زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب : دﻛﺘﺮ زرﻳنکوب Abdolhossein Zarrinkoub  نویسنده و مورخ ایرانی در ﺳﺎل ١٣٠١ ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ در ﺑﺮوﺟﺮد دﻳﺪه ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﻮد و ﺗﺤﺼﻴﻼت اﺑﺘﺪاﻳﻲ را در زادگاهش ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮد .

او در دوره ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﭘﺪر (ﻛﻪ ﻣﺮدي ﻣﺘﺸﺮع و دﻳﻨﺪار ﺑﻮد)، اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ را ﺻﺮف ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﻋﻠﻮم دﻳﻨﻲ و ﺣﻮزه اي ﻧﻤﻮد ،و ﺿﻤﻦ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻓﻘﻪ و ﺗﻔﺴﻴﺮ و ادﺑﻴﺎت ﻋﺮب،ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻋﺮﺑﻲ ﻫﻢ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺷﺪ .ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ در رﺷﺘﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﺮد ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺦ و ﻓﻠﺴﻔﻪ و ادﺑﻴﺎﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ،واو آن را در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .

ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻛﻼس ﺷﺸﻢ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ در ﺗﻨﻬﺎ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺷﻬﺮ، ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان رﻓﺖ. اﻣﺎ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ادﺑﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ و در ﺳﺎل ١٣١٩ ﺗﺤﺼﻴﻼت دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮد،و ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻜﻪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ادﺑﻲ را ﻗﺒﻼ ﻧﺨﻮاﻧﺪه ﺑﻮد در ﻣﻴﺎن داﻧﺶ آﻣﻮزان رﺷﺘﻪ ادﺑﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ،رﺗﺒﻪ دوم را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد

زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب : دانشگاه

ﺑﺎ ﺑﺎزﮔﺸﺎﻳﻲ ﻣﺠﺪد داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ در ﺳﺎل ١٣٢٠ ، دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب در اﻣﺘﺤﺎن ورودي داﻧﺸﻜﺪه ﺣﻘﻮق ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد.ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ رﺗﺒﻪ اول ،در داﻧﺸﻜﺪه ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﻫﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد،اﻣﺎ ﺑﻪ اﻟﺰام ﭘﺪر ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﺗﺮك ﺗﻬﺮان ﺷﺪ .

در ﻫﻤﺎن اﻳﺎم ، ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ دﻫﺨﺪا ﻛﻪ رﻳﺎﺳﺖ داﻧﺸﻜﺪه ﺣﻘﻮق را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ ،از اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ داﻧﺸﺠﻮي ﻓﺎﺿﻠﻲ را از دﺳﺖ ﻣﻲ داد ،اﻇﻬﺎر ﺗﺎﺳﻒ ﻛﺮده ﺑﻮد. ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﺷﺘﻴﺎق ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ او ر ا ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺸﺎﻧﺪ.

در ﺳﺎل ١٣٢٤ ،ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ در اﻣﺘﺤﺎن ورودي داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﻘﻮل ،و داﻧﺸﻜﺪه ادﺑﻴﺎت ﺣﺎﻳﺰ رﺗﺒﻪ اول ﺷﺪه ﺑﻮد ،وارد رﺷﺘﻪ ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺷﺪ.

ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ ، ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب در ﺳﺎل ١٣٢٧ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان داﻧﺸﺠﻮي رﺗﺒﻪ اول از داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪ و ﺳﺎل ﺑﻌﺪ وارد دوره دﻛﺘﺮي رﺷﺘﻪ ادﺑﻴﺎت داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﮔﺮدﻳﺪ و درﺳﺎل ١٣٣٤ از رﺳﺎﻟﻪ دﻛﺘﺮي ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻨﻮان (ﻧﻘﺪ اﻟﺸﻌﺮ ،ﺗﺎرﻳﺦ و اﺻﻮل آن) ﻛﻪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻳﻊ اﻟﺰﻣﺎن ﻓﺮوزاﻧﻔﺮ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ دﻓﺎع ﻛﺮد .

زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب : علم آموزی

دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب در ﺳﺎل ١٣٣٠ درﻛﻨﺎر ﻋﺪه ای از ﻓﻀﻼي ﻋﺼﺮ ﻫﻤﭽﻮن ﻋﺒﺎس اﻗﺒﺎل آﺷﺘﻴﺎﻧﻲ ،ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻔﻴﺴﻲ ،ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﻴﻦ Mohammad Moin ، ﭘﺮوﻳﺰﻧﺎﺗﻞ ﺧﺎﻧﻠﺮي Parviz Natel Khanlari ،ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺻﺪﻳﻘﻲ و ﻋﺒﺎس زرﻳﺎب ،ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻃﺮح ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻘﺎﻻت داﻳﺮه اﻟﻤﻌﺎرف اﺳﻼم ﻃﺒﻊ ﻫﻠﻨﺪ،دﻋﻮت ﺷﺪ

دﻛﺘﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب در اﻳﺎم ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﺗﻬﺮان ، ﭼﻨﺪي ﻧﺰد ﺣﺎج ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺷﻌﺮاﻧﻲ ﺑﻪ تحصیل علم ﭘﺮداﺧﺖ و ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺣﻜﻤﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ،آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎﻓﺖ .

از ﻫﻤﺎن روزﮔﺎر ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻏﺮﺑﻲ ﻧﻴﺰ آﺷﻨﺎ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﺎب ﺗﺼﻮف ﻧﻴﺰ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪ.

اﺳﺘﺎد ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ ﺑﺎ زﺑﺎﻧﻬﺎي ﻋﺮﺑﻲ ،ﻓﺮاﻧﺴﻮي و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ آﺷﻨﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎﻧﻲ ،ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺑﻌﻀﻲ از ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻨﺼﺒﺎن اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ و آﻟﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آن اﻳﺎم در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ،ﺑﻪ آﻣﻮزش اﻳﻦ دوزﺑﺎن ﭘﺮاﺧﺖ .

زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب : شروع به نوشتن

در ﺳﺎل ١٣٢٣ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب ﺑﻪ ﻧﺎم (ﻓﻠﺴﻔﻪ ،ﺷﻌﺮ ﻳﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻄﻮر ﺷﻌﺮ و ﺷﺎﻋﺮي دراﻳﺮان) در ﺑﺮوﺟﺮد ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ، در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ،ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻛﺘﺎب ﻣﻲ ﮔﺬﺷﺖ .در همین سال ها و در سال 1330 کتاب معروف خودرا به نام دو قرن سکوت نوشت.

زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب : معلمی در بروجرد

دﻛﺘﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ اﻟﺰام ﭘﺪر داﻧﺸﻜﺪه ﺣﻘﻮق را ﺗﺮك ﮔﻔﺖ ، ﺑﻪ زادﮔﺎه ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺖ و در ﺧﺮم آﺑﺎد و ﺑﻌﺪدر ﺑﺮوﺟﺮد ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻌﻠﻤﻲ ﭘﺮداﺧﺖ ،ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻋﻼﻗﻪ ﺟﺪي ﺑﺪان ﭘﻴﺪا ﻛﺮد .

در دوران ﻣﻌﻠﻤﻲ ،از ﺗﺎرﻳﺦ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻋﺮﺑﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻪ و زﺑﺎن ﺧﺎرﺟﻲ و ﺣﺘﻲ رﻳﺎﺿﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻚ و ﻋﻠﻢ اﻟﻬﻴﺎت ،ﻫﻤﻪ را ﺗﺪرﻳﺲ ﻛﺮد .

زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب : تدریس در دانشگاه

دﻛﺘﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب ﭘﺲ از اﺧﺬ درﺟﻪ دﻛﺘﺮا ،از ﺳﻮي اﺳﺘﺎد ﻓﺮوزاﻧﻔﺮ Badiozzaman Forouzanfar ، ﺑﺮاي ﺗﺪرﻳﺲ درداﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﻘﻮل دﻋﻮت ﺷﺪ و در ﺳﺎل ١٣٣٥ ﻳﺎ رﺗﺒﻪ داﻧﺸﻴﺎري ،ﻛﺎر ﺧﻮد را داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان آﻏﺎز ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ،ﺗﺎرﻳﺦ ادﻳﺎن ،ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﻼم و ﻣﺠﺎدﻻت ﻓﺮق ،ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺼﻮف اﺳﻼﻣﻲ و ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻠﻮم ﭘﺮداﺧﺖ .

ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ رﺗﺒﻪ اﺳﺘﺎدي داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان (١٣٣٩ ش ) دﻛﺘﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب ﭼﻨﺪي ﻧﻴﺰ در داﻧﺸﺴﺮاي ﻋﺎﻟﻲ ﺗﻬﺮان و دوره دﻛﺘﺮا ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان و در داﻧﺸﻜﺪه ﻫﻨﺮﻫﺎي درﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﻪ اﻓﺎﺿﻪ ﭘﺮداﺧﺖ.

در ﺳﺎﻟﻬﺎي ١٣٤٧ ﺗﺎ ﺳﺎل ١٣٤٩ در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد ﻣﻴﻬﻤﺎن در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻛﺎ ﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ و ﭘﺮﻧﻴﺴﺘﻮن ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺖ و در دو ﮔﺮوه ﺗﺎرﻳﺦ و ادﺑﻴﺎت ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﺪ .

دﻛﺘﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب در ٢٤ ﺷﻬﺮﻳﻮر ١٣٧٨ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻗﻠﺐ و ﭼﺸﻢ و ﭘﺮوﺳﺘﺎت در ﮔﺬﺷﺖ.

باز گشت به ابتدای مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب

آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب

• دو ﻗﺮن ﺳﻜﻮت

دانلود کتاب صوتی دو قرن سکوت

• ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﭘﻴﺶ از اﺳﻼم
• ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻌﺪ از اﺳﻼم

دانلود کتاب صوتی ایران پس از اسلام

• ﺑﺎﻣﺪاد اﺳﻼم
• ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ اﺳﻼم
• ارزش ﻣﻴﺮاث ﺻﻮﻓﻴﻪ
• ﭘﻠﻪ ﭘﻠﻪ ﺗﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﺧﺪا

دانلود کتاب صوتی پله پله تا ملاقات خدا

• ﺳﺮﻧﻲ
• ﺑﺎ ﻛﺎروان ﺣﻠﻪ
• ﭘﻴﺮ ﮔﻨﺠﻪ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻧﺎﻛﺠﺎ آﺑﺎد

• روزگاران – تاریخ ایران از آغاز تا سقوط پهلوی

باز گشت به ابتدای مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب

معرفی آثار دﻛﺘﺮﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب

1- معرفی کتاب دو قرن سکوت

شاید پرداخت به زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب بدون معرفی کتاب دو قرن سکوت ناقص باشد ، لذا با وجویکه اکثر کتابخوانان این اثر ارزشمند را می شناسند بار دیگر به معرفی آن پرداخته ایم:

دو قرن سکوت کتابی نوشته عبدالحسین زرین‌کوب درباره سرگذشت ایران در دو سدهٔ نخست پس از سلطهٔ اعراب است.

نام کتاب به خفقان و سکوت حاکم بر ایران در آن دو قرن اشاره دارد.

«دو قرن سکوت»، تاریخ حوادث سیاسی و اجتماعی ایران است در دو قرن آغازین اسلام. آنچه در آن دو قرنی که از سقوط دولت ساسانی تا روی کار آمدن دودمان طاهریان (نخستین دودمان ایرانی پس از اسلام) بر ایران گذشت.

دو قرن سکوت ابتدا به صورت پاورقی در نشریه «مهرگان» Mehregān  ارگان «جامعه لیسانسیه‌های دانشسرای عالی» منتشر شد. و بعد در سال۱۳۳۰ برای نخستین بار به صورت کتاب توسط «جامعه لیسانسیه‌های..» منتشر شد.

پس از نخستین انتشار در زمان پهلوی دوم، به سرعت چاپ اول «دو قرن سکوت» نایاب می‌شود. دکتر زرین‌کوب به تجدید چاپ رضایت نمی‌دهد تا در فرصت مناسب به تجدید نظر دربارهٔ کتاب بپردازد.

زرین‌کوب جوان، پنج سال وقت و انرژی صرف می‌کند و منابع متعدد را از دیده می‌گذارند تا در اردیبهشت ۱۳۳۶ متن گسترش یافته و تجدید نظر شده اثر از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر می‌شود. او در مقدمهٔ ویرایش دوم، برخی از انتقادات ویرایش اول کتاب را ناشی از جوانی و تعصب خود در آن هنگام می‌داند.

از فروردین ۱۳۳۶ متن دو قرن سکوت از چاپ دوم به بعد تغییر نکرد و چاپ‌های بعدی بر پایهٔ همین متن انجام شده‌است.

«دو قرن سکوت» پس از انقلاب بطور رسمی توسط انتشارات جاویدان منتشر شد که هفته بعد از انتشار جمع‌آوری شد.

سرانجام پس از گذشت بیست سال از پیروزی انقلاب، کتاب «دو قرن سکوت» مجوز چاپ گرفت و انتشارات سخن، چاپ نهم آن را منتشر کرد.

در ابتدای این کتاب نقد استاد مطهری بر این کتاب که بخشی از کتاب «خدمات متقابل ایران و اسلام» بوده‌است عیناً آورده می‌شود که به تحلیل‌های زرین کوب (برای قابل چاپ شدن کتاب و اخذ مجوز وزارت ارشاد) پاسخ داده شده‌است.

باز گشت به ابتدای مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب

2- کتاب بحر در کوزه

در مقدمه کتاب بحر در کوزه ، از آثار زنده یاد عبدالحسین زرین کوب، نکته‌ای بیان شده است که بیشتر شبیه گلایه و ابراز تأسف است. متن مورد نظر را در ادامه آورده‌ام و پس از آن، به موضوع اصلی این نوشته، یعنی اثر پروانه‌ای، خواهم پرداخت.

عبدالحسین زرین کوب این طور می‌نویسد:

این کتاب بازسازی اثری است که مدت‌ها قبل از تصنیف کتاب «سرّ نی» مجال اتمام یافت، و در مدت مسافرت خارج که به سبب بیماری طولانی برای نویسنده پیش آمد، نسخه منحصر به فرد اصل آن در دست این و آن ضایع شد و ظاهرا مفقود و بی‌نشان گشت.

آن نسخه که تألیف حاضر، تلفیق دوباره‌ای از پاره‌ای مواد و یادداشت‌های بازیافته آن محسوب است، در اصل «مقدمه‌ای بر مثنوی» خوانده می‌شد.

به عنوان یک مولوی شناس، آثار عبدالحسین زرین کوب، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای معاصر برای بازکشف آثار مولانا است. آنچه از مولانا برای ما به جای مانده است، به خصوص مثنوی معنوی، یکی از بهترین و اصیل‌ترین منابع در حوزه علوم اجتماعی، به ویژه جامعه‌شناسی و روان‌شناسی است که به طور خاص، بر روی خاور میانه متمرکز است. مفاهیم عالی عرفانی و معنوی هم که جایگاه خودشان را همواره در آثار مولوی داشته‌اند.

اما یک گروه، که در متن فوق این و آن خوانده شده‌اند، با قصد قبلی یا بدون آن، دلیل عدم دسترسی ما به کتاب «مقدمه‌ای بر مثنوی» هستند؛ به همین راحتی. ریشه این موضوع، شاید فقط یک سهل انگاری کوچک باشد. اما اثرش، به بزرگی محروم شدن یک فرهنگ، از یک کتاب است.

این، یک نمونه خفیف از اثر پروانه‌ای (Butterfly Effect) است، که در نظریه آشوب، مطرح و به این صورت تعبیر می‌شود: حرکت بال یک پروانه در گوشه‌ای از جهان، می‌تواند باعث ایجاد توفانی سهمناک در جایی دیگر شود. این موضوع به شکل داستانی، در سه گانه اثر پروانه‌ای با رویکردهای متفاوت به تصویر کشیده شده است.

ما در طول زندگی‌مان، کارهای ریز و درشت زیادی انجام می‌دهیم. اما چه بسا کارهای بزرگی که اثری فقط به قدمت چند سال دارند و کارهای کوچکی که برای همیشه، آینده زمین را تغییر می‌دهند.

اغلب ما، حتی امکان تصور و تحلیل آثار کارهایمان را نداریم؛ نه علم کافی برای این کار وجود دارد و نه احتمالا ظرفیت فکری لازم. اما آنچه خیال خودمان را حداقل می‌تواند راحت کند، قابل دفاع بودن عملکردمان است.

بار دیگر که خواستیم یک سیگار روشن را زمین بیاندازیم؛ با یک کودک تندی کنیم؛ شیشه شکسته را در میان زباله‌ها رها کنیم؛ مهره‌ای را سفت کنیم؛ نسخه‌ای را بنویسیم؛ یا پیش نویس کتابی را از یک دوست امانت بگیریم، حواس‌مان بیشتر باشد.

_{باز گشت به ابتدای مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب}

3- کتاب صدای بال سیمرغ درباره زندگی و اندیشه عطار

در ادامه مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب به یکی دیگر از آثارفاخر ایشان و ادبیات فارسی می پردازیم:

استاد زرﻳﻦ ﻛﻮب در کتاب صدای بال سیمرغ ، با نثری استوار، زندگی عطار نیشابوری را همراه با توصیفی از اشعار او به تصویر می‌کشد.

نویسنده در گفتار نخست با لحن خطابی، برخی مختصات روزگار عطار را برمی‌شمارد و تفاوت آن را با قرون متمادی یادآور می‌شود.

وی در دومین بخش کتاب، محیط پر تشنج عطار را معرفی می‌کند و ضمن آن این نکته را متذکر می‌شود:

«دنیایی که عطار در آن می‌زیست از دنیای آرمانی‌اش فاصله بسیار داشت. در آن ایام دیگر طریقه قدما از یاد رفته بود.»

شرح و تبیین احوال عطار، ویژگی اشعار او، کند و کاو در مثنوی‌های شاعر و سرانجام جست و جو در حالات روحی و تصوف عطار کاری است که در این اثر نمود بارز یافته است.

استاد زرین‌کوب در بخشی از کتاب خاطر نشان می‌کند:

«عطار، با آن که تمام مثنویاتش شعر تعلمیی است داعیه تربیت یا تعلیم اخلاق ندارد.

موعظه او ارائه راه‌هایی است که سالک را در سیر الی‌الله کمک می‌کند و به او امکان می‌دهد تا هر قدر ممکن است از دنیای مادی فاصله بگیرد و به دنیای روحانی نزدیک شود. هر چه تعلق خاطر انسان را به عالم جسمانی کم کند او را به عالم روحانی نزدیک می‌دارد.»

بخشی از کتاب صدای بال سیمرغ

عطار! عطار پیر بعد از سالها همدلی و دلشناختگی حالا می‌بینم هر روز بیش از پیش دنیای من و احساس و اندیشه ای که بر آن حاکم است از دنیای تو و آرمان و اندیشه ای که در آن فرمانرواست دور و دورتر می‌شود.

با وجود سالها آشنایی احساس می‌کنم هنوز فاصلۀ بسیاری ما را از یکدیگر جدا می‌کند. اکنون، قاف وحدت که سرحد دنیای ماورای حس است قله‌هایش در مه و برف فراموشی محوست. صدای بال سیمرغ را که پرافشانی او نشان عزلت گزینی از دنیای ماست دیگر هیچ کس نمی‌شنود. غیر از تو که آن را می‌شنید و که آن را تکرار می‌کرد؟

چه قدر از دنیای ما فاصله گرفته‌ای؛ عطار! با این همه نزدیکی چقدر از هم دور مانده‌ایم. آشنایی ما هم به سالهای دور می‌رسد.

سالهای دور اما نه این قدر دور که امروز احساس می‌کنم. اولین برخورد ما کی بود؟ در آن سالهای خرسندی و خوش خیالی‌های عاری از دغدغه در اطراف من هر چه بود معجزه بود؛ آسمان که بالای سر انسان معلق بود و زمین که در فضا حرکت می‌کرد معجزه بود، آبشار و نسیم و شکوفه و درخت و ستاره و هر چه بود معجزه بود.

مادر معجزه بود، پدر معجزه بود، و پدر بزرگ پیر که حرفۀ تو را پیشه کرده بود نیز معجزه بود. تو نیز در همان اولین برخورد که در منظومۀ کوتاه ؛بیسرنامه؛ ات با من کردی معجزه ای واقعی بودی. معجزه بودنت را نمی‌توانستم باور نکنم و انسان بی‌سر که شعر بگوید و راه برود و از درد و عشق خدا نغمه سرکند برایم معجزه‌ای زیبا بود.

هنوز هشت نه سال بیشتر نداشتم و در همان سالهای دور بود که بیسرنامه‌ات مرا مجذوب تو ساخت. یادت هست عطار؟ البته یادت نیست چون تو در آن وقت سر نداشتی و من که با جان و دل یک کودک خردسال، به معجزه‌های بیسرنامه دل بسته بودم و آن را از بر کرده بودم،

هرگز تو را با سر ندیدم – پس آن پیشانی بلند درخشان که می‌بایست این تن بی سر اما زنده و تپنده را هدایت کند چه می‌شد؟

با این مثنوی کوتاه آکنده از افسوس و حسرت بود که با تو آشنا شدم و آن را باور کردم. اما تو آن را باور نکردی، چون بیسرنامه مال تو نبود.

طی سالهای بعد، در هر فرصتی که دست داد کتاب‌های دیگر را که نام تو روی آنها بود خواندم- هیلاج نامه، جوهر الذات، مظهرالعجایب، پندنامه، گل و هرمز …. و چقدر طول کشید که دریافتم آنها هم از تو نیست. خوب شد که اینها از تو نیست. اگر بود که می‌توانست اتهام پرگویی و بیهوده گویی را از تو رفع کند؟

اما آن چه مال تو بود، عطار پیر، برایم آموزنده، مایۀ لذت و موجب تأمل و عبرت بود. منطق الطیر را بارها خواندم، چاپ‌های بازاری مصیبت نامه، الهی نامه اسرارنامه‌ات را بارها با لطف و لذت خواندم. چه زبانی! چه بیانی. بارها از قصه‌ای کوتاه یا از موعظه ای تأمل‌انگیز غرق لذت یا غرق حیرت شدم …

_{باز گشت به ابتدای مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب}

4- از کوچه‌ی رندان: درباره‌ی زندگی و اندیشه‌ی حافظ

کتاب از کوچه‌ی رندان از زوایای مختلف شعر، شخصیت و افکار حافظ را شرح، بررسی و گاهی نقد می کند.

کتابی است خواندنی به قلمی شگرف و وزین در شرح روزگار و احول حافظِ قرآنی جوان که در گذر از کوچه باغ های شیراز راه به کوچه ی رندان می برد و آنی می شود که از حوالی سالهای 720 هجری قمری (سال تولد ) و 792 هجری قمری (سال وفات ) تا به امروز شعر و زبان و غزل فارسی بی نام او در یاد و خاطر هیچکس نمی تواند صورت بندد.

ویژگی مثبت آثار دکتر زرین کوب، مستند بودن آن هاست و اینکه نویسنده سعی کرده بی طرفی را در ارزیابی های خود حفظ کند. البته سخن درباره ی حافظ برای هیچ نویسنده ای کار آسانی نیست.

شاید به علت اندک بودن آثار بجا مانده از حافظ که پانصد و اندی شعر بیش نیست. کم سخن گفتن هم عصران حافظ درباره ی او و مهمتر لحن ابهام آمیز و ایهام دار اشعار حافظ.

از کوچه رندان شامل دوازده فصل مختلف هست که ما با خواندن هر یک از این فصول با جنبه های جالبی از زندگی حافظ و اندیشه اش آشنا میشویم.

5- معرفی کتاب سر نی

کتاب سرّ نی ، چاپ نخست، سال 1364 هجری شمسی، تهران، انتشارات علمی، در دو جلد، و در 1158 صفحه». اثری است از استاد دکتر «عبدالحسین زرین‌کوب». که نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی «مثنوی معنوی» حضرت مولاناست.

شاید بتوان گفت: «سرّ نی»، شاهکار استاد، درباره حضرت «مولانا» باشد.

استاد، خود در مقدمۀ «بحر در کوزه»، آورده اند: «که دو کتاب «نردبان شکسته» و «بحر در کوزه»، برای آشنایی خوانشگر با کتاب «سرّ نی» انتشار یافته است.( منبع: «بحر در کوزه»، صفحه 6)».

دکتر «عبدالکریم سروش» نیز دربارۀ «سرّ نی» میگویند:

«اثری ست جرّاحانه، در تشریح کالبد مثنوی، و روی سخن آن، با منتهیان است نه مبتدیان.(منبع: کارنامۀ زرین، مقالۀ «بحر کبیر عشق»).

«فرانکلین لوئیس»، «مولوی» پژوه آمریکایی، خواندن «سرّ نی» و «بحر در کوزه» را، برای غور در «مثنوی» ضروری میدانند.

_{باز گشت به ابتدای مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب}

6- کتاب روزگاران

دانلود مجموعه دو جلدی کتاب صوتی روزگاران

به عنوان حسن ختام مطلب زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب یکی از کارهای بزرگ ایشان در زمینه تاریخ ایران که امروزه به عنوان مرجع در رشته تاریخ دانشگاه تدریس می شود می پردازیم

کتاب تاریخی روزگاران نوشته عبدالحسین زرینکوب تاریخ ایران از آغاز تا آخر دوره تیموریان روایتی متفاوت از تاریخ ایران زمین را حکایت می کند. نام اصلی کتاب، روزگاران تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی است که در اختصار به روزگاران معروف است.

این یک روایت داستان گونه است که بر اساس واقعیتی های تاریخی نگارش شده است.

زرینکوب در نگارش کتاب حرفه ای عمل کرده و پژوهش دشواری را انجام داده و از لحن نگارش مشخص است که نویسنده شتابکارانه عمل نکرده است.

ادامه زندگی و آثار دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب

فهرست مطالب کتاب صوتی روزگاران تاریخ ایران:

8-کتاب صوتی پله پله تا ملاقات خدا

استاد عبدالحسین زرین‌کوب کتاب پله پله تا ملاقات خدا با قلم جادویی خود با خلق نثری شیوا و جذاب ، زندگینامه و سرگدشت عجیب مولوی و شمس را با بررسی شرایط و وضعیت سیاسی اجتماعی آن دوران بیان کرده است و در ادامه افکار و دیدگاه ها و سلوک مولانا را با استفاده از اشعار مثنوی با بیانی ساده و غیر فنی در اختیار علاقمندان قرار داده است.

کتاب صوتی پله پله تا ملاقات خدا اثر استاد عبدالحسین زرین‌کوب