زبان آذربایجانی توسط محمد رحیم صورت گرفته است. (باکو، 1946)

سه ترجمه کامل به زبان روسی نیز وجود دارد:

• ترجمه منظوم ریوریک ایونف (باکو، 1947)،
• ترجمه منظوم ولادیمیر درژاوین (مسکو، 1959)،
• و ترجمه منثور رستم علی اف (باکو، 1983).