سرگذشت صلاح الدین ایوبی
کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی از جان داونپورت
کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی از جان داونپورت داستان زندگی و فتوحات یکی از بزرگترین و شناخته شده ترین سرداران اسلام است که در جنگ هایی معروف به جنگ های صلیبی موفق شد بخش بزرگی از اروپا و به وِزه بیت المقدس را به سرزمین های تحت حکومت مسلمانان اضافه کند.
معرفی کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی نوشته جان داونپورت، شرح زندگی و جنگ ها و فتوحات یکی از سرداران مشهور اسلام در جنگهای صلیبی به نام صلاحالدین ایوبی Salah ad-Din or Saladin که بی شک یکی از بزرگترین جنگجویان تاریخ اسلام است.
این اثر که از مجموعه کتابهای رهبران دنیای باستان است، با زبانی ساده و روان، جوانان و نوجوانان را از رویدادهای تاریخی و شخصیتهای برجسته تاریخ مطلع میکند.
کتاب مصور است و زندگی پرماجرای صلاحالدین ایوبی را از هنگام تولدش در شهری متروک و غبارگرفته تا زمانی که بر تخت سلطنت نشست، روزهای پرشکوه و جلال او در جنگ با شهسواران خونریز صلیبی و همچنین فعالیتهای جنگی و اقداماتش را در جریان جنگهای صلیبی و نبرد مسلمانان علیه مسیحیان در فصلهای گوناگون بازگو میکند.
فهرست مطالب کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی :
کتاب در ده فصل به شرح زیر نگاشته شده است:
- داستان دو پیروزی
- دنیای صلاحالدین
- نشستن بر مسند قدرت
- سلطان
- فراسوی پیروزی
- محاصره عکرا
- دیدار نهایی در شهر مقدس
- جنگ و صلح
- آخرین روزهای سلطان
- خاطره صلاحالدین در تاریخ
مختصری در باره سردار صلاح الدین ایوبی
صلاح الدین یوسف ایوبی٬ موسس دولت ایوبیان در مصر و شام، در سال ۵۳۲ هجری قمری (۱۱۳۷ میلادی) در تکریت عراق متولد شد.
وی از کردهای مسلمان بود که قدرتش سرزمینهای مصر، شام، شمال عراق، یمن و حجاز را در بر گرفت. او پیش از رسیدن به سلطنت، در دمشق ملقب به صلاح الدین گردید و سپس در مصر ملقب به الملک الناصر گردید.
صلاح الدین توانست اغلب سرزمینهای پادشاهی بیت المقدس و شهر قدس را آزاد سازد و این باعث آغاز جنگ سوم صلیبی به فرماندهی پادشاه فرانسه و انگلستان و آلمان گردید.
او در دوران حکومتش سه هدف عمده را دنبال میکرد:
- استوار ساختن قدرت حکومت برای خود و خاندان ایوبی
- سرکوب شیعیان
- جنگ با صلیبیون
که به هر سه تا حدود زیادی دست یافت.
تولد و رشد صلاح الدین ایوبی :
صلاح الدین ایوبی ، به سال ۵۳۲ هجری قمری (۱۱۳۷ میلادی) در تکریت عراق به دنیا آمد.
خانوادهٔ وی در شب تولد او تکریت را به سوی موصل ترک کردند و پس از یک سال به بعلبک واقع در لبنان امروزی رفتند و پدرش به عنوان حاکم آنجا تعیین گردید.
کودکی صلاح الدین در این شهر سپری شد، وی آموزشهای ابتدایی خود را در آنجا به پایان رساند و قرآن را حفظ کرد و حدیث و فقه و لغت و تاریخ را فرا گرفت و فنون سوار کاری و مبارزه را آموخت.
در آغاز جوانی به حلب (واقع در سوریهی امروزی) رفت و به عمویش، اسدالدین شیرکوه که از قهرمانان و مردانِ نورالدین محمود، سلطان حلب و دمشق بود پیوست.
برخی تاریخنگاران نقل میکنند صلاحالدین، که در آن زمان کودک بود و در دمشق زندگی میکرد، علاقه خاصی به این شهر داشت. اما اطلاعات دقیقی از دوران کودکیش در دست نیست.
صلاحالدین خود نوشته است: «بچهها آنطور تربیت میشوند که پدرانشان شدند». به گفته یکی از زندگینامهنویسانش، الورهانی، او قادر به پاسخگویی به پرسشهای علمی در خصوص اقلیدس، الکتاب المجسطی، حساب، و قانون بود.
صلاحالدین همچنین در قرآن و علوم دینی نیز سررشته داشت تا حدی که منابع متعددی ادعا میکنند او بیشتر علاقهمند به مطالعه درباره دین بود تا پیوستن به ارتش.
شاید پیوستن او به ارتش به این دلیل بود که در زمان جنگهای صلیبی مسیحیان در حملهایی غافلگیرانه اورشلیم را از دست مسلمانان بیرون آوردند. صلاحالدین کار خود را در دربارِ اتابک زنگی از دست نشاندگان سلجوقیان در شامات شروع کرد و بعدها در مصر جانشین وی گردید.
فرزند اتابک زنگی یعنی نورالدین پس از مدتی صلاحالدین را به همراهی عمویش، شیرکوه عازم مصر کرد تا متحدش، شاهوار فرمانروای مصر را که به وسیله یکی از رقبای خویش در مصر طرد شده بود، در مقام خود حفاظت نماید. مصر در این زمان تحت فرمانروایی یکی از خلفای فاطمی به نام ابو محمود عبدالله بود.
شیرکوه و صلاحالدین مجبور بودند که با او حسن سلوک داشته باشند. از طرفی صلیبیون فهمیده بودند که اتحاد مصر و شامات برای آنها خطرناک خواهد بود به همین خاطر به شام حمله بردند ولی صلاحالدین انها را سخت شکست داد و به عقب راند.
بازگشت به ابتدای نوشته کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
به حکومت رسیدن صلاح الدین ایوبی :
بعد از مرگ نورالدین زنگی، صلاحالدین آغاز به بسط قدرت خود نمود. پس از تسلط کامل بر سرزمین مصر، او متوجه سوریه شد و توانست شهر حلب را که تحت حاکمیت پسر نورالدین بود، به تسخیر در آورد.
او حکومت خود را تا ایران گسترش داد و حجاز، یمن، نوبه و الجزیره را نیز به تصرف در آورد. پس از متحد کردن جهان اسلام، در بهار ۱۱۸۷ میلادی صلاحالدین عازم فتح بیت المقدس شد، و در نبرد تاریخی جنگ حطین در نزدیکی دریاچه طبریه، لشکر صلیبیون را به فرماندهی گی لوزینیان شکست داد و سپس بیت المقدس را فتح کرد.
در ۵ سال بعد از آن او مشغول دفاع از سرزمینهایی بود که از مسیحیان گرفته بود، زیرا ارتشهای اروپایی یکی پس از دیگری از راه میرسیدند و خواهان بازپسگیری بیت المقدّس (اورشلیم) بودند. صلاحالدین در نبردی با ریچارد شیردل و صلیبیون آنها را مجبور به ترک قسمتهای زیادی از خاک فلسطین نمود.
به نظر میآید که در آن سالها صلیبیون به فرماندهی ریچارد شیردل از لحاظ نظامی بر لشکر اسلام برتری داشتند و چند باری در نبردهای رویارو صلاح الدین را شکست دادند. اما این درگیریها به لحاظ سیاسی اهمیت چندانی نداشت و صلاح الدین به واسطه نبوغ سیاسیاش و با ایجاد تفرقه در صفوف صلیبیون، موفق به حفظ شهر بیت المقدس شد.
از ویژگیهای برجستهٔ شخصیت صلاح الدین جوانمردی و گذشت او حتی در حق دشمنان بود که الحق قابل مقایسه با بیرحمی و قساوت حریفان اروپایی اش نبود.
نمونهٔ این مسئله جریان فتح شهر یافا به دست مسلمین در اواخر عمر صلاحالدین است. پس از تسخیر شهر برای اجتناب از قتل و غارت مردم بی دفاع توسط لشکرش، صلاحالدین عدهای از سربازانش را مأمور کرد تا از مردم محافظت کنند و همینطور پس از فتح بیت المقدس لشکرش را از غارت مردم شهر بازداشت و با جوانمردی با آنها برخورد کرد.
سرانجام و پس از سالها جنگ، طرفین تصمیم به صلح گرفتند.
قرارداد صلح معروف رمله به سال ۱۱۹۲ به تأیید صلاحالدین ایوبی و ریچارد شیردل رسید و بر اساس آن شهر بیت المقدس همچنان تحتالحمایه حکومت اسلام باقی ماند، اما زایرین مسیحی اجازه یافتند که بدون هیچ مانعی به زیارت اماکن مقدس خود بروند. همینطور صلاح الدین حاکمیت صلیبیون را بر بخشی از مناطق ساحلی لبنان و فلسطین میپذیرفت.
واقعهای که از آن به عنوان یکی از نکات منفی زندگی صلاحالدین نام میبرند مسالهٔ کشتن شیخ شهاب الدین سهروردی است که بنا به عقیدهٔ بعضی در زندان صلاحالدین در حلب اتفاق میافتد.
اما روایت دیگری در این زمینه میگوید که این اتفاق نه به فرمان صلاحالدین بلکه به دست پسرش که در آن زمان حاکم حلب بوده است و تحت تأثیر علما و روحانیون قشری مذهب سنی رخ داده است. برخی علمای شیعه به بد رفتاریهای او با شیعیان اشاره میکنند.
بازگشت به ابتدای نوشته کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
مرگ صلاح الدین ایوبی :
صلاحالدین بعد از سالها مبارزه و مقاوت در برابر تمامی دشمنان در سال ۵۸۹ هجری قمری (۱۱۹۳ میلادی) در دمشق درگذشت.
بعد از مرگ او امپراتوریاش میان فرزندانش تقسیم گردید. افضل به حکومت دمشق رسید، عزیز در قاهره و ظهیر در حلب حکومت کردند. بعدها حکومت آنها به روسای محلی منتقل شد. تنها حلب تا سال ۱۳۹۰ میلادی در اختیار خاندان ایوبی قرار داشت.
بازگشت به ابتدای نوشته کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
نکات جالبی در مورد صلاح الدین ایوبی
• صلاح الدین در تكریت به دنیا آمد، جایی كه حالا مركز استان صلاح الدین است و گاهی هم برای ما یادآور دیگر متولد این شهر، صدام. سال تولدش ۱۱۳۷ بود و اسمش یوسف.
اسم پدرش ایوب بود كه بعدها شهرت او و خاندانش شد. اصالتش از آذربایجان ایران و كرد بود. عمویش شیركوه، از سرداران معروف عباسی است.
• در زبان های اروپایی، اسم او را به صورت SALADIN می نویسند.
• صلاح الدین ابتدا در سپاه نورالدین زنگی سربازی ساده بود، ولی شجاعت او در جنگ صلیبی دوم، او را به مقام سرداری رساند.
نورالدین به او حكومت مصر را داد. بعد از درگذشت نورالدین در ۱۱۷۴ صلاح الدین به دمشق، مركز حكومت او آمد و با كنار زدن رقبا، حكومت خودش را تشكیل داد. پادشاهی ایوبیان، مصر و سوریه و فلسطین و تمام شاخ آفریقا را شامل می شد.
• در نبرد حِطین كه در نزدیكی طرابلس امروزی واقع شد، صلاح الدین با صف آرایی مناسبش تمام چاه های آب منطقه را از صلیبی ها گرفت و با چند ترفند ساده دیگر، در یك روز شش هزار شوالیه را كشت و والی اورشلیم را به اسارت گرفت. می گویند پاپ اوربن سوم از شنیدن خبر این جنگ سكته كرد و مرد.
• شیخ اشراق، شهاب الدین سهروردی، به دستور صلاح الدین كشته شد. او از حرف های سهروردی چندان چیزی نمی فهمید و نمی خواست او را بكشد، اما علمای دربارش بر این كار اصرار داشتند.
• سپاهیان صلاح الدین و ریچارد شیردل، شاه انگلستان، هر كدام یك بار، دیگری را به سختی شكست دادند و چندبار هم بدون نتیجه مشخصی با هم درگیر شدند. این دو هر بار پس از نبرد، به تمجیدهای اغراق آمیز از یكدیگر می پرداختند. لقب شیردل را صلاح الدین به ریچارد داد.
• در نوامبر ۱۱۹۲، صلاح الدین، یافا را به یك حمله و آن طور كه مورخان نوشته اند پیش از آن كه راهبان فرصت كنند دعای صبحشان را بخوانند تصرف كرد.
• صلاح الدین، نمونه ای كامل از یك پهلوان شرقی بود. در هنگام جنگ، هیچ ترحمی نداشت و بعد از جنگ، آن قدر انصاف و شكیبایی می كرد كه دشمنانش را هم به تحسین وامی داشت.
در فتح بیت المقدس، با حاكم مسیحی آن جا قرار گذاشت كه با لشگریانش ۵۰ روز پشت دروازه های شهر بمانند و صبر كنند تا مسیحیان به تجهیز قوا و تعمیر استحكامات بپردازند.
پس از فتح بیت المقدس، خودش فدیه تعداد زیادی از اسرا را داد و آن ها را آزاد كرد. یك بار ریچارد را در میدان جنگ پیاده دید، اسب تیزرویی برای حریفش فرستاد، همراه با پیغامی كه حیف است جنگاوری چنین دلیر، پیاده به جنگ برود.
• ریچارد پیشنهاد داده بود شاهزاده جوانا، خواهرش، با عادل برادر صلاح الدین ازدواج كنند و اورشلیم به عنوان جهاز این وصلت به هر دو گروه مسلمان و مسیحی متعلق باشد. صلاح الدین هم موافق بود. اما كلیسای كاتولیك اجازه این كار را نداد و جنگ ادامه یافت.
• نوشته اند كه پول در نظر وی همان اندازه ارزش داشت كه خاك. و وقتی مرد، در خزانه شخصی او فقط یك دینار به جا مانده بود.
• قبر صلاح الدین، در دمشق در مسجد اموی است. معروف است كه ناپلئون وقتی در ۱۷۹۹ سوریه را تصرف كرد، بر سر قبر او رفت و خطاب به اسطوره مسلمان ها گفت: «صلاح الدین! ما بالاخره پیروز شدیم.»
• صلاح الدین در ذهن اروپایی ها یك شوالیه پهلوان است. او تنها شخصیت شرقی است كه در كمدی الهی دانته حضور دارد. در مجموعه افسانه های دكامرون هم صلاح الدین حضور دارد و سر والتر اسكات، رمان نویس انگلیسی، تالیسمان را درباره او نوشته است.
• تاكنون در ۱۹ فیلم و سریال، شخصیت صلاح الدین بازسازی شده است.
آخرین فیلمی كه صلاح الدین در آن ظاهر شده را ریدلی اسكات (كارگردان گلادیاتور) در ۲۰۰۵ ساخته با عنوان پادشاهی بهشت؛ كارگردان در این اثر، احترام فراوانی برای صلاح الدین قائل است.
بازگشت به ابتدای نوشته کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
مشخصات کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
- نام کتاب: صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
- نویسنده: جان داونپورت
- مترجم: رضا جولایی
- مجموعه: رهبران دنیای باستان
- انتشارات: جویا
- سال نشر: ۱۳۹۰
- زبان: فارسی
- تعداد صفحات: ۱۲۴ صفحه
- فرمت: PDF
- حجم: ۶٫۲۷ مگابایت
بازگشت به ابتدای نوشته کتاب صلاح الدین فاتح جنگهای صلیبی
رمان های عاشقانه مشهور جهان که هر کسی باید بخواند