لیلیاس همیلتون با نام کامل Lillias Anna Hamilton (تولد ۱۸۵۸–مرگ ۱۹۲۵) پزشک و نویسنده بریتانیایی که در ایالت نیو ساوت ولز New South Wales استرالیا به دنیا آمد و در دو سالگی به همراه خانواده به انگستان و اسکاتلند نقل مکان کرد.

او ابتدا در تیمارستانی در لیورپول انگستان در رشته پرستاری آموزش دید و سپس در کالج سلطنتی جراحان اینبورگ در رشته پزشکی تحصیل کرده و در سال 1980 دکترای پزشکی خود را دریافت کرد

همیلتون ازنسل اولین پزشکان زن اروپایی بود که اکثر آنها در راه اندازی مطب خصوصی با چالش هایی مواجه بودند بنابراین، بسیاری از این پزشکان زن برای طبابت به کشورهایی مانند هند ، مراکش و الجزایر می رفتند

دکتر همیلتون هم برای ارائه خدمات پزشکی به زنان هند که به دلیل تعصبات مذهبی از مراقبت های پزشکی محروم بودند، به کلکته سفر کرده و یک مطب خصوصی دایر کرد.

در سال 1984 امیر عبدالرحمن خان Abdur Rahman Khan که در هند بسر می برد ، برای مداوا به مطب خصوصی دکتر همیلتون مراجعه کرد و پس از درمان موفقیت آمیزش ، همیلتون را برای شش ماه به کابل دعوت کرده و تمام هزینه های او را پرداخت کرد

و اینچین دکتر همیلتون ، مدت سه سال را به عنوان پزشک خصوصی امیرعبدالرحمن در کابل و افغانستان گذراند

با آنکه افغانستان برای یک اروپایی، به ویژه یک زن، مکان نامناسبی برای زندگی بود اما همیلتون با حمایت امیر ،تأثیر قابل توجهی بر سلامت مردم افغانستان گذاشت.

او تکنیک‌های درمانی را بر اساس باورها و درمان‌های سنتی در قرآن گسترش داد ، شفاخانه ای را در کابل ایجاد کرد و مسئولیت وارد کردن واکسیناسیون به کشور را نیز بر عهده دار شد.

در مدت سه سال اقامت در افغانستان و ارتباط همزمان با سران کشور و مردم عادی ، تجربیات ارزنده ای اندوخت که این تجربیات را در دو رمان مستند تاریخی با عناوین قدرتی که در تاریکی راه می‌رود و دختر وزیر زیبای هزاره نوشت.

در اواخر سال 1896، همیلتون به خاطر ورود به موضوعات ممنوعه در نوشته هایش از طرف افراد تندرو و افراطی تهدید شد و به همین دلیل از افغانستان گریخت و به لندن بازگشت

او در انگلستان هم توجه خود را به وضعیت اسفبار درمان زنان بی‌خانمان معطوف کرد و در سال 1897، بیمارستان زنان ویکتوریا را در لیورپول تأسیس کرد .

بلافاصله پس از آن، او به مطب خصوصی بازگشت و یک خانه سالمندان در لندن دایر کرد

معرفی کتاب دختر وزیر زیبای هزار نوشته لیلیاس همیلتون

(این قسمت حاوی اسپیول داستان است)

کتاب دختر وزیر داستان مستندی است که با نثری شیوا و روان ؛ صادقانه و به دور از مبالغه ، سرنوشت هزاره در عصر امیر عبدالرحمان جابر را روایت می کند

این کتاب با روایت گزارشگونه امّا در قالب رمانی واقع گرا ، هنرمندانه پدید آمده که خواننده را تا آخر داستان با خود می کشاند و خاتمه آن اوج احساس است که در ذهن خواننده دهها سئوال می آفریند.

این کتاب گوشه ی از وضعیت رقت انگیز هزاره است که با قدرت های خارجی رابطه سیاسی ندارد و از سوی دیگر لشکر دشمن با انواع سلاح های جدید مجهز شده و ازحمایت خارجی هم بهرمند است اما اسلحه جنگی مردم هزاره همان سلاح های قدیمی است و قدرت خرید اسلحه نو را هم ندارند

کتاب دختر وزیر اشاره ی هم به تجارت برده دارد که بعد از انقراض حکومت تیموری ها در هرات و مسلط شدن محمد شیبک خان ازبک بر مقدرات کشور رواج یافت و به خصوص قوم ترکمن و ازبک به ترویج تجارت برده شیعه مسلمان مبادرت کردند .

آنان شیعیان را کافر پنداشته و غارت کردن اموال و به اسارت گرفتن زن بچه و در نهایت به بردگی کشیدن آنان را از وظایف جهاد پنداشتند ،.

غارت و برده گیری مسلمانان شیعه به شغلی پر درآمد تبدیل شد، که بقیه اقوام اهل سنت را نیز ترغیب به چپاولگری میکرد و در نهایت تجارت برده هزاره به صورت حرفه ای سود آور مانند تجارت تریاک امروز در آمد،

نویسنده کتاب خانم لیلیاس همیلتون که خود پزشک در بار عبدالرحمان بوده و از نزدیک شاهد ماجرا ها بوده , مشاهدات عینی خودرا روایت کرده است .

به باور دکتر همیلتون ، هزاره ها خود به احتمال پیروزی در جنگ باور نداشتند اما چون دشمن تصمیم به بدرفتاری گرفته بود و نتیجه آن نسل کشی و پاکسازی قومی بود و تسلیم شدگان مورد شدیدترین تحقیرها قرار گرفتند ، هزاره چاره ای غیر از نبرد و شهادت نداشتند

در این کتاب هزاره ها دارای دو چهره شیطانی و ملکوتی است:

یکی در قالب محمد جان تجسم یافته که آمیخته ی از رذالت و پستی و نامردی و خیانت است که برای نفس طماع خود، به قوم و آرمان های مردم خود خیانت می کند و به نفع دشمن کار می کند و ظلم این گونه هزاره کمتر از ظلم پشتون متجاوز نیست.

دومی غلام حسین هزاره ،چهره خیرخواه و مصلحت اندیش، عصاره مردانگی، غیرت, شجاعت،پاکدامنی است که برای عزت و شرافت مردم خود دست از اهل و عیال و مال اموال خود می شوید.

قهرمان قصه دخترخان هزاره ی بنام “گل بیگم “که از پدرش به عنوان وزیر قوم یاد می شود و مردی با هوش و با غیرت که در برابر ذلت تسلیم نمی شود و سرانجام هم نبرد و شهادت را انتخاب می کند و تن به ذلت نمی دهد حتی حاضر می شود که تمام زندگی اش به غارت و اهل و عیالش به اسارت می رود.

دشمن با تسلیم شدن خان هزاره ،انواع تحقیر و شکنجه روانی به او روا می دارد که از منطق انسانیت به دور است.

چنانجه فرهاد شاه که خود یک پشتون هندی و نوکر عبدالرحمان است، به خان هزاره پیشنهاد می کند که گل بیگم را به همراه مالیات برای او بفرستد و اگر از دستور او مخالفت کند،در جنگ به هیج وجه به او رحم نخواهد کرد و بزرگ و کوچک را قتل عام خواهد کرد و ناموسش را به بردگی خواهند گرفت.

فرهاد شاه فرمانده لشکر امیر عبدالرحمن ،مردی است که چهل زن درحرمسرای خود دارد و در وحشیگری شهره عام و خاص است.

پیش از جنگ غلام حسین خان هزاره ، برای نجات گل بیگم تلاشهای نا فرجام را انجام داد ولی به وسیله یک خان بچه، هزاره خائن و پست فطرت، این کوشش ها بی ثمر می ماند.

جنگ به ضرر مردم هزاره تمام می شود، هزاره ها شکست می خورند و قریه های مربوط به غلام حسین تاراج می شود و زنان و کودکان به اسارت در می آیند .

ازجمله اسیران؛ خانواده غلام حسین هزاره است که با غول وزنجیر، پای برهنه و شکم گرسنه به کابل میبرند تا به فروش برسند.

در میان آنان گل بیگم قرار دارد که نحوه اسارت و رفتار عساکر و افراد زرو مند با زنان و کودکان هزاره تراژدی کتاب است که چشم هر خواننده منصف را به اشک می آورد

ولی روح مقاوم گل بیگم و هوش او سبب می شود خود را از جنگال بردگی که منشا عیاشی فرماندهان پشتون شود با حیله ای نجات می دهد.

این قسمت داستان قهرمان تا مرز قبول هم آغوشی مردان مقرب دربار پیش می رود ولی آخر کار به شکلی عجیب نجات پیدا می کند و سر انجام به عنوان خدمه منزل منشی عبد الرحمان درآمد که مسلمان هندی پاک نفسی بود، که چشم به کنیزان و زنان اسیر نداشت.

ولی بخت گل بیگم بازهم واژگون می گردد، که دسیسه گران علیه منشی دربار توطئه می چیند و او را جاسوس انگلیس معرفی می نماید، هندی بودن او نیز زمینه دسیسه را راحت فراهم نموده بود، سر انجام او هم متهم شناخته شد و هر روز دوسیه روی دوسیه بر اوبار می شد، تا این که به ناچار با گل بیگم فرار می کنند ولی محمد جان هزاره خائن آنان را تعقیب کرده و بر روی دو پرنده مهاجر تیر اندازی می کند که در نهایت گل بیگم توسط همین محمد جان هزاره با ضربات کارد به قتل می رسد.

این کتاب دو کاربرد ارزشمند دارد: یکی برای مردم هزاره یک تجربه مفید است، با استفاده از آن در شرایط کنونی هزاره ها را قادر می سازد که برنامه های برای نجات مردم روی دست بگیرد.

دوم سندی مستند و حتی قابل دادخواهی در داد گاه بین المللی است که زمینه به محکمه کشیدن عبدالرحمان وکلیه جنایتکاران علیه بشریت فراهم می کند و هم سند دادخواست خسارت این مردم است.

ترجمه این کتاب توسط گل حسین محمدی در سال 1391 به زیور چاب آراسته شد .