محمد بن جریر طبری نویسنده کتاب تاریخ طبری با نام کامل ابوجعفر محمد بن ‌جریر بن ‌کثیر بن غالب طبری آملی (۳۱۰-۲۲۴ قمری) مورخ، مفسر و فیلسوف ایرانی، مشهور به پدر علم و تاریخ و تفسیر است که در آمل از شهرهای مازندران به دنیا آمد.

کتاب تاریخ طبری، شرح زندگی بشر از خلقت آدم تا زمان نگارنده‌ی آن در سال 310 هجری قمری است.

تاریخ طبری مرجع عمده تاریخ جهان و ایران تا اول سده چهارم هجری است، همچنین این کتاب در واقع مأخذ عمده تمام کسانی واقع شده‌است که بعد از طبری به تألیف تاریخ اسلام اهتمام ورزیده‌اند.

محمد بن جریر طبری نخستین کسی است در جهان اسلام که تاریخ را از سیره نویسی به تاریخ عمومی کشانید.

جامع‌البیان عن تاویل القرآن ، نخستین تفسیر قرآن است که به همه‌ی آیه‌ها می‌پردازد.

محمد بن جریر طبری که در در آمل به دنیا آمده بود تا دوازده سالگی مقدمات علوم زمان را در زادگاهش فرا گرفت.

خود او در این باره می‌گوید:

”در هفت سالگی قرآن را حفظ کردم، در هشت سالگی برای مردم نماز گزاردم و در ۹ سالگی پاره‌ای از احادیث را نگاشتم.”

سپس می‌افزاید که به خاطر رویایی که به سراغ پدرش آمده بود، پدر از دوران خردسالی به تحصیل او در علوم دین اهتمام نشان داده است و بنابراین از ۱۲ سالگی به تشویق پدر به ری رفت.

در ری از محمد بن حمید رازی حدیث فرا گرفت و مغازی (تاریخ جنگ‌های پیامبر) را از محمد بن اسحاق واقدی آموخت.

سپس رهسپار بغداد شد و زمانی به آن شهر رسید که چند روزی از مرگ احمد بن حنبل می‌گذشت.

طبری از بغداد به واسط، شهری در میان بصره و کوفه، رفت و علم حدیث را تا جایی که توانست فرا گرفت.

محمد بن جریر طبری پس از مدتی میان‌رودان (بین النهرین) را ترک کرد و برای آشنایی با اصحاب رأی عازم مصر شد.

او در این سفر از راه شام و بیروت گذشت و در ۲۵۳ قمری هنگام حکومت احمد بن طولون به مصر وارد شد و سه سال در آن دیار ماند و در شهر فسطاط مصر نزد پاره‌ای از دانشمندان آن دیار شاگردی کرد.

طبری طی سفرهای بسیار خود بیش‌تر سفرنامه‌هایی را که حاوی تاریخ و جغرافیای پیش از زمان خود بود، مطالعه کرد. هم‌چنین، طی آن سفرها سیره نویسان گوناگونی را در جهان اسلام دیدار کرد و اطلاعات زیادی از آن‌ها به دست آورد.

او پس از زندگی سه ساله در مصر از راه شام به بغداد بازگشت و پس از زمان کوتاهی برای دیدار از وطنش راهی طبرستان شد و در سال ۲۹۰ قمری به آمل آمد.

طبری پس از آن که محیط آمل را برای ادامه‌ی تحصیل خود مساعد ندید به بغداد بازگشت و در محله‌ی رحیه‌ یعقوب اقامت نمود و مطالعات خود را ادامه داد.

محمد بن جریر طبری در بغداد ضمن آن که دانش خود را در فقه، تاریخ، حدیث تکمیل می‌کرد، شاگردانی نیز تربیت نمود و ‌زمانی که در محله‌ی قنطره البردان بغداد زندگی می‌کرد، نگارش تاریخ خود را با نام “تاریخ الرسل و الملوک و اخبارهم و من کان فی زمن کل واحد منهم” که با نام تاریخ طبری شناخته می‌شود، به زبان عربی آغاز کرد.

او که روزانه چهل برگه از تاریخ خود را گردآوری‌آوری می‌کرد، نزدیک چهل سال به نوشتن تاریخ طبری پرداخت.

به این ترتیب که از ۴۸ سالگی شروع به گرد‌آوری نسخه‌های پراکنده سفرنامه‌ها نمود و از ۶۵ سالگی به طور مستمر در بغداد یادداشت‌های پراکنده خود را به مدت ۲۳ سال تنظیم کرد تا آن که پیش از مرگش آن را به پایان رساند.

طبری در کنار تنظیم تاریخ خود، به خواهش المکتفی، خلیفه‌ی عباسی، کتابی درزمینه‌ی وقف نوشت که در بر گیرنده‌ی نظر همه‌ی دانشمندان و فقیهان مسلمان تا آن زمان بود.

هم‌چنین، کتابی به نام الفضایل نوشت که دربردارنده‌ی زندگی خلفای راشدین و اثبات و درستی حدیث غدیر بود و آن را با ذکر فضایل حضرت علی (ع) به پایان رساند.

او طی آن سال‌ها کتاب  جامع البیان عن تاویل القرآن را نیز در تفسیر قرآن نوشت.

طبری در سن ۸۸ سالگی در خانه مسکونی خویش در روز یک شنبه دو روز مانده از شوال سال ۳۱۰ قمری در بغداد درگذشت و در همان جا به خاک سپرده شد.

 سال شمار زندگی محمد بن جریر طبری

۲۲۴ قمری: در آمل به دنیا آمد.

۲۳۱ قمری: قرآن را به طور کامل حفظ کرد.

۲۳۲ قمری: پیش‌نماز مردم آمل شد.

۲۳۳ قمری: نگارش حدیث را آغاز کرد.

۲۳۶ قمری: فراگیری علوم دینی را در شهر ری نزد محمد بن حمید رازی و مثنی بن ابراهیم ابلی ادامه داد.

۲۴۱ قمری: برای بهره‌گیری از درس ابوعبدالله احمد حنبل به بغداد رفت، اما هنگامی که به آن شهر رسید، احمد حنبل در گذشته بود.

۲۴۲ قمری: به بصره، کوفه و واسط رفت و از درس استادان آن شهرها، از جمله ابوکریب محمد بن علاء همدانی، بهره‌مند شد سپس به بغداد بازگشت.

۲۵۳ قمری: به مصر رفت تا از دانش علمای آن سرزمین بهره‌مند شود. او حدیث‌های زیادی از انس‌بن مالک و شافعی و ابن‌وهب نوشت.

۲۷۰ قمری: نگارش تفسیر خود را به پایان رساند.

۲۹۰ قمری: در ۶۵ سالگی برای دومین‌بار به زادگاه خود در طبرستان بازگشت، اما زمان زیادی در آن‌جا نماند.

… قمری: بار دیگر به بغداد رفت و نگارش تاریخ بزرگ خود را در آن‌جا به پایان رساند.

۳۱۰ قمری: دو روز مانده از شوال در بغداد درگذشت.

دانلود مجموعه پانزده جلدی کتاب صوتی تاریخ طبری بدون حذفیات و سانسور به انضمام فایل PDF آنها 

   

خرید پستی مجموعه 15 جلدی کتاب صوتی تاریخ طبری

فهرست آثار محمد بن جریر طبری

۱ تاریخ الرسل و الملوک و اخبارهم و من کان فی زمن کل واحد منهم (تاریخ طبری)

۲ جامع البیان عن تاویل القرآن (تفسیر طبری)

۳ اختلاف العلماء الامصارفی احکام شرائع الاسلام (در نظریه‌های فقهی)

۴ اللطیف القول فی احکام شرائع الاسلام (در فقه)

۵ الخفیف فی احکام شرائع الاسلام (چکیده‌ی اللطیف)

۶ بسیط القول فی احکام شرائع الاسلام (پیرامون نظرهای فقهی خودش)

۷ تهذیب الاثار و تفصیل الثابت عن رسول الله (ص) من اخبار(در فقه و حدیث)

۸ ادب النفوس الجیده و الاخلاق النفیسه  (در اخلا)

۹ فضائل علی ‌بن ‌ابی‌طالب (پیرامون غدیر)

۱۰ فضائل ابی‌بکر و عمر

۱۱ الرد علی ذی‌الاسفار ( در رد نظریه‌های فقهی داود بن علی اصفهانی)

۱۲ رساله البصیر فی معالم الدین ( در رد مذهب‌های بدعتی)

۱۳ صریح السنه (پیرامون باورهای خود)

۱۴ المسترشد فی علوم الدین و القراآت

۱۵ مختصر مناسک (در حج)

۱۶ مختصر الفرائض

۱۷ الموجز فی اصول

۱۸ عباره‌الرویا(در تعبیر خواب)

۱۹ کتاب الوقف

۲۰ حدیث الطیر

۲۱ طرق الحدیث

۲۲ المسند المجرد

۲۳ الرد الحرقوصیه( نقد فرقه‌ها)

۲۴ الرد ابن عبدالملک علی مالک

۲۵ ذیل المذیل (سیره‌ی یاران پیامبر)

۲۶ العدد و التنزیل

۲۷ ادب القاضی

۲۸ تاریخ الرجال من الصحابه و التابعین

۲۹ المحاضر و السجلات.

۳۰ دلائل النبوه

دانلود سریع کتاب صوتی تاریخ طبری:

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد اول

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد دوم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد سوم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد چهارم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد پنجم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد ششم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد هفتم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد هشتم

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد نهم 

کتاب صوتی تاریخ طبری جلد  دهم 

ترجمه تاریخ طبری در جهان

هنوز پنجاه سال از درگذشت نویسنده، نگذشته بود که تاریخ الرسل و الملوک او را ابو علی محمد بن محمد بلعمی، وزیر دانشمند منصور بن نوح سامانی به سال ۳۵۲ قمری با تغییراتی، به فارسی درآورد.

بلعمی به اندازه‌ای در تاریخ طبری دخل و تصرف کرده که نخستین ترجمهٔ تاریخ طبری را از عربی به فارسی، به نام تاریخ بلعمی یاد کرده‌اند. بعدها تاریخ بلعمی به ترکی نیز ترجمه شد.

نخستین اروپایی که با طبری آشنا شد، توماس ارپنیوس، خاورشناس هلندی، بود که خلاصهٔ تاریخ طبری را به زبان لاتین ترجمه و اروپاییان را با طبری آشنا کرد.

سپس، در سدهٔ نوزدهم میلادی هرمان زوتنبرگ تاریخ طبری را به زبان فرانسه در چهار جلد در پاریس به چاپ رساند.

تئودور نولد که خاورشناس آلمانی نیز بخش ساسانیان تاریخ طبری را به آلمانی ترجمه کرده‌است.

همچنین چاپ‌های مکرری از این کتاب در مصر، امارات، عربستان، عراق، مصر و لبنان صورت گرفته‌است