ذبیح الله منصوری مترجمی برای همیشه
زندگی و آثار ذبیح الله منصوری نویسنده مترجم معاصر
زندگی و آثار ذبیح الله منصوری با نام اصلی ذبیحالله حکیمالهی دشتی!: او نویسنده ، مترجم و روزنامهنگاری پرکار و موفق بود که با وجود شهرتش در میان کتابخوانان، زندگیش همچنان در هاله ای از ابهام است.
آثار ذبیحالله منصوری در میان اقشار مختلف جامعه طرفدار دارد و کمتر اهل کتابی را می توان سراغ گرفت که نام این نویسنده و مترجم را نشنیده و یا با آثارش آشنایی نداشته باشد.
برای اثبات این مدعا کافی است گشتی در کتابفروشی های رسمی و دستفروشان روبروی دانشگاه تهران بزنید، بی تردید در میان بساط کتاب های قدیمی و یا پشت ویترین کتابفروشی ها، کتاب یا کتاب هایی از ذبیح الله منصوری خواهید دید.
بسیاری از اهل مطالعه معتقدند که در برهه ای از تاریخ کتاب ایران ، آثار و نوشته های منصوری موجب علاقمندی مردم به کتابخوانی شد و حتی جمله معروفی است که : منصوری مردم ایران را کتابخوان کرد
شاید این جمله اغراق آمیز باشد اما نشانگر نقش این نویسنده و روزنامه نگار شهیر در آشتی مردم طبقات مختلف جامعه با کتاب و به ویژه آثار و رمان های تاریخی شد، چرا که او جامعه و مردم وطنش را بهخوبی شناخته بود و به عبارتی رگِ خواب مردم کشورش را پیدا کرده بود و با بهرگیری از هنر و استعداد ذاتی و تواناییش در زبان های خارجی میلیونها نفر را به خواندن کتاب تشویق کرد.
زندگی و آثار ذبیح الله منصوری
ذبیح الله منصوری در سال 1278 در شهر سنندج به دنیا آمد و شروع تحصیلاتش درمدرسهٔ فرانسویها آلیانس سنندج بود و سپس به دلیل مأموریت پدر در کرمانشاه به آن شهر رفت و زبان فرانسه را نزد پزشکی فرانسوی زبان فراگرفت
تحصیلات را کرمانشاه به پایان برد و علاوه بر فرانسوی، انگلیسی را هم فرا گرفت.
در جوانی و در سن جوانی بیست و دو سه سالگی, به دریانوردی و کار بر روی دریا بسیار علاقمند شده بود و برای دستیبای به این رویا، راهی تهران شد اما آنجا سر از روزنامه «کوشش» درآورده و داستانهای بازاری و پلیسی را ترجمه میکرد.
شور و اشتیاق ذبیح الله منصوری برای ترجمه داستان – بهویژه داستانهای تاریخی – به اندازه ای بود که علاوه بر روزنامه کوشش، سفارش ترجمه از روزنامههای دیگر آنزمان مانند اطّلاعات، کیهان، خواندنیها، دانستنیها، تهران مصوّر پذیرفته و بدین ترتیب به مدت 60 سال به عنوان یک نویسنده و روزنامه نگار حرفه ای کار کرد و نامش بر روی صدها جلد کتاب به یادگار ماند.
گفته میشود که ذبیح الله منصوری حدود ۱۲۰۰ عنوان داستان و مقاله و کتاب نوشتهاست.
سرانجام هم ذبیح الله منصوری در ۸۷ سالگی و در ۱۹ خرداد ۱۳۶۵ در بیمارستان شریعتی تهران درگذشت.
پادکست زندگی و آثار ذبیح الله منصوری با اجرای ناصر زراعتی را بشنوید
سبک ترجمه ذبیحالله منصوری
ذبیحالله منصوری در سبک نویسندگی خود دارای روش خاصی بود. اما در فرایند ترجمه طرفدار سبک بسط و گسترش کتب بود.
او در ترجمه به رعایت امانت در برگردان پیام نویسندگان کتابهای اصلی وفادار نبود. در بسیاری از موارد اطلاعات خویش را نیز به کتابهای میافزود.
او معتقد بود ترجمه بر دو گونهاست نوعی که در آن مترجم، لغت به لغت ترجمه میکند و به متن اصلی وفادار است و نوعی دیگر که خود آن را اقتباس مینامید مترجم این اختیار را داشت که ایده اولیه نویسنده را گسترش دهد.
نقل است که اصلاً شخصیتی به نام «پل آمیر» در تاریخ ادبیات فرانسه وجود ندارد. عدهای معتقدند «خداوند الموت» پرداخته ذهن منصوری بودهاست.
یا گفته می شود که کتاب «سینوهه پزشک مخصوص فرعون» نوشته «میکا والتاری» نویسنده فنلاندی در حالی توسط ذبیحالله منصوری در دو جلد و ۹۸۹ صفحه ترجمه شد که اصل کتاب بیش از ۶۰ صفحه نیست! البته این گفته صحت ندارد چرا که بر خلاف گفته ها اصل کتاب مورد نظر ۷۸۵ صفحه است
با نگاهی به نوشتههای ذبیحالله منصوری درمییابیم که وی بیش از آنکه مترجم باشد نویسندهای توانا بودهاست.
حسینقلی مستعان میگوید: «همه ما میدانیم که نیمی از آنچه ذبیحالله منصوری به اسم ترجمه مینوشت، نوشته خود او بود. حتی به نظر من «نیم» هم برآورد کمی است.
اما بایستی تاکید کنیم که منصوری تعدادی ترجمه از نویسندگان شناخته شده دارد که انتساب آن آثار به این نویسندگان مسلم است. مثل آثار موریس مترلینک، موریس دوکپرا، آگاتا کریستی، سروانتس، الکساندر دوما و دیگران.
یکی از مهمترین نوشتههای منصوری کتاب شاه جنگ ایرانیان است.
از آثار قابل توجه دیگرش میتوان به سینوهه پزشک مخصوص فرعون، خواجه تاجدار، خداوند الموت (حسن صباح)، ابن سینا نابغهای از شرق، اسپارتاکوس، امام حسین و ایران، اندیشههای یک مغز بزرگ (۴ ج)، افکار مترلینک و منم تیمور جهانگشا اشاره کرد.
ترجمه های ذبیح الله منصوری
- سه تفنگدار (۱۰ جلد) – الکساندر دوما (پدر) Alexandre Dumas père
- عشق صدر اعظم- الکساندر دوما
- گروه آهنین و آموری- الکساندر دوما
- کاردیتال ریشیلو، صدر اعظم فرانسه- الکساندر دوما
- ژوزف بالسامو (۳ جلد) الکساندر دوما (پدر)
- غرش طوفان (۷ جلد)- الکساندر دوما (پدر)
- قبل از طوفان (۸ جلد)- الکساندر دوما (پدر)
- مجموعهای از ۳ کتاب ملکه مارگو، مادام مونسورو و پاسداران ۴۵ گانه
- اندیشههای یک مغز بزرگ- موریس مترلینک Maurice Maeterlinck
- هوش گلها- موریس مترلینک
- دروازه زندگی و مرگ- موریس مترلینک
- لایههای شهر وحشی- موریس مترلینک
- دنیای پس از مرگ موریس مترلینگ
- زنبور عسل، مورچگان، موریانه- موریس مترلینک
- خواجه تاجدار – ژان گور
- استالین تزار سرخ- ایزاک دویچر
- قهرمان هند و چین (۱جلد)ـ ژوزف کاتلر و هیم جاف
- شاه جنگ ایرانیان در چالدران و یونان- جون بارک و اشتن متز
- امام حسین و ایران- کورت فریشلر
- سقوط قسطنطنیه- میکا والتاری
- سینوهه پزشک فرعون (۲ جلد) – میکا والتاری
- من کنیز ملکه مصر بودم- میکل پیرامو
- ملاصدرا- هانری کربن
- عارف دیهیم دار- جیمز داون
- غزالی در بغداد- ادوارد توماس
- خداوند الموت (حسن صباح) – پل آمیر
- قدم به قدم با اسکندر در ایران- هارولد لمب
- تقدیر نوشته ژرژ بلوند ترجمه ذبیح الله منصوری
- جراح دیوانه- یورگن توروالد
- جادههای آتش- موریس فونبور
- فرمانده بعد از خدا- فونت دونیتز
- خاطرات ژنرال گالاند- ژنرال آدولف گالاند
- عایشه بعد از پیغمبر- کورت فریشلر
- خلبان اشتوکا-هانس اولریخ رودل
- تزار و کاتیا- لوسیل دکو
- به سوی ستارهای به نام آفتاب- پدرو آلوارز کابرال
- الماس بودا- فرانکلین بلاک
- ابن سینا؛ نابغهای از شرق- جرج بی کوچ
- یوسف در آیینه تاریخ- توماس مان
- دختر فقیر، قلب پاک- ماگزنس وان در مرش
- خاطرات یک جراح بزرک آلمانی
- کارل مارکس گفت چنین- اشعیا برلین/لیون بلوم
- شاهزاده خانم محکوم- داریا اولیویه
- لنینگراد، مغاک خون و مرگ- آناتولی داروف
- سرزمین جاوید (۴ جلد)- رومن گیرشمن
- زندگی خصوصی کاترین کبیر- جرج پی. کوچ
- سفرنامه ماژلان- پیگافتا دی لومباردو (آنتونیو پیگافتا)
- اسپارتاکوس- هوارد فاست
- محبوس سنت هلن یا سرگذشت ناپلئون- اوکتاو اوهری
- شاه طهماسب و سلیمان قانونی- آلفرد لابی ار
- دلاوران گمنام ایران در جنگ با روسیه تزاری- ژان یونیر
- مکاتبات چرچیل و روزولت- وارن اف. کمبل
- پطر کبیر (۲ جلد)- رابرت ماسی
- یک سال در میان ایرانیان- ادوارد براون
- محمد پیغمبری که از نو باید شناخت- کنستانتین ویرژیل گئورگیو
- ایران و بابر- ویلیام ارسکین
- ملکه ویکتوریا- الیزابت لانفورد
- خاطرات یک جراح بزرگ آلمانی- ارهارد لوتز
- سه سال در ایران- کنت دو گوبینو
- آخرین ضربه- فردریک دار
- آقایان قضات! قاتل اصلی را جستجو کنید- رالف گولدمان
- آوارهها- موریس دوکبرا
- خداوند علم و شمشیر، رودلف ژایگر
- لولیتا- ولادیمیر ناباکوف
- سفر به قطب شمال با نضمام دو کتاب دیگر- روژه رسل
- سرنوشت شوم یک امپراتور- پیر نزلف
- سرگذشت ملکه سبا بلقیس- دنیس فلیپ
- سرگذشت دون ژوان- دومینیک راون
- سرگذشت آخرین تزار روس (۲ جلدی)- رابرت ماسی
- تولستوی- اشتفان تسوایگ
- پل خیلی دور است به انضمام فاجعه غرق کشتی تیتانیک- کورنیلوس راین ـ والتر لورو
- به سوی ستارهای به نام آفاب- آلوارز کابرال
- از شوربختی تا اقتدار، سرگذشت ملکه الیزابت اول- لانتیاک
- سایه عقاب- ژان دنکورت
- دون کیشوت- سروانتس
زندگی و آثار ذبیح الله منصوری: نوشته ها
- ابن سینا: نابغهای از شرق
- مغز متفکر جهان شیعه «امام صادق»
- مردی بالای صلیب
- جدال تبهکاران در پاریس
- سفرهای کریستف کلمب
- قهرمانان تمدن
- عشاق نامدار (۳ جلد)
- سفر به قطب شمال
- جنگ دریایی تزوشیما
- کنت مونت کریستو
- چگونه قرآن را شناختم
- تب طلا جنگ الماس
- عشق یک جاسوسه
- رابین هود یا پادشاه دزدان
- فرزند نیل
- قتل در ساحل
- عشق یک جاسوسه
- تبهکار مخوف
- خاطرات چرچیل، شش جلد