نویسنده هایی که دست رد به نوبل ادبیات زدند
کدام نویسنده از دریافت جایزه نوبل ادبیات خودداری کرد
کدام نویسنده از دریافت جایزه نوبل ادبیات خودداری کرد : جایزه نوبل جایزه ی معتبری است که در سال ۱۸۹۵، بنابر وصیت آلفرد نوبل Alfred Nobel شیمیدان سوئدی پایهگذاری شد.
این جایزه هر ساله در رشته های فیزیک شیمی، پزشکی، ادبیات، اقتصاد و صلح؛ به افرادی تعلق میگیرد که بیشترین خدمت را به مردم کرده باشند.
در همین راستا جایزه نوبل ادبیات بر اساس وصیتنامهٔ آلفرد نوبل هر سال باید به کسی اعطا شود که «در حوزهٔ ادبیات، برجستهترین مجموعهآثار را در جهتی آرمانی یا ایدئال» خلق کردهباشد
از سال 1901 تا سال 2021 مجموعا 118 جایزه اعطا شده است و بدیهی است که پیرامون فعالیت آکادمی ادبیات نوبل در طی 122 سال ؛ بحث و انتقادهایی وجود داشته باشد.
جایزه نوبل ادبیات همیشه حاشیه های زیادی داشته است که در این مطلب به معرفی نویسندگانی میپردازیم که از دریافت این جایزه خودداری کردهاند اما قبل از آن به ذکر مختصر برخی اتفاقات عجیب و غریب دیگر در این آکادمی می پردازیم
اتفاقات عجیب دراعطای جایزه نوبل ادبیات :
- عدم اعطای جایزه نوبل ادبیات به نویسندگان مشهوری مانند مانند لئو تولستوی، مارسل پروست و فرانتس کافکا
- اهدای نوبل جنجالی سال 2019 به “پیتر هاندکه” Peter Handke و اعتراض نویسندگان دیگر و مردم به این انتخاب و اهدا نشدن نوبل به دلیل رسواییهای اخلاقی او
- نوبل ادبیات سال ۱۹۳۱ برخلاف همه قوانین، بعد از مرگ به اریک آکسل کارلفلدت Erik Axel Karlfeldt شاعر سوئدی اعطا شد. (او تا پایان عمر از اعضای دائم کمیته ادبیات نوبل بود)
- اعطای نوبل ادبیات 1953 به وینستون چرچیل سیاستمدار انگلیسی یکی از کارهای عجیب و باورنکردنی این آکادمی شناخته می شود
- عدم اعطای جایزه نوبل ادبیات به خورخه لوییس بورخس نویسنده شهیر شیلیایی به بهانه طرفداری او از آگوستو پینوشه دیکتاتور شیلی یکی دیگر از انتقادهایی است که به این موسسه نسبت داده می شود چرا که این جایزه به نویسندگانی چون پابلو نرودا و ژان پل سارتر که متهم به طرفداری از ژوزف استالین دیگر دیکتاتور معروف جهان اعطا شده است.
اما در این بین تعدادی از برندگان نوبل از دریافت این جایزه انصراف دادند و در این مطلب خواهیم گفت که کدام نویسنده از دریافت جایزه نوبل ادبیات خودداری کرد
جرج برنارد شاو ایرلندی- نوبل ادبیات سال 1925
جرج برنارد شاو George Bernard Shaw نویسنده و ادیب ایرلندی که از او بهعنوان توانمندترین نمایشنامهنویس بریتانیایی پس از شکسپیر و نافذترین رسالهنویس پس از جاناتان سوییفت یاد میکنند.
جرج برنارد شاو برای کتاب ژان مقدس به عنوان برنده نوبل ادبیات سال 1925معرفی شد اما او ضمن پذیرش نشان افتخار، از دریافت جایزه نقدی اجتناب کرده و درباره دلیل این تصمیم گفت:
“این پول از فروش مواد منفجره بهدست میآید که در کارخانههای مهندسی نوبل تولید میشود. بیشتر این مواد در کشتار مردم بهکار میرود و یک انسان چنین پولی را برای ادامه حیات خود دریافت نمیکند.”
بوریس پاسترناک روسی – جایزه نوبل ادبیات سال 1958
بوریس پاسترناک شاعر و نویسنده روسی و خالق رمان دکتر ژیواگو ، برای موفقیتهایش در شعر معاصر و هم در زمینه رسوم بزرگ حماسی روسی از سوی آکادمی ادبیات نوبل بعنوان برنده سال 1958 معرفی شد.
اما این نویسندهی سرشناس روس ، با اعمال فشارهای حکومت شوروی سابق، علیرغم میلش مجبور به رد مدال نوبل ادبیات شد.
وی به دلیل واکنش تند حکومت و از بیم طرد شدن از کشورش از دریافت جایزهی نوبل خودداری کرد.
ژان پل سارتر، نوبل ادبیات 1964
ژان پل سارتر فیلسوف اگزیستانسیالیست فرانسوی و نویسنده کتاب های تهوع ، هستی و نیستی ، گوشهنشینان آلتونا ، کلمات ، سایه انسانها است
سارتر از دریافت جایزه نوبل ادبیات سال 1964 خودداری و دلیل آن را این طور بیان کرد:
“من همیشه افتخارات رسمی را رد کردهام.
یک نویسنده نباید به خود اجازه دهد به یک مؤسسه تبدیل شود.
این نگرش مبتنی بر درک من از مسئولیت یک نویسنده است.
نویسندهای که موقعیتهای سیاسی، اجتماعی یا ادبی اتخاذ میکند، باید فقط در چارچوب نگرش خود و آن چه مینویسد، عمل کند.”
الکساندر سولژنیتسین؛ جایزه نوبل ادبیات 1970
الکساندر سولژنیتسین Aleksandr Solzhenitsyn نویسنده روسی ، خالق کتابهای مجمعالجزایر گولاگ و یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ است
او در سال 1970 میلادی برنده جایزه نوبل ادبیات شد اما با توجه به تسلط دیکتاتوری استالینی بر اتحاد جماهیر شوروی سابق ، از ترس اینکه با رفتن استکهلم برای دریافت جایزه، ملیتش را از دست داده و ممنوع الورود شود از رفتن به آکادمی نوبل سرباز زد.
البته پیشنهاد او مبنی بر برگزاری مراسم عمومی در سفارت مسکو از سمت آکادمی نوبل هم رد شد و به همین دلیل، تا سال 1974 از پذیرفتن این جایزه امتناع کرد و در نهایت هم با پذیرش آن ، توسط شوروی سابق از کشورش اخراج شد.
الفریده یلینک – برنده نوبل 2004 و اعتراض یکی از اعضای آکادمی نوبل
الفریده یلینک (جلینک) Elfriede Jelinek نویسنده اتریشی و خالق رمان پیانیست به عنوان برنده نوبل ادبیات سال 2004 معرفی شد
در پی این انتخاب یکی از اعضای آکادمی نوبل به نام نات آهلوند به نشانه اعتراض از سمت خود استعفا داد.
این داور معترض دربارهی تصمیم خود گفت: با برگزیدن جلینک (به دلیل عدم صلاحیت ادبی) به اعتبار نوبل خدشه وارد شده است.
باب دیلن و بی تفاوتی چندمااه به جایزه نوبل ادبیات 2016
آکادمی نوبل در نوامبر ۲۰۱۶ باب دیلن ترانه سرا و موزیسن آمریکایی را به عنوان برنده نوبل ادبیات معرفی کرد که واکنشهای مثبت و منفی بسیاری را به همراه داشت
او به تماسهای مکرر مسئولان جوایز نوبل پاسخ نداده و مسئولان نوبل میگویند که تلاش خود را برای پیدا کردن باب دیلن، خواننده و ترانهسرای آمریکایی که امسال برنده نوبل ادبیات شده متوقف کردهاند.
بلافاصله پس از آنکه نام این خواننده-آهنگساز ۷۵ ساله به عنوان برنده نوبل اعلام شد، او در لاس وگاس به روی صحنه رفت اما هیچ اشارهای به این جایزه نکرد
باب دیلن بالاخره بعد از چندین روز سکوت، اعلام کرد جایزه را میپذیرد و برای دریافت آن شخصاً به اروپا سفر خواهد کرد. او گفت خبر اهدای جایزه نوبل ادبیات به او، زبانش را بند آورده بودهاست
باب دیلن بعد از ماهها حاشیه و جنجال بالاخره در آخرین روزهای مهلتش، فایل صوتی سخنرانی اش را به آکادمی سوئدی تحویل و به این داستان پایان داد.
هاروکی موراکامی انصراف از نامزدی جایزه نوبل ادبیات 2019
بعد از رسوایی اعطای جایزه نوبل ادبیات سال 2019 به پیتر هاندکه Peter Handke اتریشی و اعتراض نویسندگان و مردم به این انتخاب به دلیل رسواییهای اخلاقی ، این جایزه به او اعطا نشد.
در پی این تصمیم آکادمی نوبل ادبیات، چهار نویسنده را بعنوان جایگزین به عنوان نامزد نوبل سال 2019 اعلام کردند.
ماریس کنده فرانسوی Maryse Condé ، کیم توی از کانادا Kim Thúy ، نیل گایمن از انگلیس Neil Richard Gaiman و هاروکی موراکامی از ژاپن اما در حالی که او شانس اول برنده شدن این جایزه بود، ضمن تشکر برای نامزدی در این جایزه، طی یک حرکت سارتری گفت: “دوست دارم به دور از توجه رسانهها باشم و روی کارم تمرکز کنم.”
در نهایت جایزه نوبل ادبیات 2019 به ماریس کنده از فرانسه اعطا شد تا کماکان این کشور با 17 نوبل ادبیات رکورددار این جایزه باشد.
به نظرم بیشتر وقت ها جایزه نوبل سیاسی شده مثلا چرچیل جایزه نوبل گرفته اما بورخس نگرفته خیلی عجیبه