هانا آرنت فیلسوف قرن بیستم است که در مبانی فلسفی و به ویژه فلسفه سیاسی ، با طرح موضوعات جدید و بدیع توانست مرزهای مفهومی امر سیاسی را گسترش دهد.
این از آن رو بود که آرنت مفهوم سیاست را از نو، بازتعریف کرد و درکی تازه از چیستی سیاست مطرح نمود و چنین بازتعریفی با تصویر بدیعی از ماهیت انسانی، همراه بود.
از ویژگیهای اساسی تفکر آرنت، تفاوت عظیم میان نظرات او با سایر متفکران قرن بیستم است چرا که در زمانی که متفکران شعار مرگ فلسفه سر داده بودند او کتاب اصلی خود توتالیتاریسم را در باب فلسفه سیاسی منتشر کرد.
بی اغراق میتوان هانا آرنت را فیلسوف قرن بیستم نام نهاد که با تعریف مفاهیمی مانند ابتذال شر Banality of Evil و قدرت و قهر و باز تعریف مفاهیمی همانند توتالیتاریسم ،انقلاب، قدرت و آزادی تاثیری شگرف بر فلسفه و به ویژه فلسفه سیاسی گذاشت.
ورود به دنیای هانا آرنت به مثابه ورود به فاجعه های سیاسی و اخلاقی قرن بیستم است چرا که زندگی او با دو جنگ جهانی، انقلابات و جنگهای داخلی که منجر نابودی زندگی انسانهای زیادی شد، مصادف بود.
آرنت،تجارب خود از آن دوران را به دوران ظلمت تشبیه کرده و در شرایطی اندیشهٔ سیاسی خود را بنا نهاد که با ناامنی سرزمین مادریاش و خطر پیشبینینشدهٔ یهودی ستیزی روبهرو بود.
زندگی زندگی هانا آرنت در یک نگاه :
یوهانا آرنت Hannah Arendt در سال ۱۹۰۶ در یک خانوادهی ثروتمند، ليبرال و غيرمذهبى در شهر هانوفر آلمان چشم به جهان گشود.
وقتی هانا سه ساله بود خانواده اش به شهر شهر کونیگزبرگ Königsberg نقل مکان کرده و او تحصیلات ابتدایی خود را در همین شهر و سپس دوره متوسطه خود را در برلین به پایان رساند.
هانا آرنت تحصیلات عالی خود را در رشته های فلسفه و الهیات theology و زبان یونانی در دانشگاه ماربورگ Marburg و نزد استادانی چون بولتمن و هایدگر پی گیری کرد
او با استاد برجسته خود مارتین هایدگر پیوند عشقی و عاطفی عمیقی برقرار کرد که با وجود متاهل بودن هایدگر این رابطه عاشقانه هرگز منجر به ازدواج نشد هر چند دوستی میان آنها علیرغم تضادهای فکری شان تا سالها ادامه یافت.
او در سال 1929 در دانشگاه هایدلبرگ تحت مدیریت فیلسوف اگزیستانسیالیست، کارل یاسپرس، دکترای خود را در زمینه نوشتن در مورد عشق و آگوستین قدیس دریافت کرد.
از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۳ به عنوان همکار علمی با دانشگاه همکاری داشت. رسالهی زندگینامهی “راحل فارنهاگن” یهودی برلینی را طی همین سالها نوشت.
هانا آرنت در سال 1929 با گونتر آندرس ازدواج کرد، اما به زودی با تبعیض فزاینده ضد یهودی در آلمان نازی دهه 1930 مواجه شد.
در سال 1933، سالی که آدولف هیتلر به قدرت رسید، آرنت به دلیل انجام تحقیقات غیرقانونی درباره یهودی ستیزی در آلمان نازی توسط گشتاپو دستگیر و برای مدت کوتاهی زندانی شد.
پس از آزادی، او از آلمان گریخت و در چکسلواکی و سوئیس زندگی کرد و در نهایت در پاریس اقامت گزید.
هانا آرنت در سال 1937 از آندرس طلاق گرفت.
او در سال 1940 با هاینریش بلوشر ازدواج کرد، اما زمانی که آلمان در سال 1940 به فرانسه حمله کرد، با وجود اینکه در سال 1937 تابعیت آلمانی از او سلب شده بود، به عنوان یک بیگانه توسط فرانسوی ها بازداشت شد.
او فرار کرد و در سال 1941 از طریق پرتغال راهی ایالات متحده شد.
آرنت در نیویورک اقامت گزید که تا آخر عمر اقامتگاه اصلی او باقی ماند.
او نویسنده و ویراستار شد و برای بازسازی فرهنگی یهودیان کار کرد و در سال 1950 شهروند آمریکا شد.
در 1963 به استادی دانشگاه شیکاگو رسید و در 1967 به “مدرسه تحقیقات اجتماعی” نیویورک رفت و تا پایان عمرش در آنجا تدریس میکرد.
با انتشار کتاب ریشه های توتالیتاریسم The Origins of Totalitarianism در سال 1951، شهرت او به عنوان یک متفکر و نویسنده تثبیت شد و انتشار مجموعه ای از آثار او را به دنبال داشت.
این مجموعه آثارشامل کتابهای وضع بشر در سال 1958،آیشمن در اورشلیم و درباره انقلاب در سال 1963 بود.
او در سال 1975 و در سن 69 سالگی به طور ناگهانی بر اثر سکته قلبی درگذشت و آخرین اثر خود، زندگی ذهن، ناتمام ماند.
آثار یوهانا آرنت طیف وسیعی از موضوعات را در بر می گیرد، اما شهرت او بیشتر به خاطر موضوعاتی همچون دموکراسی مستقیم یا اقتدارگرایی و تمامیتخواهی حکومتهای استبدادی است.
در اذهان عمومی، او را بیشتر به خاطر جنجال پیرامون محاکمه آدولف آیشمن، تلاش او برای توضیح چگونگی تبدیل شدن مردم عادی به بازیگران نظام های توتالیتر و برای عبارت «ابتذال شر» به یاد می آورند.
او توسط مؤسسات و مجلاتی که به تفکر او اختصاص داده شده اند، جایزه هانا آرنت برای تفکر سیاسی، و تمبرها، نام خیابان ها و مدارس گرامی داشته می شود.
آرنت از چندین کشور دهها دکترای افتخاری گرفت و نیز برنده جایزهٔ آلمانی زبان لِسینگ و فروید شد.
نقل قول هایی از هانا آرنت :
- تنها اوباش و نخبگان سریعا جذب حکومت های تمامیت خواه می شوند. توده ها را باید با تبلیغات به دست آورد. (توتالیتاریسم )
- هر چه خشونت ابزاری در روابط بینالملل مشکوکتر و نامطمئنتر شده باشد، شهرت و جذابیت آن در امور داخلی، بیشتر میشود. (انقلاب و خشونت)
- انقلابی ترین افراد،روز بعد از انقلاب محافظه کار خواهد بود.
- تحت شرایط استبداد، عمل به مراتب ساده تر از فکر کردن است.
- حقیقت تلخ این است که بیشتر بدی ها توسط افرادی انجام می شود که هرگز خود ، تصمیم به خوب یا بد بودن نگرفته اند (ابتذال شر)
کتاب های هانا آرنت فیلسوف قرن بیستم به همراه لینک دانلود :
- کتاب توتالیتاریسم ترجمه محسن ثلاثی نشر ثالث
آرنت در این کتاب به بررسی و آنالیز نازیسم و استالینیسم، دو سیستم تمامیتخواه قرن بیستم، میپردازد.
این کتاب به عنوان یکی از بهترین کتابهای غیرداستانی قرن بیستم قلمداد شدهاست.
این کتاب اولین اثر طولانی هانا آرنت به حساب می آید.
- کتاب وضع بشر ترجمه مسعود علیا،نشر ققنوس
یکی از تاثیر گذار ترین آثار آرنت از گذشته تا به حال کتاب وضع بشر The Human Condition است.
این کتاب ضمن بررسی مفاهیم زحمت، کار و عمل و جایگاه آنها در وضع بشر، با نگاهی تاریخی سیر آنها را تا روزگار ما پی میگیرد و نشان میدهد که از دوران یونان باستان تا امروز رویکرد ما به زندگیِ وقف عمل چه فراز و فرودها و تغییراتی به خود دیدهاست.
آرنت استدلال میکند در حالی که زندگی انسان همیشه در جوامع تکامل مییابد، بخش اجتماعی طبیعت انسان، یعنی زندگی سیاسی، عمداً فقط در چند جامعه به عنوان فضایی برای دستیابی افراد به آزادی تحقق یافته است.
- آیشمن در اورشلیم: گزارشی در باب ابتذال شر
آرنت در کتاب آیشمن در اورشلیم Eichmann in Jerusalem دقیقا بحث را از اینجا اغاز میکند که اگر قصد انجام دادن کاری غلط برای ارتکاب به جرمی، ضروری است؛ چگونه میتوان برای متهمی که اراده ایی برای انجام دادن یا اغازیدن امری غلط ندارد و صرفا مرتکب آن جرم میشود، حکم صادر کرد و او را در مظان اتهام قرار داد؟
- کتاب انقلاب مجارستان: امپریالیسم توتالیتر ترجمه کیومرث خواجویها
فصل چهاردهم کتاب خواستگاه توتالیتاریسم به انقلاب مجارستان می پردازد که به عنوان کتابی مستقل با نام انقلاب مجارستان مقاومت مردمی علیه توتالیتاریسم توسط کیومرث خواجویها به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
- کتاب عشق و آگوستین قدیس
پایان نامه دکتری آرنت، عشق و سنت آگوستین، در سال 1929 منتشر شد و مورد توجه منتقدان قرار گرفت، اگرچه ترجمه انگلیسی آن تا سال 1996 ظاهر نشد.
او در این اثر رویکردهای هایدگر و یاسپرس را با هم ترکیب میکند.
هانا آرنت در این کتاب از دو انگارۀ آگوستینیِ عشق بهره میگیرد :
کوپیدیتاس=عشقی تملکجویانه و گرفتار در بند دنیا است.
کاریتاس= عشقی عاری از خودخواهی است و همین آزادی را به ارمغان می آورد
کوپیدیتاس همیشه میان دو ترس گرفتار است. ترس از نرسیدن به آنچه میخواهئ و ترس از فقدان آنچه به تملک درآورده است.
آرنت کاریتاس را به معنای عشق به همۀ انسانها میداند بیآنکه دلبستهشان شویم و بیآنکه در اندیشۀ منفعت خویش باشیم.
پرسش آرنت این است که اگر باید بیهیچ دلبستگی به انسانها عشق ورزید، چگونه میتوان اجتماعی از انسانها را تشکیل داد؟
چگونه میتوان دیگران را دوست داشت و از تعلق خاطر به آنها رها بود؟
- کتاب راحل فارنهاگن: زندگی یک زن یهودی
تحقیقات و نوشتن آرنت در مورد راحل فارنهاگن در حالی که در تبعید در پاریس در سال 1938 زندگی می کرد تکمیل شد اما تا سال 1957 در بریتانیا توسط کتابخانه شرق و غرب منتشر نشد.
این کتاب در واقع بیوگرافی یک زن سوسیال یهودی در قرن نوزدهم بود. این بیوگرافی گام مهمی در تحلیل او از تاریخ یهود و موضوعات مرتبط با آنان تشکیل داد.
رابطه آرنت با فارنهاگن در آثار بعدی او نیز نفوذ می کند.
گزارش او از زندگی فارنهاگن در زمان نابودی فرهنگ آلمانی-یهودی درک شد.
این اثر حدی منعکس کننده دیدگاه آرنت در مورد خود به عنوان یک زن آلمانی-یهودی است که از فرهنگ خود بیرون رانده شده و به یک موجودیت بدون تابعیت رانده شده است که منجر به تبدیل “بیوگرافی به عنوان زندگی نامه” نیز می شود.
- کتاب حیات ذهن ترجمهٔ مسعود علیا، نشر ققنوس
- کتاب بحرانهای جمهوریت ترجمه امین عسکریزاده و فلورا عسکریزاده، نشر گام نو
- کتاب فلسفهٔ اگزیستانس چیست؟
- کتاب خشونت و و اندیشههایی دربارهٔ سیاست و انقلاب، ترجمه فولادوند، نشر خوارزمی
- اندیشیدن و ملاحظات اخلاقی ترجمه عباس باقری، نشر نی
- عناصر و خاستگاه حاکمیت توتالیتر (یهودیستیزی)
- کتاب اختیار آزاد زیستن ترجمهٔ فرهاد سلمانیان