کتاب صوتی زوربای یونانی نوشته نیکوس کازانتزاکیس

کتاب صوتی زوربای یونانی ( Zorba the Greek ) نام کتابی است نوشته نیکوس کازانتزاکیس نویسندهٔ یونانی، که اولین بار در سال ۱۹۴۶ منتشر شد. داستان زوربا در ایران توسط زنده یاد محمدقاضی به فارسی برگردانده شده است.

درباره کتاب صوتی زوربای یونانی

زوربای یونانی، داستانی است در ستایش از زندگی، طعنه‌ای است گزنده به روشنفکران عزلت گزیده و ” موش‌های کاغذخوار ” که می‌کوشند جهان را از لا به لای صفحات کتابها و ” توده‌ی در هم و بر همی از کاغذ سیاه ” ببینند و به درکش نایل شوند. اما زوربا می‌آموزاند که آن را با گوشت و خون خود حس کنید و الّا چیزی جز “شبح ” نخواهید دید .

راوی داستان، مستغرق شده در انبوهی از پرسشهای غایی و دلی در گرو آموزه‌های بودایی، ناگهان با زوربای نابغه، این تجسد دوباره‌ی خیام بر روی زمین رو در رو می‌شود .

این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار 

 کاواز دهل شنیدن از دور خوش است ( خیام )

نبوغ زوربا چیزی نیست به جز لذت بردن از زندگی و بهره گیری از تمتعات دنیوی .

“میرزا بنویس ” داستان که تا دیروز جهان را سرد و تاریک و دلگیر و همچون عجوزه‌ای هزار داماد می‌پنداشت، اکنون همان جهان سست بنیاد در پرتوی درخشش چشم آشوب زوربا؛ در نظرش به باکره‌ای خواستنی بدل می‌شود. اما مگر زوربا چگونه کسی است ؟

زوربا حق گزار هستی است و به جز حال زمان دیگری نمی‌شناسد:

وقتی که می‌خورد، فقط می‌خورد و آن زمان که کار می‌کند ، فقط کار می‌کند و هیچ کنشی را ناقص و ابتر نمی‌گذارد.

زوربا در فکر دوزخ و بهشت هم نیست و وعده‌ی فردای زاهد را به پشیزی نمی‌گیرد و شعارش این است که ” زنده باد زندگی و مرگ بر مرگ ” .

او همواره چنان می‌زید که ” گویی هر آن ممکن است بمیرد ” و دستش از دنیا کوتاه شود و دریغا که به لذتی نایل نشده باشد .

زوربا کودک است، چشم زوربا همه چیز را گویی برای اول بار است که می‌بیند . او دایم به همه‌ی جهان بکارت می‌بخشد و تحیر کودکانه‌اش سبب می‌شود که فارغ از قید و بندهای سنّت ، خلاقانه و فراسوی نیک و بد عمل کند . او به تعبیر نیچه از شتر و شیر بودن گذر کرده و یکسره کودک شده است.

زوربا حتی اگر سوالات بزرگ و فلسفی هم بپرسد و این پرسشها آزارش دهد، به جز لمحه‌ای و لحظه‌ای بر آنان درنگ نمی‌کند و به آنان نمی‌پردازد که ” کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را ”.

زوربا همه‌ی لذایذ را مقدس می‌شمارد. از خوردن هم عملی معنوی می‌سازد و خوراک را تبدیل به شور و سرمستی می‌کند.

از زنان ” این نکته‌ی ابدی ” سیر و دلزده و فارغ نمی‌شود ، ساز می‌زند و می‌رقصد و همچون دیونوسوسی مجنون و جام به دست ، ما را به زندگی می‌خواند و بر می‌انگیزاند .

زوربا از تجربه کردن و سفر و حذر رویگردان نیست و اگر در این بین به مصیبتی هم دچار شود، گردن می‌نهد و آری می‌گوید و طلب عمر بیشتر می‌کند .

زوربا نمی‌خواهد چیزی جز قلعه‌ای ویران و فرسوده برای ملک‌الموت باقی گذارد و دم مرگ، قله‌ای فتح ناشده داشته باشد. در یک کلام، زوربا زندگی را تمام و کمال می‌خواهد..!

برای من خواندن اینکه شنهای ساحل نرم است، بس نیست، می‌خواهم که پاهای برهنه‌ام آن را حس کنند ( آندره ژید )

در باره داستان کتاب

راوی، یک روشنفکر جوان یونانی است که می‌خواهد برای مدتی کتابهایش را کنار بگذارد. او برای راه‌اندازی مجدد یک معدن زغال سنگ به جزیره کرت سفر می کند.

درست قبل از مسافرت با مرد ٦٥ ساله راز آمیزی آشنا می شود به نام آلکسیس زوربا. این مرد او را قانع میکند که او را به عنوان سرکارگر معدن استخدام کند. آنها وقتی که به جزیره کرت می رسند در مسافرخانه یک فاحشه فرانسوی به نام مادام هورتنس سکونت میکنند. بعد از آن شروع به کار روی معدن می کنند.

با این حال راوی نمی‌تواند بر وسوسه‌اش برای کار بر روی دستنوشته های ناتمامش در باره زندگی و اندیشه بودا خودداری کند. در طول ماههای بعد زوربا تاثیر بسیار عمیقی بر مرد می گذارد و راوی در پایان به درک تازه ای از زندگی و لذت های آن می رسد.

---

از کتاب زوربای یونانی اثر نیکوس کازانتزاکیس تاکنون یک اقتباس سینمایی موفق در سال ۱۹۶۴ با نام زوربای یونانی و یک نمایش موزیکال با نام زوربا در سال ۱۹۴۸ ساخته شده‌است.

در باره نیکوس کازانتزاکیس نویسنده کتاب

نیکوس کازانتزاکیس Nikos Kazantzakis نویسنده، شاعر، خبرنگار، مترجم و جهانگرد یونانی در تاریخ ۱۸ فوریه (۱۸۸۳ میلادی) در شهر هراکلیون در کرت زاده شد و در ۲۶ اکتبر (۱۹۵۷) در فرایبورگ آلمان درگذشت.

او نویسنده‌ای است که دغدغه جامعه بشری را داشته و عمیقأ به تحلیل آنها پرداخته‌است.

نیکوس کازانتزاکیس ناظر جنگ‌های داخلی اسپانیا بود و به چین و ژاپن، مصر و بیت‌المقدس، ایتالیا وانگلستان، اتریش و قبرس و فرانسه مسافرت کرد. آثارش به اکثر زبان‌ها ترجمه شده‌است.

ادیسه که دنباله شاهکار هومر است از سی و سه هزار و سیصد و سی و سه بیت هفده‌سیلابی ترکیب شده و سرودن آن به مدت ده‌سال طول کشیده‌است.

کتاب کوچک و 100صفحه‌ای  سیر و سلوک که در سال ۱۹۲۳ منتشر شد، اساس تفکرات فلسفی نویسنده‌است، آنچنان که سی و دو سال بعد کازانتزاکیس می‌نویسد:

کتاب سیر و سلوک مانند دانه‌ای بود که رویِش دیگر آثارم را باعث شد و پس از آن هرچه نوشتم تفسیر و تصویری از آن بود.

کازانتزاکیس به تناوب تحت تأثیر جریانات مختلف و زمان‌های متفاوت قرار گرفت که می‌توان از مسیحیت، بودیسم، فلسفه فریدریش نیچه، هانری برگسن، هنری جیمس، آرتور شوپنهاور نام برد. وی به مارکسیسم – لنینیسم گرایش داشت ولی هیچگاه عضویت هیچ حزب کمونیستی را نپذیرفت.

نیکوس کازانتزاکیس پس از اتمام دبیرستان به مدت چهارسال در دانشگاه آتن به تحصیل پرداخت و در سال ۱۹۰۶ میلادی به کسب درجه دکترا در رشته علوم قضائی موفق شد.

در سال‌های ۱۹۰۷ – ۱۹۰۹ میلادی در فرانسه به تحصیل علوم سیاسی پرداخت و در جلسات درس برگسن باعلاقه‌مندی شرکت جست.

در جنگ بالکان وارد ارتش یونان شد و علیه دشمن مبارزه کرد و پس از جنگ، شغل مدیریت کل را در وزارت اموراجتماعی پذیرفت و چندی نیز نماینده سازمان یونسکو در پاریس بود.

در سال ۱۹۴۷ میلادی یونان را به مقصد آنتیب ترک کرد تا به فعالیت‌های ادبی خود ادامه دهد.

کتاب های نیکوس کازانتزاکیس

• زوربای یونانی، مترجمان: تیمور صفری ، محمد قاضی و محمود مصاحب
• آخرین وسوسه مسیح، مترجم: صالح حسینی
• مسیح بازمصلوب، مترجمان: محمد قاضی ، محمود سلطانیه
• آزادی یا مرگ مترجم: محمد قاضی
• سرگشته راه حق مترجمان: منیر جزنی
• جوینده راه حق ترجمه بهاره صارمی
• برادرکشی، مترجم: محمدابراهیم محجوب
• ژاپن و چین، مترجم: محمد دهقانی
• سفرها، مترجم: محمد دهقانی
• گزارش به خاک یونان مترجم: صالح حسینی
• کورس مترجم: هوشنگ آزادی‌ور
• سودوم و گومورا مترجم: همایون نوراحمر