ترجمه انگلیسی شاهنامه
Loading...
شاهنامه فرودسی به عنوان اثری سترگ و عظیم در ادبیات جهان به زبان های مختلفی ترجمه شده است اما بیشترین آنها ترجمه انگلیسی شاهنامه است.
در این مطلب ضمن تشریح تاریخچه ترجمه شاهنامه به زبان انگلیسی، مهمترین ترجمه های انگلیسی شاهنامه و مترجمین آنها معرفی می شود.
در پایان نوشته هم دانلود رایگان شاهنامه انگلیسی PDF (ترجمه هلن زیمرن) و فایل های شنیداری از کتاب صوتی شاهنامه انگلیسی به دوستداران ادبیات فاخر فارسی تقدیم شده است
اما در مورد مترجمین و ترجمه انگلیسی شاهنامه می توان برگردان های فارسی انگلیسی را به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد:
- ترجمه های مستقیم از فارسی
- اﻗﺘﺒﺎس از ترجمه های قبلی
که در این نوشته به تفکیک به هر دو دسته پرداخته شده است.
شایان ذکر است که عنوان انگلیسی شاهنامه Shahnameh: The Epic of the Persian Kings by Abolqasem Ferdowsi بوده است ، مگر در مواردی که ترجمه منحصر به یکی از داستان های شاهنامه بوده باشد:
ضمنا در صفحه مربوط به شاهنامه انگلیسی در سایت آمازون ، این کتاب به این صورت معرفی شده است.
Shahnameh is a lengthy epic poem which vividly intertwines the mythical and historical history of Persia, thereby enchanting and impressing readers for many centuries
Originally composed by Abolqasem Ferdowsi in the 10th century, the Shahnameh enjoys the distinction of being the longest epic poem by a single author in existence
The verses took Ferdowsi over three decades to complete
Although it draws heavily from established mythology and the historical archives of Persia, Ferdowsi also imbues the poem’s story with his own vivid inventions and plot devices
The entire poem is intended as a history of Persia from the earliest times until the Islamic Conquest of the country, which occurred about 350 years before Ferdowsi composed his epic
The verses proceed chronologically, beginning with the creation of the Earth, through the establishment of Zoroastrianism as the first monotheistic faith in the region, with the principle characters being various great generals and rulers
Ferdowsi divides his masterpiece into three parts
The Mythical Age; which accounts for God creating Earth and the earliest emergence of man in the Middle East, and the establishment of early traditions such as feasting
The Heroic Age; wherein the Persian Empire’s conquests, triumphs and battles are detailed, alongside the lives and exploits of its greatest heroes
the Historical Age; which relates the Sassanid Empire’s history of with much attention to accepted facts and overall accuracy
ترجمه انگلیسی شاهنامه : 1- ترجمه های مستقیم از فارسی
سرویلیام جونز اولین مترجم شاهنامه
ﻧﺎم فردوسی ، در ﻛﻨﺎر ﺣﺎﻓﻆ و سعدی ، از اواﺳﻂ ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ و از رﻫﮕﺬر سفرنامه های ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدان، در غرب شناخته ﺷﺪه ﺑﻮد، اما اولین بار سرویلیام جونز Sir William Jones (١٧٤٦-١٧٩٤) ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ فردوسی را، ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن انگلیسی معرفی ﻛﺮد.
سر ویلیام جونز ( ۱۷۴۶-۱۷۹۴) فیلولوژیست انگلیسی ولزی ، قاضی دادگاه عالی قضایی در فورت ویلیام در بنگال ، و محقق هند باستان بود . وجود رابطه بین زبانهای اروپایی و هند و آریایی که او آن را هندواروپایی نامید ، ابداع کرد
ﺟﻮﻧﺰ در ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪدش در باب ﺷﻌﺮ ﺷﺮق، فردوسی را ﺑﺎ ﻫﻮﻣﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮد.
او ﺑﻪ شاهنامه روی آورد و مدعی ﺷﺪ ﻛﻪﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ حماسه ﺑﺰرگ پارسی ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده زﺑﺎنﻫﺎی هندواروپایی علاقمند شد.
او علاوه بر ترجمه انگلیسی ، ﻓﺮاﻧﺴﻮی و ﻻﺗﻴﻦ ﺑﺮخی ﻗﻄﻌﺎت شاهنامه در ﻣﻘﺎﻻﺗﺶ ؛ ﺑﺮ پایه داﺳﺘﺎن رستم و سهراب ﻃﺮح یک ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ را رﻳﺨﺖ و ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺮ اﻟﮕﻮی تراژدی های یونانی ﻳﻚ تراژدی اما با شخصیت های ایرانی بنویسد
اﮔﺮﭼﻪ ﺳﺮود کوچکی از او ﺷﺎﻣﻞ نوزده ﻣﺼﺮاع از ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻫﻤﺴﺮای ﺣﻜﻴﻤﺎن ﻳﺎ ﻣﻐﺎن (ﻣﻮﺑﺪان زرتشتی ) ﺑﺮﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ اما اﻳﻦ ﻃﺮح ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﻣﺎﻧﺪ.
اﻳﻦ اﺛﺮ اولین ﺑﺎر در ﺳﺎل ١٨٠٤ در ضمیمهﻛﺘﺎب اﺣﻮال، آﺛﺎر و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت سرویلیام جونز اﺛﺮ ﻟﺮد ﺗﻴﮕﻨﻤﺎوث ( ١٧٥١-١٨٣٤) ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ.
Lord Teignmouth’s Memoirs of the Life, Writings, and Correspondence of Sir William Jones
ﺳﺮود، ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ترجمه های آزاد ﺟﻮﻧﺰ از شعر فارسی ، ﻣﻮزون و مقفی اما ﻧﺴﺒﺘﺎً اﺣﺴﺎسی اﺳﺖ:
ﭼﻪ قدرتی ، ﺳﻮای ﻗﺪرت ﻧﺨﺒﮕﺎن،/ می تواند این شهرت جهانی را ﭘﺎس دارد .
از اﻳﻦ رو ﺟﺎی ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ترجمه های ﻧﺨﺴﺘﻴﻦِ شاهنامه ﻣﻄﺎﺑﻖ ادﻋﺎی ﺟﻮﻧﺰ ﺑﺎ حماسه هومر ﭘﻬﻠﻮ می زﻧﻨﺪ، اﮔﺮﭼﻪﺑﺎ ﻛﻤﺎل تاسف ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﺎﭘﺨﺘﻪای از ترجمه اﻟﻜﺴﺎﻧﺪر ﭘﻮپ از حماسه ﻫﻮﻣﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ترجمه انگلیسی شاهنامه: ﺟﻮزف ﭼﻤﭙﻴﻦ
ﺟﻮزف ﭼﻤﭙﻴﻦ Joseph Champion (متولد لندن 1750، متوفی 1813 لندن) اوﻟﻴﻦ ترجمه واقعی شاهنامه فردوسی را ﺗﺪارك دﻳﺪ اما ﺗﻨﻬﺎ اولین ﻣﺠﻠّﺪ ترجمه او از ﻛﻞِ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ در ﺳﺎل ١٧٨٥ در ﻛﻠﻜﺘﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ، و اﺧﺘﻼل ﻣﺸﺎﻋﺮ او را از اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺠﻠّﺪات دﻳﮕﺮی از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ.
اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺟﻮﻧﺰ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺷﺪه و نشانه وﻓﺎداری ﭼﻤﭙﻴﻦ ﺑﻪﺧﻮاﻧﺶِ ﺟﻮﻧﺰ از حماسه هومر اﺳﺖ.
ﺑﺮﮔﺮدان اﺻﻞ فارسی – ﻛﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺖ اﺳﺖ- ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺖ حماسی ، ﻗﺎﻟﺐ ﻋﺮوضی راﻳﺞ ﺷﻌﺮ روایی ﻗﺮن ﻫﺠﺪه، ﻇﺎﻫﺮاً ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻣﻨﺎسبی اﺳﺖ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ترجمه اوﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﺴﻴﺎری ﺑﻪ شیوه ﻫﻮﻣﺮِ ﭘﻮپ، اﮔﺮﭼﻪ در سطحی ﻧﺎزلﺗﺮ، دارد . وزن آﻳﻤﺒﻴﻚ ﭘﻨﺞﺿﺮبی ﺷﻌﺮ ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺳﺮﺷﺎر از اﻟﻔﺎظ و ﻋﺒﺎرات ﺑﺎﺳﺘﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اﺳﺖ.
اﻳﻦﺗﺮﺟﻤﻪبا وجود دﻗّﺖ نسبی، از ﺿﺮﺑﺎﻫﻨﮓ ﺳﺮﻳﻊ، ﻃﺮاوت، اﻧﺪوه، و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻴﻮایی ﺷﻌﺮ فارسی بی بهره اﺳﺖ.
ﭼﻤﭙﻴﻦﺗﺮﺟﻤﻪاش را ﺑﺎ داﺳﺘﺎن اوﻟﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎه اﺳﺎﻃﻴﺮی اﻳﺮان، یعنی ﻛﻴﻮﻣﺮث، آﻏﺎز کرده و ﺳﺮآﻏﺎز ﺑﺴﻴﺎر مهم ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪرا ﺣﺬف می کند؛ ﻫﺮﭼﻪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ، اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ از درك ﻋﻤﻴﻖِ ﻣﺘﺮﺟﻢ از ﺳﻨّﺖ ادبی و تاریخی پارسی ﭘﺮده ﺑﺮمیﮔﻴﺮد.
ترجمه های شاهنامه به انگلیسی : ﺟﻴﻤﺰ آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ
ترجمه دﻳﮕﺮ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺖ حماسی اﺛﺮ ﺟﻴﻤﺰ آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ James Atkinson (١٧٨٠-١٨٥٢) ﺑﻮد.
ترجمه او از داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب اولین ترجمه انگلیسی ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻳﻦ داﺳﺘﺎن تراژدیک ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ.
آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ ﺑﺮ ﻋﻮاﻃﻒ و ﺗﻮﺻﻴﻒ اﺣﻮال درونی ــ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎنی ﺑﺎﺷﺪ از ﺗﺄﺛﻴﺮ رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ ﺑﻪرﻏﻢ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺖ حماسی ﻛﻪ اﻛﻨﻮن از روﻧﻖ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ــ اﻧﮕﺸﺖ می نهد.
ﺑﻪگفته احمد کریمی حکاک ، ترجمه آتکنسین ﺑﺎ نگاهی ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎی ستیانی آﻏﺎز می شود و ﺷﻜﺎر اﻧﻔﺮادی رﺳﺘﻢ را در ﻛﺎﻧﻮن توجه ﻗﺮار می دهد.
زﺑﺎن او ﺑﻪزﺑﺎنِ ﭘﻮپ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮاﺳﺖ ﺗﺎ زﺑﺎن ﭼﻤﭙﻴﻦ؛ اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪروان و ﻏﺎﻟﺒﺎً رﺳﺎﺳﺖ.
ﺳﺎدگی اﻟﻔﺎظ و ﻋﺒﺎرات آن را ﺑﻪ اﺻﻞ فارسی ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ می کند.
ﻛﺎﻣﻴﺎبی سهراب او، آتکنسین را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﻛﻪ ترجمه ﻓﺸﺮده ای از ﻛﻞِ اﺛﺮ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﺪ.
شاهنامه انگلیسی او یکی از اولین ﻛﺘﺎبﻫﺎﺋﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺑﻨﻴﺎد ترجمه آﺛﺎر شرقی در ﻟﻨﺪن، ﻛﻪ در ﺳﺎل ١٨٢١ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد، ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ.
او ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻤﭙﻴﻦ ﺑﺎ داﺳﺘﺎن ﻛﻴﻮﻣﺮث می آﻏﺎزد و ﺑﺎ ﻣﺮگ اﺳﻜﻨﺪر ﺑﻪﭘﺎﻳﺎن می برد.
ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﮔﻮﻳﺎی ﻧﮕﺎه آتکنسین به این اثر است:
باقی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ نکته چندان ﺣﺎﺋﺰ اهمیتی از ﺣﻴﺚ ﺷﻌﺮ و ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺪارد، درواﻗﻊ ﭼﻴﺰی ﺟﺰ ذﻛﺮ ﻧﺎم و ﻳﺎد ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎنی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از زﻣﺎن اﺳﻜﻨﺪر ﺗﺎ ﻳﺰدﮔﺮد ﺑﺮ اﻳﺮان ﺣﻜﻢ راﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ از آن ﻣﻴﺎن می توان اردشیر، شاپور ، بهرام گور، انوشیروان ، و خسروپرویز را ﻧﺎم ﺑﺮد.
ﺑﺎ ﺣﺬف ﻳﺎ ﺗﻠﺨﻴﺺ ﺑﺨﺶﻫﺎی مهم ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، آتکنسین ، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺿﻤﻴﻤﻪ، ترجمه ﺳﺮآﻏﺎز ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ از ﺟﻤﻠﻪ در ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻫﺠﻮیه فردوسی درباره ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ، در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺖ حماسی ﺷﻴﻮا و روان، ﺑﻪﻫﻤﺮاه ترجمه اﻧﺪك وﻳﺮاﺳﺘﻪاش از ترجمه موشح او از داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب را می اﻓﺰاﻳﺪ.
ترجمه شاهنامه آتکنسین ﮔﺎه ﻧﺜﺮ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﻢ اﺳﺖ.
ﻧﺜﺮ او ﺷﻴﻮا و روﺷﻦ اﺳﺖ، اما نظمی ﻛﻪ در ﻗﺎﻟﺐ اوزان ﻣﺨﺘﻠﻒــ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ، ﻗﺎﻟﺐﻫﺸﺖ سیلابی بی قافیه، و رباعی ــ اﺳﺖ، از اﻳﻦ رو تمامی اﺛﺮ ﺗﺎ ﺣﺪی ﻧﺎﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می رﺳﺪ.
ﺑﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ و ﺣﺎﺷﻴﻪهای آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ و ﮔﺎه و ﺑﻴﮕﺎه ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﺑﺎ اﺛﺮ ﻫﻮﻣﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮده اما ترجمه او، ﻣﺎﻧﻨﺪ ترجمه قبلی اﺛﺮ ﭼﻤﭙﻴﻦ، از ﻗﻮت و اﺳﺘﺤﻜﺎم حماسی اﺛﺮ فردوسی بی بهره اﺳﺖ.
ترجمه انگلیسی شاهنامه : استفن وستون
در ﺳﺎل 1815 ، ﻳﻚ ﺳﺎل ﭘﺲاز اﻧﺘﺸﺎر سهراب آتکنسین، استفن وستون Stephen Weston (١٧٤٧-١٨٣٠) در ﻟﻨﺪنﻣﺠﻠّﺪ ﻛﻮچکی ، ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻄﻌﺎتی از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮد، را ﺑﺎ هزینه شخصی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد.
وﺳﺘﻦ اﺳﺘﺎد ادبیات ﻛﻼﺳﻴﻚ و شرق شناس ﺑﻮد، و اﻳﻦﻣﺠﻠّﺪ، ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد او ﻧﻴﺰ ﺑﻮد، ﺑﻪ درﺳﻨﺎﻣﻪای ﻣﻮﻓّﻖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ.
ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﺳﺎﻟﺸﻤﺎر سلسله های ایرانی ﺷﺮوع می شود و ﭘﺲ از آن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻘﺪﻣﺎتی اﺳﺖ، ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ستایشنامه فردوسی از ﻣﺤﻤﻮد در ﺳﻪ ﺑﻨﺪ و ﻫﺠﻮیه او اﺳﺖ:
وﺳﺘﻦ، داﺳﺘﺎن عاشقانه رودابه و زال و داﺳﺘﺎن ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ ﻧﺒﺮد ﭘﺪر ﭘﺴﺮ، رستم و سهراب ، را ﺑﺮای ﺑﺎزﺳﺮایی ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ.
ﺑﻪاﻋﺘﻘﺎد او، ﺑﻪزﺑﺎن ﻧﺜﺮ می توان روایتی دﻗﻴﻖ از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪدﺳﺖ داد، از اﻳﻦ رو ﺑﺮای ﺧﻼصه داﺳﺘﺎنﻫﺎ از ﻧﺜﺮ و ﺑﺮای ﺑﺨﺶﻫﺎی ﺟﺎﻟﺐ داﺳﺘﺎنﻫﺎ از ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺖ حماسی ﺑﻬﺮه ﺑﺮد.
ﻧﺜﺮ او ﺳﺎده اﺳﺖ، اما در ﻧﻈﻢ ﺑﻪ پختگی آتکنسین ﻧﻤﻲرﺳﺪ.
ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ، وی درك عمیقی از ﻣﺒﺎنی ژاﻧﺮ حماسه ایرانی در ﺗﻮﺻﻴﻒ، به ویژه در ﺷﻮر و ﺣﺎلﻫﺎی رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ و ﺣﺰن و اﻧﺪوه ﺗﺮاژﻳﻚ ﻋﺮﺿﻪ می کند.
ﺑﺨﺶ دو م ﻛﺘﺎب ﺷﺎﻣﻞ ضمیمه زبانی، فارسی و انگلیسی و چند ﻳﺎدداﺷﺖ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ.
ترجمه های شاهنامه به انگلیسی : ویلیام.ت.رابرتسن
در ﺳﺎل ١٨٢٩ وﻳﻠﻴﺎم ت. راﺑﺮﺗﺴﻦ William Tulloh Robertson در ﻛﻠﻜﺘﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪای از داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ ﻣﻐﻔﻮل ﻣﺎﻧﺪ؛
اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ درواﻗﻊ ﭼﺎپ ﻣﺼﻮر و بازبینی ﺷﺪه ترجمه قبلی اﺳﺖ ﻛﻪ در مجله ادبی ﻛﻠﻜﺘﻪ و مجله ادبیات ، ﻋﻠﻢ و ﻫﻨﺮ (ﻛﻠﻜﺘﻪ، ١٨٢٦) ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ.
در ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﻣﺘﺮﺟﻢ، راﺑﺮﺗﺴﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﺮﺳﻮم درباره اﻳﻦ حماسه ایرانی را ﺑﺎز میﮔﻮﻳﺪ اما ﺑﺮ اﻳﺪه ﺟﻮﻧﺰ از درام ﺗﺮاژﻳﻚ، ﺑﺎ ﻧﻘﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺮود او ﺗﺄﻛﻴﺪ میورزد.
راﺑﺮﺗﺴﻦ ترجمه انگلیسی شاهنامه را در ﻫﻔﺖﺑﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻋﺮﺿﻪ می کند.
ﺑﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ اﺻﻄﻼحی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﺎدآور ﻛﻤﺪی الهی داﻧﺘﻪ است .ﻋﻨﻮان ﻫﺮﻛﺪام از ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻣﻜﺎن وﻗﻮع رﺧﺪادﻫﺎﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺼﺮ و گردهمائی
ﻫﺮ ﺑﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻘﻞقولی از آﺛﺎر وﻳﻠﻴﺎم ﺷﻜﺴﭙﻴﺮ، اﻟﻜﺴﺎﻧﺪر ﭘﻮپ و ﻟُﺮد ﺑﺎﻳﺮن، ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﭼﻬﺮهﻫﺎی ادبی ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه ای ﻣﺎﻧﻨﺪ درامﻧﻮﻳﺲ اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪی دﻳﻮﻳﺪ ﻣﺎﻟﺖ David Mallet (١٧٠١-١٧٦٥) آﻏﺎز می ﺷﻮد.
ﺗﺼﺎوﻳﺮ، ﺗﻘﻠﻴﺪ از نقاشی ﻫﺎی ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮر فارسی اﺳﺖ.
راﺑﺮﺗﺴﻦﺑﺎ وﺟﻮد وﻋﺪه اش مبنی ﺑﺮ ارائه ﺗﺮﺟﻤﻪای دﻗﻴﻖ، ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﺷﺎخ و ﺑﺮگ می دهد، وﺟﻪ ﻧﻤﺎیشی آن را ﺗﻘﻮﻳﺖ می کند، و ﺑﺮ ﺧﻼف اﺻﻞ فارسی ، آن را ﺑﻪ روایتی ﻛُﻨﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ می کند.
ترجمه اﺑﻴﺎت حماسی او از ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن قبلی روانﺗﺮ و ﺷﻴﻮاﺗﺮ اﺳﺖ.
ارﺟﺎﻋﺎت ﻓﺮاوان ﺑﻪ آﺛﺎر حماسی ﻣﺜﻞادیسه ﻫﻮﻣﺮ، آﻧﺌﻴﺪِ وﻳﺮژﻳﻞ، اورﻻﻧﺪو ﻓﻴﻮرﻳﻮﺳﻮی آرﻳﺴﺘﻮ، ملکه ﭘﺮﻳﺎنِ ادﻣﻮﻧﺪ اﺳﭙﻨﺴﺮ، و دون ژوان ﺑﺎﻳﺮن، ﮔﻮﻳﺎی رﻫﻴﺎﻓﺖ رﻣﺎﻧﺘﻴﻚراﺑﺮﺗﺴﻦ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﺳﻪ، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻮع ادبی اﺳﺖ.
یکی دﻳﮕﺮ از ترجمه های شاهنامه به انگلیسی ، کار مترجم ﺷﺮقﺷﻨﺎسِ ﻣﺘﻔﻨﻦ ﺳﻤﻮﺋﻞ راﺑﻴﻨﺴﻦ Samuel Robinson (١٧٩٤-١٨٨٤) در ﻗﺮن ﻧﻮزده اﺳﺖ.
در ٢٤ دﺳﺎﻣﺒﺮ ١٨١٩، راﺑﻴﻨﺴﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ای درباره فردوسی در اﻧﺠﻤﻦ ادبی و فلسفی ﻣﻨﭽﺴﺘﺮ ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﺮد، که ﺑﻌﺪاً در ﺧﺎﻃﺮات ﺳﺎل ١٨١٩ او ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ.
راﺑﻴﻨﺴﻦ ﺑﺎ هزینه شخصی دوﺑﺎر در ١٨٢٣ و ١٨٧٦، اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﭼﺎپ ﻛﺮد. او اندکی ﭘﻴﺶاز ﻣﺮگ، جنگی از ﺷﻌﺮ فارسی ﻓﺮاﻫﻢ آورد، و ﺑﺪان ﻣﻨﻈﻮر اﺛﺮ قبلی اش را در ﺑﺎب فردوسی ﺑﺎزبینی ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺷﺮح و ﺑﺴﻂ آن اﻫﺘﻤﺎم ورزﻳﺪ
ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎی او از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ روی ﻛﺎﻏﺬ ﺑﻪﺷﻜﻞ ﺷﻌﺮ آﻣﺪه،اماﺑﻪ ﻧﺜﺮِ آﻫﻨﮕﻴﻦاﻧﺪ؛ ترجمه او ﺷﻴﻮا و روان اﺳﺖ و اﻟﮕﻮی زبانی آن ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس نسخه ﺷﺎه ﺟﻴﻤﺰ اﺳﺖ.
ﻗﻄﻌﺎت شاهنامه راﺑﻴﻨﺴﻦ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ داﺳﺘﺎن زال و روداﺑﻪ می شود.
ترجمه های شاهنامه به انگلیسی در قرن بیستم و 21
ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ و ﺑﻴﺴﺖوﻳﻜﻢ اﻧﺘﺸﺎر ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻫﺎی شاهنامه به انگلیسی تنوع بیشتری یافته است .
ترجمه انگلیسی شاهنامه : ویلیام اﺳﺘﻴﮕﺎﻧﺪ و اﻟﻜﺴﺎﻧﺪر راﺟﺮز
در ﺳﺎل ١٩٠٧ وکیلی به نام ویلیام اﺳﺘﻴﮕﺎﻧﺪ William Stigand (١٨٢٥-١٩١٥ ) و مترجمی حرفه ای به نام اﻟﻜﺴﺎﻧﺪر راﺟﺮز Alexander Rogers (١٨٢٥-١٩١١) ترجمه های ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ به انگلیسی را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ.
اﺳﺘﻴﮕﺎﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪای درباره فردوسی و ﺣﻤﺎﺳﻪاش آﻏﺎز می کند، و ﺑﺮﮔﺮدانِ رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب او ﻧﺜﺮي ﻧﺎﺳﻔﺘﻪ و ﺛﻘﻴﻞ دارد، ﻛﻪ ﺑﻪزﺣﻤﺖ ﻗﺎﺑﻞﺧﻮاﻧﺪن اﺳﺖ، ﮔﺎه ﺑﺨﺶﻫﺎیی ﺑﻪ ﻧﻈﻢ، ﺑﺎ اﻟﻔﺎظ و ﻋﺒﺎراتی ﺑﺎﺳﺘﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ و درازآﻫﻨﮓ دارد، ﻛﻪ نادرست اﺳﺖ، (ﻳﻌﻨﻲ، ﭼﻬﺎرده ﻫﺠﺎ در ﻫﺮﻣﺼﺮع).
در ﻣﻘﺎم ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ، ترجمه انگلیسی شاهنامه توسط راﺟﺮز ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم کتاب است. دوﻳﺴﺖ صفحه آﻏﺎزﻳﻦ آن ﺑﻪ ﻧﻈﻢ اﺳﺖ، اما در اداﻣﻪ، ﻧﺜﺮ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻈﻢ می شود و ﺷﺼﺖ صفحه آﺧﺮ ﺑﻪ ﻧﺜﺮ اﺳﺖ.
ﺑﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﻨﺜﻮر ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه،اما ﻃﻨﻴﻦِ ﺑﺎﺳﺘﺎن گرایانه اﺑﻴﺎت حماسی ﺑﺴﻴﺎر پررنگ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺷﻴﻮایی و روانی ﻧﻈﻢ آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ ﻧﻴﺴﺖ.
ترجمه های شاهنامه به انگلیسی : برادران وارنر
اولین و کاملترین ترجمه انگلیسی شاهنامه را برادران وارنر ( آرتور و ادموند ) Arthur George and Edmond Warner ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮدﻧﺪ.
آرتور جورج وارنر ، ﻛﻪ دﺳﺘﻴﺎر ﻛﺸﻴﺶ ﺑﻮد و زﺑﺎنﻫﺎی شرقی را در اواﺋﻞ دﻫﺔ ١٨٦٠ در آکسفورد ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮد، در آورﻳﻞ ١٩٠٣ ﻧﺎﺑﻬﻨﮕﺎم درﮔﺬﺷﺖ و ﺗﻘﺪﻳﺮ، ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻧﺘﺸﺎر ترجمه ﻣﺸﺘﺮك نگارش ،ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﺣﻮاشی را ﺑﻪ ﺑﺮادر کوچکتر ادموند وارنر (ﺗﻮﻟّﺪ ١٨٥٢) واﻧﻬﺎد.
او در ﻣﻘﺪمه ﺟﻠﺪ اول، درباره شیوه ﻛﺎر ﭼﻨﻴﻦ آورده اﺳﺖ:
ترجمه ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻋﺮوضی اﺳﺖ، بخشی مقفی و بخشی بی قافیه اﺳﺖ.
ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﺷﺎﻣﻞ مقدمهﻫﺎ، ﻣﺆﺧّﺮهﻫﺎ، ﺳﺨﻨﺎن ﺣﻜﻤﺖآﻣﻴﺰِ ﺧﺮدﻣﻨﺪان، ﺳﺮودﻫﺎ، اﺑﻴﺎت ﭘﺎﻳﺎنی ﻫﺮداﺳﺘﺎن ، ﻓﺮازﻫﺎیی ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮ درباره ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ، و دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎیی اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎیی از اﻳﻦ دﺳﺖ تناسب دارد.
اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺣﺠﻢ اندکی از تمامی اﺛﺮ را ﺗﺸﻜﻴﻞ میدﻫﻨﺪ، وﻣﻌﻤﻮﻻً در ازای ﻫﺮ ﺳﻄﺮ فارسی ﻳﻚ ﺳﻄﺮ انگلیسی وﺟﻮد دارد، اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎی ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺟﺎی ﺑﻴﺖ ﻳﺎ ﻣﺼﺮعی ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ. اما وزن را ﮔﺎه به ﺧﺎﻃﺮ تنوع ، ﮔﺎه به دﻟﻴﻞِ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ، و ﮔﺎه ﺑﺮای ﻧﺸﺎط و ﺳﺮﮔﺮمی ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده اﻳﻢ
ﺑﺨﺶ بی قافیه،ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺗﺮﺟﻤﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده و ﻗﺼﺪ ﻧﺪارد ﺳﺮ ﺑﺮ آﺳﺘﺎنِ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ ﺑﺴﺎﻳﺪ، از ﺑﺨﺶ مقفی ﻓﺸﺮدهﺗﺮ اﺳﺖ، ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ انگلیسی ﺑﻪ فارسی ﻫﻤﻮاره در ﻧﻮﺳﺎن اﺳﺖ.
اما ﺑﻪ رﻏﻢ اﻳﻦ ﻓﺮوتنی، ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ آﻧﻬﺎ ﻛﺎﻣﻼً روان اﺳﺖ؛ اﮔﺮﭼﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻓﺮاوان از زﺑﺎن دوره ادوارد (١٩٠١-١٩١٤) می تواند ﺑﺮای خواننده اﻣﺮوزی ﻣﺸﻜﻞآﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﻮزون ﺿﺮﺑﺎهنگی ﺗﻨﺪ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ اﺻﻞ فارسی دارد.
ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮادران وارﻧﺮ در ﺗﺮﺟﻤﻪ شاهنامه به انگلیسی ، نسخه اصلی کتاب ﺑﻮد، ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ در کار ﺧﻮد از دو کتاب زﻧﺪگی ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن و ﻛﺘﺎب ﺷﺎﻫﺎن (ترجمه اﻳﺘﺎﻟﻴﺎیی اﺛﺮ اﻳﺘﺎﻟﻮ ﭘﻴﺰی، ٨ ج، ﺗﻮرﻳﻦ، ٨٨-١٨٨٦) ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺮه ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺮدﻧﺪ.
اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎی ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ، درك آﻧﻬﺎ را از ﻣﺘﻦ فارسی وﺳﻌﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺮد ﺗﺎ از ﺑﺮخی اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻓﺎﺣﺶ ﻛﻪ گاهی ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن ﻣﺘﺄﺧّﺮ دﭼﺎر آن ﺷﺪه بودند، ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻧﺪ.
مقدمه و ﺣﻮاشی آﻧﻬﺎ ﻣﻔﻴﺪ و اﺳﺘﺎداﻧﻪ اﺳﺖ و ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ، ﺑﻪ تمامی ﻣﻨﺎبعیﻛﻪ از آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﻧﺪ ادای دﻳﻦ ﻛﺮدند
- ترجمه انگلیسی شاهنامه : بزل بانتینگ
ﺑﺰل ﺑﺎﻧﺘﻴﻨﮓ Basil Bunting (١٩٠٠-١٩٨٥) ﺷﺎﻋﺮـ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺑﺮجسته ادبیات فارسی ﺑﻮد.
ﺗﺮﺟﻤﻪ او از شاهنامه فردوسی آزاد و در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎی ﺷﻌﺮی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺟﻤﻠﮕﻲ ﺷﻴﻮا و روان اﻧﺪ.
در ﺷﻌﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺴﺮانِ ﻓﺮﻳﺪون ﻛﻪ اولین ﺑﺎر ت.س.اﻟﻴﺖ آن را در ﻧﺸﺮیه ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد، ﺑﺎﻧﺘﻴﻨﮓ به ویژه در اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺲ ﺗﺮاژﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺗﻤﺎم داﺷﺖه است.
در ترجمه ﺳﺎل ١٩٣٥ او از یکی از تاملات فردوسی در ﺑﺎب زﻧﺪگی ﺧﻮد (ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺧﺎﻟﻘﻲﻣﻄﻠﻖ، ج ٤، ﺻﺺ٧٦-١٦٩) در ﺑﺨﺶ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺠﻤﻮعه اﺷﻌﺎر او ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪ.
- ترجمه انگلیسی شاهنامه : روبن لوی
یکی از ترجمه های شاهنامه به انگلیسی ﻛﻪ ﺑﻪ آﺳﺎنی در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ اﺛﺮ روبن لوی Reuben Levy (١٨٩١-١٩٦٦) اﺳﺖ.
اﻳﻦ ترجمه به نثر ﺳﺎده، ﻛﻪ درﺧﻼلِ آن اﺷﻌﺎری ﻫﻢ ﻳﺎﻓﺖ می شود، روان و ﺧﻮﺷﺨﻮان اﺳﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﮔﺎه ازﻃﺮاوات ﻻزم بی بهره اﺳﺖ.
ﻟﻮی ﺑﺨﺶ عمده ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را خلاصه و ﺑﺮخی از داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﻣﻬﻢ را ﺑﻪ کلی ﺣﺬف می کند. اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦاﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﺑﺰرگی ﻧﻴﺰ در ترجمه او وﺟﻮد دارد.
اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﻌﺪ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺨﺴﺖ در ﺳﺎل ١٩٦٧، ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﺘﺮﺟﻢ، ﻫﻤﻮاره ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ.
- ترجمه انگلیسی شاهنامه : برتلس و جلال خالقی مطلق
از دهه ١٩٨٠، ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن انگلیسی زﺑﺎن ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎی اﺳﺘﺎداﻧﻪای ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺼﺤﻴﺢﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎدی ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﺘﻦ فارسی ،به ویژه ای.ای-برتلس E. E. Berthels (٩ ج، ﻣﺴﻜﻮ، ١٩٦٠-٧٠) و ﺟﻼل ﺧﺎلقی ﻣﻄﻠﻖ (١١ج، ﻧﻴﻮﻳﻮرك، ٢٠٠٦ -١٩٨٧) اﺳﺖ، دﺳﺘﺮسی داﺷﺘﻪاﻧﺪ.
جلال خالقی مطلق، ادیب، زبان‌شناس، ایران‌شناس و شاهنامه‌پژوه نامدار ایرانی است که دکترای شرق‌شناسی از دانشگاه کلن آلمان داشته و عمده کارهای پژوهشی او، در زمینهٔ شاهنامه و حماسه سرایی در ایران بوده‌است.
بسیاری از دوستداران فرهنگ ایران، خالقی مطلق را بزرگترین شاهنامه پژوه تمام ادوار می‌دانند.
- ترجمه انگلیسی شاهنامه : جروم کلینتن
در ﺳﺎل ١٩٨٧ جروم کلینتن Clinton (١٩٣٧-٢٠٠٣) ﺗﺮﺟﻤﻪای ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ از داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب، ﻫﻤﺮاه ﻣﺘﻦ فارسی ، ﻣﻨﺘﺸﺮﻛﺮد.
ﭼﺎپ دوم و ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﺷﺪه ﺳﺎل ١٩٩٦ ﻛﻠﻴﻨﺘﻦاﻛﺜﺮِ ﻏﻠﻂ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﭼﺎپ اول را ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮد. ترجمه انگلیسی شاهنامه او ﺷﺎﻣﻞ ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎی روﺷﻨﮕﺮِ ﻣﻔﻴﺪی اﺳﺖ.
ﺑﺮﺧﻼف زﺑﺎن اﻣﺮوزﻳﻦِ ، ﻧﻈﻢ آن در آﻏﺎز اﻧﺪکی بی روح اﺳﺖاما؛ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ داﺳﺘﺎن ﺿﺮﺑﺎﻫﻨﮓ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد را ﺑﺎز می یابد و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺰدﻳﻚ می ﺷﻮﻳﻢ رﺧﺪادﻫﺎی ﺣﺰن اﻧﮕﻴﺰ در آﻏﻮش زبانی درﺧﻮر، آرام می ﮔﻴﺮد.
ترجمه ﺳﺎل ١٩٩٩ از داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر ﻧﻴﺰ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ اﺳﺖ اما ﻟﻄﻒدﻳﮕﺮی دارد، زﻳﺮا ﺗﻮﺻﻴﻒﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ روﺷﻦ و ﻓﺎﺧﺮ، داﺳﺘﺎن ﺑﺴﻴﺎر روان و در اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺲ حماسی ﻛﺎﻣﻴﺎب اﺳﺖ.
- مترجم شاهنامه به انگلیسی :دیک دیویس
دیک دیویس Dick Davis ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ پژوهی ﻛﻪ ﺧﻮد ﺷﺎﻋﺮی ﺧﻮش ذوق اﺳﺖ، در ﺳﺎل ١٩٩٢ ترجمه شیوایی در ﻗﺎﻟﺐِ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ از داﺳﺘﺎن ﺳﻴﺎوش ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮد، ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ترجمه ﻣﻨﻈﻮم از اﻳﻦ داﺳﺘﺎنِ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ انگلیسی اﺳﺖ.
او ﻋﻠّﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ، ﺑﺎ تمامی ﺗﻔﺎوتی ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ فارسی ــ ﻛﻪ در آن ﻫﺮﺳﻄﺮ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﺼﺮع ﻣﻮزون ﻣﻘﻔﻲ اﺳﺖــ دارد را، در مقدمه ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده اﺳﺖ:
از دﻳﺮﺑﺎز ﻛﻮﺷﺶﻫﺎیی ﺑﺮای ترجمه ﺣﺠﻢ ﻋﻈﻴﻢ و زﺑﺎن ﻓﺎﺧﺮ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ ﺻﻮرتﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، و ﻳﺎدآوری آن ﺧﺎلی از ﻓﺎﻳﺪه ﻧﻴﺴﺖ.
- ارل اﻫﻞ ﺳﺎری Earl Of Surrey ﺑﺮای ترجمه حماسه آﻧﺌﻴﺪ وﻳﺮزﻳﻞ ﺑﻪانگلیسی ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺷﻌﺮ ﺳﭙﻴﺪ را اﺑﺪاع ﻛﺮد .
در ترجمه او ﺑﻪﻧﺪرت ﺟﻤﻠﻪ ﻳﺎ ﻋﺒﺎرتی ﻧﺎﭘﺨﺘﻪ ﺑﻪﭼﺸﻢ می ﺧﻮرد . اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦﻣﻘﺪﻣﻪ و ﺣﻮاشی او ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و روﺷﻨﮕﺮ اﺳﺖ.
ترجمه انگلیسی شاهنامه توسط دﻳﻮﻳﺲ ــ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ ﻧﺜﺮ، و ﺑﺨﺶ ﻫﺎی اﻧﺪکی ﺑﻪ ﻧﻈﻢــ در ﭼﺎپ های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺘﺸﺮ و ﺑﺎ اﻗﺒﺎل ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﭼﺎپ اول در ﺳﻪ دفتر ﻣﺠﺰا دارای ﺗﺼﺎوﻳﺮی از ﺑﺎز ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻧﻘّﺎشی ﻫﺎی ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮری ایرانی از ﻧﺴﺨﻪﻫﺎی خطی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ.
اولین ﺟﻠﺪ (١٩٩٨) ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶ آﻏﺎزﻳﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﺷﺎﻣﻞﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻛﻞّ ﻛﺘﺎب، ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎﻧﻮنی ﺟﻠﺪ دوم (٢٠٠٠) رواﺑﻂ ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ اﺳﺖ. ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎنی اﺛﺮ را درﺑﺮ می ﮔﻴﺮد، از داﺳﺘﺎن ﺳﻴﺎوش ﺗﺎﻣﺮگ رﺳﺘﻢ.
ﺟﻠﺪ ﺳﻮم (٢٠٠٤) ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان از اﺳﻜﻨﺪر ﻛﺒﻴﺮ (٣٢٣-٣٦٥) ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن (٢٢٤ -٦٥٠ ﺑﻌﺪ از ﻣﻴﻼد) اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﭼﺎپ دوم (٢٠٠٦) ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮی از ﻧﺴﺨﻪﻫﺎی ﭼﺎپ سنگی ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻧﺴﺨﻪﻫﺎی خطی ﺷﺪه اﺳﺖ.
واﺷﻨﮕﺘﻦ ﭘﺴﺖ Washington Post اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ را ﺑﻪﻋﻨﻮان یکی از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎی ﺳﺎل ٢٠٠٦ برگزید .
دﻳﻮﻳﺲ در ﻣﻘﺪمه ﭼﺎپ ٢٠٠٦ میﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ترجمه او از ﺳﻨّﺖﻧﻘّﺎلی ﭘﻴﺮوی می کند ﻛﻪ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺨﺶﻫﺎیی از اﺛﺮ فردوسی را از ﺑﺮ میﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ در رواﻳﺖ ﻣﻨﺜﻮرش ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت درونی اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻳﺎ ﺑﺮ اﺑﻌﺎد ﻧﻤﺎیشی ﺗﺄﻛﻴﺪ ورزد.
دﻳﻮﻳﺲ ﻳﺎدآور می شود ﻛﻪ ﻫﺪف او از ترجمه ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﻧﻪ ﺗﺪراك متنی ﺑﺮاي ﻣﺤﻘّﻘﺎن ﺑﻠﻜﻪ عرضه آن ﺑﻪ ﻃﻴﻒ وسیعی از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ.
ﺑﺮای تناسب بخشی ﺣﺠﻢ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﭘﺴﻨﺪ خواننده اﻣﺮوزﻳﻦ، ﺑﺨﺶ ﻫﺎیی از اﺛﺮ فردوسی ﺗﻠﺨﻴﺺ و ﺑﺮخی ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﺣﺬف ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﺜﺮ دﻳﻮﻳﺲآﻫﻨﮕﻴﻦ و زﺑﺎنِ او روزآﻣﺪ اﺳﺖ.او ﺑﺮای ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﻈﻮم از ﻣﺼﺮاع ﻣﻘﻔﻲ ﺑﺎ اوزان ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﺳﺖ؛ اﻳﻦ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮی به سان ﺧﻮد ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﺑﻪ او ﻣﺠﺎلی ﺑﺮای ترجمه ﻣﻨﻈﻮم ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎﻫﻨﮕﻲ ﺷﺘﺎﺑﻨﺎك، ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ.
بی ﺗﺮدﻳﺪ، در ﻫﺮترجمه منثور، بخشی از ﻗﻮت و استحکام اﺛﺮ حماسی از ﺑﻴﻦ می رود، اما ترجمه او به ﻣﺪد ﺳﻨّﺖ نقالی ﻣﻮﻓّﻖ از آب درآﻣﺪه اﺳﺖ
ترجمه انگلیسی شاهنامه: محققان دانشگاهی
ﮔﺮوهی از ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﻛﻪ، ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ می ﺷﻮﻧﺪ، محققان دانشگاهی ادبیات فارسی اﻧﺪ. ﻣﺴﺘﺸﺮﻗﺎن از ﺟﻮﻧﺰ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ، از زﻣﺎنی ﻛﻪ ﺷﺮقﺷﻨﺎﺳﺎن در ﺑﺎب فردوسی می ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ، ترجمه ﻣﻨﻈﻮم ﻳﺎ ﻣﻨﺜﻮر ﻗﻄﻌﺎتی از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را به ﻗﺼﺪ ﻧﺸﺎندادنِ اهمیت و ﻟﻄﻒ اﺛﺮ درﺧﻼلِ آﺛﺎرﺷﺎن میﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻧﺪ.
وﻳﻠﻴام اوزلی William Ouseley (١٧٦٧ -١٨٤٢) ، ا.ب.ﻛﺎول E.B.Cowell (١٨٢٦-١٩٠٣) ، ادوارد ﻫﻨﺮی ﭘﺎﻟﻤﺮ Edward Henry Palmer ( ١٨٤٠-١٨٨٢)، ا.گ.ﺑﺮاون E.G.Browne (١٨٦٢-١٩٢٦) ﺑﺨﺶﻫﺎی مهمی از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﻛﻪ ﮔﺎه ﻣﻮﻓّﻖ ﻧﻴﺰ ﺑﻮد ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺮدﻧﺪ.
محققانی مانند ﺟﻴﻤﺰ راس (١٧٥٩-١٨٣١) و ﻣﻌﻠّﻤﺎن فارسی ﻫﻨﺪی ﻣﺜﻞ ولی هانی ﺑﺪراﻟﺪﻳﻦ ﺑﺤﺮا را می توان ﻧﻴﺰ درﻋﺪاد_ اﻳﻦ اﻓﺮاد داﻧﺴﺖ.
ﭼﻨﺎنﻛﻪ از اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﺑﺮﻣﻲآﻳﺪ، ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن و ترجمه های شاهنامه به انگلیسی متعددند ، اما ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎی ﻣﻨﻈﻮم ﺑﻪ ﻧﺪرت حتی شمه ای از اﺛﺮ فردوسی را ﺑﺎزﻣﻲﮔﻮﻳﺪ
ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن او ﻟﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ و مستندات ﻧﺎﻗﺺ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ؛ ازاﻳﻦ رو ﺑﺮخی اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻧﺎﺑﺠﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎﻳﺸﺎن راه می ﻳﺎﻓﺖ.
ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ فردوسی و ﻫﻮﻣﺮ از ﻣﻨﻈﺮ ﺟﻮﻧﺰ، ﮔﺮﭼﻪ روﻳﻜﺮدی ﻣﻌﺘﺒﺮ در مطالعه ادبیات ﺟﻬﺎن ﺑﻮد اما، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻮاردی می ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎی او در ﺑﺎب حماسه هومری ﻫﻤﺴﻮ ﺑﻮد .
ﺑﻪرﻏﻢ ترجمه اﺧﻴﺮ دﻳﻚ دﻳﻮﻳﺲ، ترجمه ﺑﺮادران وارﻧﺮ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺗﻨﻬﺎ ترجمه کامل ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ به انگلیسی اﺳﺖ.
ترجمه انگلیسی شاهنامه: 2- اﻗﺘﺒﺎس از ترجمه های اوﻟﻴﻪ
ﺷﻌﺮ رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب اﺛﺮ ﻣﺘﻴﻮ آرﻧﻠﺪ (١٨٢٢-١٨٨٨) ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻗﺘﺒﺎس از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ.
اﻳﻦ اﺛﺮ در ﺳﺎل ١٨٥٣ در اﺻﻞ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﻌﺮ انگلیسی ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ اﺷﺎره ای ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ، آرﻧﻠﺪ ﺑﻪﺳﺮﻗﺖ ادبی ﻣﺘّﻬﻢ ﺷﺪ.
ﺑﻌﺪﻫﺎ او ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ پارسی (١٨١٥) اﺛﺮ ﺟﺎن ﻣﻠﻜﻢ John Malcolm’s History of Persia (١٧٦٧-١٨٣٣) و ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ترجمه ژول ﻣﻮل Jules Mohl ﻛﻪ، از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺘﺎﺑﮕﺰاری در مجله ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎسی (ﭘﺎرﻳﺲ، ١١ ﻓﻮرﻳﻪ ١٨٥٠) اﺛﺮ ﺷﺎرل آﮔﻮﺳﺖ ﺳﻨﺖ ﺑﻮو Charles Auguste Sainte-Beuve (١٨٠٤-١٨٦٩) از آن دو اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ؛
اما ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﺮخی ﻣﻨﺘﻘﺪان آرﻧﻠﺪ ﺑﺎ ترجمه آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ از داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب ﻧﻴﺰ آﺷﻨﺎ ﺑﻮد، در ﭼﺎپﻫﺎی ﭘﺲ از ﻣﺮگ اﺷﻌﺎر آرﻧﻠﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ رﺳﺘﻢ و ﺳﻬﺮاب ﻧﻴﺰ ﺑﻮد ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎرﻳﺦ پارسی ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ در ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ.
آرﻧﻠﺪﻣﻨﺒﻊِ ﺗﻘﻠﻴﺪ_ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را داﺳﺘﺎنی از اﺛﺮ حماسی ﺑﺰرگ پارسی، ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺮﻳﺰ از ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻫﺎی ﻫﻮﻣﺮ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻛﺮد، ﺑﻪﺷﻤﺎر آورد.
اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻛﻪ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻔﻴﻨﻪ ﻫﺎی ادبی آﻣﺪه اﺳﺖ، ارزش ادبی ﺧﺎص ﺧﻮد را دارد و ﺑﺎ اﺛﺮ فردوسی ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی دارد.
- ﻫﻠﻦ زﻳﻤﺮن Helen Zimmern (١٨٤٦-١٩٣٤ ) در اﻗﺘﺒﺎس ﻣﻨﺜﻮرش از ﺑﺮخی داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ ترجمه ﻣﻮل ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮد.
ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر اولین ﭼﺎپ ﻣﻘﺒﻮل ﻛﻠﻜﺴﻴﻮﻧﺮﻫﺎ درﺷﻤﺎرﮔﺎنِ ﻣﺤﺪود در ﺳﺎل ١٨٨٢، اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﻫﺮ دو ﺳﻮی آﺗﻼﻧﺘﻴﻚ ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﭼﺎپ ﺷﺪ.
ترجمه او ﺧﻮاﻧﺎﺳﺖ، ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻋﺎری از آرﻛﺎﺋﻴﺴﻢﻫﺎی ﻧﺤﻮی و واژﮔﺎنی ﻧﻴﺴﺖ.
ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر و مقدمه زﻳﻤﺮن، ﺷﻌﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎتی: فردوسی در ﺗﺒﻌﻴﺪ اثر ادﻣﻮﻧﺪﮔﺎس Edmund Gosse(١٨٤٩-١٩٢٨) ﻗﺮار دارد.
ﮔﺎسﺷﻌﺮی ﻧﺴﺒﺘﺎً اﺣﺴﺎسی ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ٥٤ ﺑﻨﺪ ﻫﺸﺖﺳﻄﺮی درباره وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮار فردوسی ﺑﺮای اﻗﺘﺒﺎس زﻳﻤﺮن از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺳﺮود.
او در اداﻣﻪ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ راﻋﻨﻮانﺑﻪ او ﻟﻴﻦِ ﺷﻌﺮ ﻣﺠﻤﻮعه ﺷﻌﺮ ﺳﺎل ١٨٨٥ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ، و اﻳﻦ اﺛﺮ ﻧﺎﻣﺶ را ﺑﻪ اﻳﻦ دﻓﺘﺮ ﺷﻌﺮ داد .
ﮔﺎس ﺳﺎل ١٨٨٣ را ﺳﺎل اﻧﺘﺸﺎر شاهنامه زﻳﻤﺮن ﻣﻲداﻧﺪ.
دانلود شاهنامه انگلیسی با ترجمه هلن زیمرن
- در ﺳﺎل ١٩٣٠ ، ﺑﺎپسی دﺳﺘﻮر ﻛﺮستجی ﭘﺎوری (١٩٠٢-١٩٩٥) ،ﻛﻪ از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺘﻌﻴﻦ زرتشتی ﻫﻨﺪ ﺑﻮد و در داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮﻳﺘﻴﺶ ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ ﻧﺰد آ.و.وﻳﻠﻴﺎﻣﺰ ﺟﻜﺴﻦ A.V.Williams Jackson ﺗﻠﻤﺬ ﻛﺮده ﺑﻮد، ﻛﺘﺎبی درباره ﺷﺎﻫﻨﺎمه منتشر ﻛﺮد ﺗﺎ زﻧﺪگی زﻧﺎن در اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻜﺸﺪ.
ﻧﺜﺮ او ﺷﻴﻮاﺳﺖ، او ﺑﺨﺶﻫﺎیی از ترجمه ﺑﺮادران وارﻧﺮ و ﭼﻬﺎرده ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮر ایرانی را در آن ﮔﻨﺠﺎﻧﺪ.
- در ﺳﺎل ٢٠٠٢،ﻣﻮرخِ ﻫﻨﺮ ب.و.راﺑﻴﻨﺴﻦ B.W.Robinson (١٩١٢ -٢٠٠٥) ﺑﺮ اﺳﺎس ترجمه ﺑﺮادران وارﻧﺮ ﮔﺰﻳﺪه ای از ﺷﺎﻫﻨﺎمه منتشر ﻛﺮد.
اﺛﺮ او دارای ﭘﻨﺠﺎه وﭘﻨﺞ ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮر از ﺳﻪ نسخه خطی شاهنامه اواﺧﺮ قرن ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ اﺳﺖ.
اﻳﻦ ﺗﺮﺟمه مخاطب ﻋﺎم را در ﻧﻈﺮ دارد و ﺷﺎﻣﻞ مقدمه، ﺗﻌﻠﻴﻘﺎت، نقشه ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎیی، ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ و ﻳﻚ ﺿﻤﻴﻤﻪ اﺳﺖ
- چ.س.ﻟﻮﺋﻴﺲ C.S.Lewis ( ١٨٩٨ -١٩٦٣) ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺮجسته ادبیات ﻗﺮون وﺳﻄﺎ و رﻧﺴﺎﻧﺲ و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه وﻗﺎﻳﻊﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻧﺎدﻧﻴﺎ، ﭘﺮ از تاملات شخصی فردوسی ﺑﻮد.
ﺷﻌﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً بی روح او در باب ﻧﺒﻮغ فردوسی ﻳﺎرای ﺑﺮاﺑﺮی ﺑﺎ ﻗﻮت ﺟﺪلی ﻧﺜﺮ داﻧﺸﮕﺎهی ﻳﺎ ﻃﺮاوت آﺛﺎر داﺳﺘﺎنی اش را ﻧﺪارد.
نسخه اولین ترجمه او در ﻣﺠﻠّﻪ ﭘﺎﻧﭻ Punch ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ، و ﻟﻮﺋﻴﺲ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻛﺮد.
داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪﺑﺮای ﻣﻌﻠّﻤﺎن و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن آﻣﺎﺗﻮر زمینی ﺣﺎصلخیز را ﻣﺎﻧَﺪ ﻛﻪ از ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎی او ﻟﻴﻪ ﺑﺮای ﻋﺮضه ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺧﻮد ﺑﻬﺮه ﺑﺮدﻧﺪ.
ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺨﺶ اﺳﺎﻃﻴﺮی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ.
ﻧﺜﺮ ﺳﺎده اﺳﺖ، وﻫﻤﺮاه ﻣﺘﻦ غالبا ﺗﺼﺎوﻳﺮی وﺟﻮد دارد.
- اﻟﻔﺮد ﺟﺎن ﭼﺮچ Alfred John Church (١٨٢٩-١٩١٢ ) اﺳﺘﺎد ﻻﺗﻴﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺎﻟﺞ ﻟﻨﺪن (١٨٨٠-١٨٨٨)، ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ آﺛﺎرﻛﻼﺳﻴﻚ ادبیات ﻻﺗﻴﻦ را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎنﺟﻮان ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد، ﺑﻠﻜﻪ در ﺳﺎل ١٨٨٧ گلچینی از داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ را ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد.
- اﻻ ﺳﺎﻳﻜﺲ Ella Sykes (١٨٦٣-١٩٣٩) ﻛﻪ از ﺳﺎل ١٨٩٥ ﺗﺎ ١٨٩٧ در اﻳﺮان زﻧﺪگی ﻛﺮده ﺑﻮد، ﮔﺰﻳﺪهای از شاهنامه فردوسی را ﺑﺮای ﻛﻮدﻛﺎن ﻓﺮاﻫﻢ آورد.
- اﺗﻞ (اﺗﻠﺪرا) ﻣﺮی وﻳﻠﻤﺎت ـ ﺑﺎﮔﺴﺘﻦ Ethel (Etheldreda) Mary Wilmot-Buxton، ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﭘﺮﻛﺎر ﻛﻮدك و ﻧﻮﺟﻮان، ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﭘﺮداﺧﺖ.
- ترجمه ﻣﻨﺜﻮر واﻟﺲ ﮔﺮﻧﺪی Wallace Gandy در ﺳﺎل ١٩١٢ در ﻣﺠﻤﻮعه ادبیات انگلیسی ﺑﺮای دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﭼﺎپ ﺷﺪ.
- ﺑﺎرﺑﺎرا ﻟﻨﻮنی ﭘﻴﻜﺎرد Barbara Leonie Picard (١٩١٧-٢٠١١) ، ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺗﺤﺴﻴﻦﺷﺪه آﺛﺎر داستانی تاریخی و ﺑﺎزﻧﻮﻳﺲ اﺳﺎﻃﻴﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎنی ، در ﺳﺎل ١٩٧٢ﺧﻮاﻧﺶِ ﺧﻮد را از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ فردوسی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد.
ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺟﺮوم ﻛﻠﻴﻨﺘﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺘﺮﺟﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺖ،اما ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎیی ﺑﺎ ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎ و اﻗﺘﺒﺎسﻫﺎی ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎیی و ﻓﺮاﻧﺴﻮی آﺷﻨﺎ ﺑﻮدﻧﺪ.
ﻣﺜﻼً ﺳﺮﻫﻨﮓﭘﺮس ﻛﺘﺎبِ ادبیات فارسی (٢ ج، ﻧﻴﻮﻳﻮرك،١٩٠٠)، ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ترجمه آﺗﻜﻴﻨﺴﻦ ﺑﻮد، را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد.
ﮔﻮیی ﻧﺎﺷﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻲ اﺻﻼً ﭘﺮوای ﺣﻖّ ﻣﺆﻟﻒ را ﻧﺪاﺷﺖ.
- در ﺳﺎل ١٩٠٩، اﻟﻴﺰاﺑﺖ د.رﻳﻨﮕﺮِ E.D.Renninger ﻛﺘﺎﺑﺪار ﺗﺮﺟﻤﻪ ای از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮای ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد.
- دروتی ﻛﻮﻳﺖ Dorothy Coit ﻣﻌﻠّﻢ ﺑﺮای ﮔﺰﻳﺪه داﺳﺘﺎن ﻫﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪاش در ﺳﺎل ١٩٢٩ از ترجمه ﺑﺮاداران وارﻧﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد، و ﭼﻨﺪﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﺮخی از اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ را در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮای اﺟﺮا در ﻣﺪرﺳﻪ درآورد.
- در ﺳﺎل ١٩٣٠ ، اﻟﻦ ﻟﻴﻚ ﭼﺎﻳﺪسی Lake Chidsey آﻣﻮزﮔﺎر (١٩٠٤- ١٩٨١) ترجمه ﺧﻮد را از داﺳﺘﺎنﻫﺎی رﺳﺘﻢ ﻣﻨﺘﺸﺮﻛﺮد.
در ﺟﻨﮓ ﻫﺎی آﺛﺎر حماسی ، اﻗﺘﺒﺎسﻫﺎی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ در جای جای ﻗﻄﻌﺎتی از ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮش ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از داﻧﺸﻨﺎﻣﺔ ﮔﺮاﻧﺴﻨﮓ ایرانیکا.
ﭘﺮوﻳﻦ ﻟﺆﻟﺆﺋﻲ ترجمه مصطفی حسینی اﺳﺘﺎدﻳﺎر زﺑﺎن و ادبیات انگلیسی داﻧﺸﮕﺎه بوعلی سینا ﻫﻤﺪان
فایل ویدیویی گفتار فرانسیس فورد کاپولا در مورد شاهنامه
فرانسیس فورد کوپولا کارگردان و تهیه‌کننده مشهور آمریکایی و برنده پنج اسکار – چهار گلدن گلوب و دو نخل طلای کن است .سه‌گانه پدرخوانده او در لیست بهترین فیلم های جهان هستند.
بخش هایی از کتاب صوتی شاهنامه انگلیسی با صدا و اجرای حمید رحمانیان را بشنوید
Audiobook of Shahnameh: The Epic of the Persian King by Hamid Rahmanian
- داستان صوتی بیژن و منیزه به فارسی با اجرای خانم شیدا دوانی
برای حمایت از کار ارزشمند جناب آقای حمید رحمانیان ، میتوانید مجموعه کامل کتاب صوتی شاهنامه انگلیسی را خریداری و دانلود فرمایید
Loading...
