کتاب صوتی داستان های زنان شاهنامه

کتاب صوتی داستان های زنان شاهنامه روایت ساده داستان حماسه ها، عشق و نبرد شخصیت های زن شاهنامه همانند ارنواز و شهرناز، سمن ناز، فرانک، رودابه، سیندخت، تهمینه، منیژه، کتایون، فرنگیس، جریره، ماه آفرید، گردآفرید و….

شاهنامه دارای داستان هایی است از قهرمانان و پهلوانان، زنان و مردانی که گاه جنبه نمادین و آرمانی دارند و متعلق به دوران اساطیری و پهلوانی هستند و گاه برگرفته از واقعیت های تاریخی؛ و در همه آنها بیانگر دیدگاه خردگرایی و باورهای بنیادین فردوسی است.

---

درباره کتاب صوتی داستان های زنان شاهنامه

در شاهنامه به ویژه در بخش اساطیری قهرمان ها و شخصیت های زن، نماینده گروهی از زنان جامعه اند که آرمان های اجتماعی و فرهنگی در نقش و شخصیت آنان متجلی می گردد و اساساً به مقام و منزلت زنانی ارج گذاری می شود که هماهنگ با هنجارهای اجتماعی و پایبند به دین و آئین زمانه باشند و زنانی که اندیشه و کردارشان برخلاف روند عادی جامعه باشد و هنجار شکن و مخالف اصول اخلاقی و مذهبی ،جامعه نکوهش میگردند.

 در واقع فردوسی با مطرح ساختن نقش هایی متفاوت از زنان، خط مرزی بین عناصر پاک و ناپاک میکشد و بدینگونه با توجه به نهاد و اندیشه و کردار هر کدام از زنان در یکی از دوسوی مرز قرار می گیرند و داستان آموزنده زندگی شان سروده می شود.

در جای جای شاهنامه رزم است و بزم عشق است و انتقام، پیوند است و جدایی و سرانجام پند و اندرزی اخلاقی 

فضای شاهنامه حماسی و شورانگیز است. عشق ها پرشور و افسانه ای و نبردها خونین و طولانی، همه چیز در حرکت و پویایی و شدن است.

در فضایی این چنین پرتب و تاب افراد در تلاش و کوشش اند؛ قهرمانان و شخصیت ها هر چند به ظاهر یک نفر و تنهایند اما نقش هر یک بیانگر مجموعه ای از نقش های افراد گوناگون است

ارنواز و شهرناز پرتویی از مظهر کمال و پاکی اند که زمانی بر سیاهی نیروی اژدهایی ضحاک میتابند؛ اما سرانجام پس از این دوره تطهیر میشوند و به اصل نیک خود بازمیگردند

 داستان زندگی این دو به نوعی نمایانگر این نظر است که در نهایت نیروی پاک از ناپاک جدا میگردد و هیچگونه آمیختگی واقعی بین نیک و بد نمی تواند وجود داشته باشد

 گرد آفرید با همۀ کم مانندی خود در شجاعت و رزمندگی، نقشی دارد که ویژگی های زنان پاک و دلیر را در آن می توان یافت؛ او را می توان چکیده و نمونه ای دانست از همه زنان جنگجو و پایبند به اصالت فرهنگی ایرانی.

سودابه در داستان های زنان شاهنامه نمونه پلیدی ها و تباهی هاست که با نیروی پاک و عنصر خیر – سیاوش – به مقابله برمی خیزد و از آنرو که برتری در نهایت با نیروی خیر است، سرانجام کار سودابه مجازات و نابودی است و درس عبرتی برای جامعه

 فرانک نمونه ایثارگری و فداکاری مادران آزاده و ریشه باثبات درخت پیروزی است که در همه حال پارسایی و خوی و منش مادرانه زنان روشن بین و آزاده را دارد.

رودابه با همۀ جسارت و بی پروایی در عشق پاکدامن و مطیع پدر و مادر است و پایبند به رسم و آئین زمانه در واقع عشق پرشور او به زال با همه بی مانندی اش عشق بی هویت نیست؛ و فردوسی از عشقی چنان بی پروا و پرشور آن گونه داستان می سراید که در نهایت در نقش رودابه ارج گذاری و پایبندی به ارزشهای متعالی فرهنگی متجلی می گردد.

تهمینه نیز هر چند بی پروا به خوابگاه رستم میرود اما نکوهش نمی شود؛ چه او رستم را از سر هوی و هوس نمیخواهد؛ نیاز او نیازی غریزی و میل طبیعی زن است به مادر شدن و مقام مادر والاست و او که نیاز به مادر شدن را احساس می کند نمیتواند مورد نکوهش قرار گیرد رستم نیز نه قدرتمندی بی خرد که پهلوانی است  پاک و خردمند و از همین روست که هیچکدام گامی آن سوی مرز اخلاقی و فرهنگی نمی گذارند.

منیژه در داستان های زنان شاهنامه زنیاست که از بی پروایی در عشق به دشواری و شوربختی کشیده می شود اما با همه تب و تاب خود در عشق به بیژن وفادار و پایبند به اوست.

در مهر و محبتی که نثار بیژن میکند ذره ای اندیشه ناپاک راه نمی یابد او از زر و جاه و مقام خویش برای کسب رضایت محبوب میگذرد و هر چند دختر قدرتمندی بزرگی چون افراسیاب تورانی است اما مطیع و فرمانبر بیژن پهلوان ایرانی و دوستدار واقعی اوست و سرانجام برای همین پاکی عشق و ایثار است که مورد پذیرش فرهنگی جامعه ایرانی قرار میگیرد

کتایون نیز نمونه ایست از گذشت و ایثار و عشق که در پی انتخاب گشتاسب به همسری از شکوه قصر پدر در روم چشم میپوشد و به زندگی ساده ای با همسر راضی می گردد.

در واقع چشم پوشی کتایون از جاه و مقام پدر و دلبستگی به زندگی ساده حاکی از شخصیت زنانی است که پایبند به همسرند نه در بند زر داستان های زنان دیگر شاهنامه نیز هر یک بگونه ای بیانگر توجه ویژه فردوسی به مقام و منزلت ارزشمندی است که زن باید داشته باشد.

 شاهنامه تنها داستان رزم رستم و اسفندیار، سوگ سیاوش و مرگ سهراب نیست .

شاهنامه تنها یادآوری نبردهای خونین بین ایران و توران و زندگی شاهان نیست بلکه نامه ای است هر چند پرسوز و حزن انگیز اما پرشور و دلپذیر از قصه زن از پایگاه اجتماعی زن در جامعه ایرانی و از دیدگاه فردوسی نسبت به نیمی از پیکر جامعه ؛

زن در شاهنامه یا برگزیده ای است از ویژگی های نیک و آرمانی که نقش زنی محبوب را دارا است و یا چکیده ای است از همه ناپاکی ها و پلیدی ها که نقش زنی منفور را در جامعه دارد

 فاصله دو نمونۀ زن محبوب و زن منفور نیز با وجود زنانی که نقش فرعی مثبت یا منفی دارند پر میشود؛ و در نهایت تنش ها و برخوردها و نمایش شخصیت های متفاوت زنان است که نیک و بد شناخته می شوند و فردوسی که خود برخاسته از متن جامعه و سخنگوئی خردمند و آگاه به خواست و نیاز و آرمان اجتماعی است در مقام قضاوت حکم به برتری و پیروزی نمونه نیک و محبوب میدهد.

ویژگی زنان شاهنامه

زن محبوب در شاهنامه گاه طلایه دار رزم است و گاه ستاره بزم.

خردمند است و هوشیار، مستقل و پایدار در اندیشه و رفتار، پارسا و بی باک و رزم آور، صبور و مقاوم پرشور در عشق وفادار و رازدار، سرشار از احساس و عاطفه زیباست و ماهروی سر و قد مشگین موی کمان ابرو خوشرنگ و رو، شیرین سخن و آگاه به زیبایی و ارج و منزلت خویش .

 نمونه زن محبوب شاهنامه، همپای مرد با نیروی عشق، در تلاشی پیگیر به پیش می تازد و نه با زیبایی که با خردمندی و دلاوری – اندیشه ها و دلها را به خود جذب می کند با واقع بینی نیاز جسم و روح خود را می شناسد و تا رسیدن به خواسته خود از پای نمی نشیند در میدان شجاعت مبارزه کردن و نبرد تن به تن را می آموزد و هر چند به جلوه های زیبایی خودآگاه است اما به آن بسنده نمی کند و درون را به پارسایی می آراید

در برابر چنان زنی محبوب و نامدار، زنی مورد نفرت جامعه قرار می گیرد که بنده هوی و هوس خویش است و خودکامه و آشوبگر، جادو پرست و مکار و فتنه جو، بی اعتنا به رسم و آئین زمانه و اخلاق اجتماعی

 چنین زنی – کامجوی تن است و دافع حق در هم شکننده هنجارها و ارزش ها و با چنان اندیشه و رفتاری نمی تواند مورد پذیرش فرهنگ جامعه قرار گیرد و در نهایت به سزای ناپاکی خود میرسد و با نابودی نمونه شر و پلیدی جامعه به سمت اخلاقی متعالی و آرمانی هدایت می گردد

در داستانهای شاهنامه افزون بر زن محبوب و زن منفور که دارای نقش اصلی هستند، زنانی با نقشی حاشیه ای و فرعی مثبت یا منفی نیز حضور دارند .

 زنان در نقش فرعی و مثبت خود امتیازشان نسبت به سایرین زیبایی رازداری بارداری نوازندگی خوش آوازی و شیرین سخنی است.

در نقش فرعی ولی منفی با چهره ای زیبا یا زشت – درونی ناپاک و پلید دارند؛ جادوگر مکار و فتنه جویند

 زنان شاهنامه عموماً در دو طبقه اجتماعی قرار دارند زنانی که در طبقه مرفه و حاکم و برتر اجتماعی اند دارای حقوقی تقریباً مشابه مردان در جامعه هستند و در اندیشه و رفتار مستقل و پایدار و انتخاب کننده اند اما زنانی که در طبقه پائین اجتماعی اند نه تنها از چنان حقوقی بهره مند نیستند، بلکه وابسته به پدر و همسر و انتخاب شونده نیز هستند .

در پاره ای از موارد زنانی نیز در ردیف شاهزادگانند که هیچگونه استقلال رای و گفتار ندارند و وجه المصالحه قرار میگیرند و در نهایت هنگام ازدواج پاسخی مثبت از ایشان خواسته می شود اما به هر حال زنان شاهنامه در هر طبقه اجتماعی که قرار دارند امکان تحرک و جهش به مرتبه ای بالاتر و یا تنزل به مقامی پائین تر را دارند.