کتاب کودتا (کودتای 1332) پدیدآورنده یرواند آبراهامیان ترجمه: زرافشان

سازمان سیا و ریشه های روابط ایران و ایالات متحده در عصر جدید

کتاب کودتا کودتای ننگین سازمان سیا علیه دکتر محمد مصدق را به صورت داستان گونه و با جزئیات کامل روایت میکند.

کودتا (۲۸ مرداد، سازمان سیا و ریشه‌های روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن)

به انگلیسی: he Coup: 1953, the CIA, and the Roots of Modern U.S. -Iranian Relations

کتابی به نوشته یرواند آبراهامیان به سال ۲۰۱۳ است.

کتاب کودتا در چهار فصل «ملی شدن صنعت نفت»، «مذاکرات انگلیس و ایران»، «کودتا» و «میراث» منتشر شده است

در این کتاب و نتایج آن، دانشمند برجسته ایرانی یرواند آبراهامیان، اسناد کمتر شناخته شده را آشکار می‌کند و تفسیر عرفی را به چالش می‌کشد و نور تازه‌ای بر چگونگی نقش آمریکا در کوتا می‌افشاند.

کوتایی که بر روابط ایالات متحده-ایران چه در گذشته و چه در حال، تأثیر گذاشت.

آبراهامیان، با استفاده از استناد بریتیش پترولیوم، وزارت خارجه و دپارتمان ایالات متحده که سابقاً محرمانه و محصور بودند، بعلاوه خاطرات و مصاحبه‌های منتشره ایرانیان، گزراش این واقعه کلیدی تاریخی را با تغییر فهم آمریکا از نقطه عطف در تاریخ ایران-ایالات متحده را متصل می‌کند.

عمده‌ی بحث کتاب بررسی بحران ۲۸ ماهه‌ای است که از تصویب قانون ملی‌کردن نفت در اسفند ۱۳۲۹ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، جریان داشت.

در ضمن این بررسی هاو در پرتو اسناد و مدارکی که ظرف سال‌های اخیر از طبقه‌بندی خارج شده است برخی از زوایای تاریک این بحران را که تبلیغات گسترده و سرسام‌آور انگلیس و امریکا سال‌ها بر آن‌ها سایه انداخته بود افشا و در آن‌ها بازنگری می‌کند.

ازجمله‌ی این موارد، دلایل شکست مذاکراتی است که طی این ۲۸ ماه بین طرفین صورت گرفت.

انگلیس و ایالات متحد در عرصه‌ی عمومی و درظاهر همواره ادعا می‌کردند که آن‌ها ملی‌شدن نفت را پذیرفته‌اند و این، یکدندگی، کج‌فهمی و خصوصیات روحی و روانی مصدق و ایرانی‌هاست که مانع رسیدن به یک توافق عادلانه در این زمینه می‌شود.

اما به‌ ویژه پس از انتخابات بریتانیا در آبان‌ماه ۱۳۳۰ که در آن حزب محافظه‌کار به قدرت رسید و چرچیل، نخست‌وزیر و ایدن، وزیر خارجه‌ی بریتانیا شد، استراتژی قطعی انگلیسی‌ها و امریکایی‌ها که ـ زیر فشار سایر کمپانی‌های بزرگ نفتی امریکا ـ با آن‌ها همراه شدند، این بود که مطلقاً با مصدق مذاکره نکنند و ابتدا برای برکناری مصدق ـ به‌وسیله‌ی شاه یا مجلس ـ اقدام و پس از آن با جانشین او که قرار بود قوام یا سید ضیاء باشد مذاکره و مسئله را به شیوه‌ی مطلوب خود حل‌ و فصل کند؛

زیرا عوامل و نیروهای دست‌نشانده‌ی آن‌ها در ایران پیوسته به آن‌ ها اطمینان می‌دادند که مصدق با مخالفت فزاینده‌ای روبه‌رو است و به‌زودی سقوط خواهد کرد.

تبلیغات موذیانه‌ی بریتانیا و ایالات متحد در این زمینه که آن‌ها ملی‌شدن را پذیرفته‌اند و خواهان سازش هستند اما «کلّه‌شقی»، «خصوصیات روان‌شناختی» و «عقده‌ی شهادت شیعی» مصدق مانع رسیدن به توافق است به حدی گسترده بود که رگه‌هایی از آن حتی در نوشته‌های برخی کسانی هم که با همدلی و همراهی نسبت به جنبش ملی‌کردن نفت و مصدق چیزی نوشته‌اند ـ مانند گازیوروسکی، استفن کینزر و غیره ـ راه یافته است.

ناشر این اثر در معرفی این کتاب می‌نویسد:

«مروری تاریخی و بسیار مهم از رویدادی سرنوشت‌ساز…

نویسنده در این اثر به صورتی عالمانه نشان می‌دهد که کودتای ۲۸ مرداد بیش‌تر در مخالفت سرسختانه آمریکا و انگلیس با «کنترل منابع نفتی» توسط ایران ریشه داشت تا «لجاجت» دولت ایران یا «الزامات جنگ سرد»

ناشر همچنین به نقل از استاد خارجی آورده است:

«رشید خالدی، استاد مطالعات عرب دانشگاه کلمبیا؛ کودتای آمریکایی انگلیسی سال ۱۳۳۲، رویدادی اساسی در تاریخ ایران مدرن است…

این بررسی تازه به همراه درکی عمیق و پژوهشی بی‌نقص، به شکلی مستدل نشان می‌دهد که بررسی‌های پیشین موجود چندان مطمئن نیستند.»

نوام چامسکی، استاد دانشگاه MIT“

یک بررسی ممتاز و خواندنی… آبراهامیان در این اثر از اسنادی کم‌نظیر و سابقا دسته‌بندی‌شده و آثار جدید برای نشان‌‌دادن این لحظه‌ بسیار مهم در تاریخ خاورمیانه بهره گرفته است… بنابراین اثری است شایسته طیف وسیعی از خوانندگان.»

کتاب صوتی کودتا شامل 15 ساعت فایل صوتی mp3 با حجم تقریی 185 مگابایت آماده دانلود است.

دانلود کتاب صوتی شصت سال خدمت و مقاومت خاطرات بازرگان در با سرهنگ غلامرضا نجاتی