روش ساخت کتاب صوتی ،آشنایی با مراحل تولید کتاب صوتی  Audiobook

این روزها روش های مطالعه با پیشرفت تکنولوژی وافزایش مشغله های مردم تغییر کرده و برای مطالعه دیگر لزومی ندارد که حتما کتاب به طور فیزیکی و یا حتی  به صورت PDF باشد!

و البته استفاده از کتاب صوتی بسیار ساده تر از مطالعه کتاب های فیزیکی است و هر کسی در هر کجا می‏‏تواند با داشتن کمترین امکانات پخش صوتی، کتاب های مورد علاقه خود را بشنود و به همین علت و با توجه به کمبود وقت آزاد و وجود سرگرمی‌های متنوع در انبوه شبکه‌های اجتماعی، هر روز به تعداد مخاطبین کتاب صوتی در نزد علاقمندان به کتابخوانی اضافه میشود.

امروزه در کشورهای پیشرفته، کتاب های صوتی بخش مهمی از دنیای کتاب و مطالعه را تشکیل داده و استفاده از کتاب‌های صوتی هنگام ورزش،  استراحت، سفر با اتومبیل، اتوبوس، مترو، هنگام انتظار در مطلب پزشکان و یا سایرمراکز خدماتی و… به امری متداول تبدیل شده و از طرفی وسایل و برنامه ها و اپلیکیشن‌های مختلفی نیز برای  استفاده ی عموم مردم از کتاب صوتی عرضه میشود.

با توجه به آنچه گفته شد تولید و ساخت کتاب صوتی نیز مورد توجه علاقمندان قرار گرفته و به  شیوه‌ای جالب و جذاب برای  کسب درآمد تبدیل شده است.

بنا به دلایل فوق کارشناسان پایگاه دانش بنیان سلام صدا؛ به منظور تشویق جوانان و صدا پیشه گان و علاقمندان؛ نسبت به تالیف و جمع آوری مطالبی در مورد آشنائی با انواع کتاب صوتی (کتاب صوتی، نمایشنامه صوتی، نمایشنامه رادیوئی و پادکست) ؛ روش عملی ساخت کتاب صوتی ، چگونگی ویرایش کتاب صوتی تولید شده و روش های ارسال و انتشار کتاب های صوتی تولید شده به مراجع و مارکت های مربوطه اقدام کرده که امیداریم مفید واقع شود.

روش عملی ساخت کتاب صوتی

انتخاب موضوع مناسب برای ضبط

گام اول در تولید کتاب صوتی شناسایی صدای گوینده و انتخاب موضوع مناسب با آن صدا برای ضبط است

صدای هر کسی مشخصات فنی خاص خود را دارد که البته نوع صدای هر کسی ارتباط نزدیکی با شخصیت او دارد به همین علت برای کسی که مثلا شخصیت آرام و مهربانی دارد خواندن و روایت کتاب ها و مطالبی با موضوع حماسی و یا خشونت ممکن است نتیجه مناسبی نداشته باشد.

بنابراین با توجه به نوع صدا و شخصیت خود محتوای مورد نظر برای خوانش و ضبط را انتخاب کنید البته دستیابی به این انتخاب ممکن است نیاز به تمرین و ضبط آزمایشی چند نوع مطلب مختلف داشته باشد.

تسلط به موضوع کتاب یا مطلب

گام دوم درساخت کتاب صوتی تسلط گوینده به موضوع کتاب یا مطلب مورد نظر است

آشنایی با مطلب و محتوای کتاب موجب اعتماد به نفس شما برای خوانش و ضبط آن میشود به طور مثال کسی که خود روانشناس است قطعا در خوانش کتاب هایی با موضوع روانشاسی تسلط بیشتری دارد.

به هرحال بعد از انتخاب موضوع و کتاب مورد نظر خود ، لازم است که قبل از شروع به ضبط مطلب چندین بار خوانده شده و با زیر و بم و لحن جملات و شخصیت ها آشنا شوید.

این بدیهی است که جملات سوالی را بایستی با لحن پرسشگری خواند و در جملات تعجبی لحن خود را مناسب آن تغییر داد و رعایت همه این موارد نیازمند تسلط بر موضوع و داستان و همچنین تلفظ درست کلمات است و بی تردید یکی از دلایل موفقیت کتاب های صوتی تولید شده رعایت همین موضوع است.

تهیه وسایل و برنامه های مورد نیاز

گام سوم در ضبط و تولید کتاب صوتی تهیه وسایل و برنامه های مورد نیاز است

قبل از هر چیزی تاکید میکنم که برای ساخت کتاب صوتی لزوما نیازی به داشتن وسایل و تجهیزات گرانقیمت و حرفه ای نیست و با کمترین امکانات و با یک موبایل هم میتوان کتاب صوتی تولید کرد.

البته در دسترس داشتن وسایل و تجهیزات حرفه ای و امکان استفاده از استودیو ضبط صدا خیلی هم عالیه اما در شروع کار به هیچ وجه کافی نیست!

در شروع کار، شناخت نوع صدای خود و تمرین و ضبط های آزمایشی برای تسلط بر موضوع ، نحوه کنترل صدا ، نحوه تغییر لحن مناسب با مطلب و …. مهمتر از دستگاهی است که با آن ضبط میکنید!

راز موفقیت در تولید کتاب صوتی برای افراد مبتدی فقط تمرین  و تمرین و بازهم تمرین است البته منظور از تمرین خواندن و ضبط صدا و شنیدن صدای ضبط شده است (خواندن بدون ضبط و شنیدن آن تاثیری در افزایش کیفیت کار شما ندارد!)  

در ادامه وسایل و نرم افزارهائی که در تولید کتاب صوتی مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:

1. میکروفن یقه ای مانند مدل  Rode smartLav plus  یا میکروفن مدل Zoom-IQ6

این میکروفن ها قابلیت اتصال در گوشی های آیفون و اندروید را داشته و کیفیت  ضبط آن هم خوب است.

آشنایی با نرم افزارهای ضبط صدا برای ساخت کتاب صوتی

نرم افزاری برای ضبط صدا انتخاب کنید که کیفیت قابل قبولی داشته باشد ، چند نمونه معرفی میکنم

الف-  ضبط در گوش های اندروید اپلیکیشن های  Easy Voice Recorder  و Titanium Voice Recorder

ب- ضبط در گوش های IOS  اپلیکیشن Voice  Recorder Free

ج- ضبط در کامپیوتر (ویندوز): در کامپیوتر میتوانید بوسیله برنامه رکوردر ویندوز صدا ضبط کنید و البته از نرم افزارهائی مانند Audacity و یا NHC- WavePad  هم میتوانید استفاده کنید.

برای ضبط با کامپیوتر حتما لازم است که در تنظیمات میکروفن را مشخص کنید.

نکاتی که در هنگام ضبط بایستی رعایت کنید

در ضبط و تولید کتاب صوتی گوینده بایستی نکاتی را در هنگام ضبط راعایت کند که در تولید اثر بسیار مهم هستند

1. رعایت فاصله با با میکروفن بین 10 تا 15 سانتی متر

اگر با گوشی و بدون میکروفن یقه ای ضبط میکنید، سعی کنید محل گوشی ثابت بوده و میکروفن آن به سمت شما باشد. اگر روی میکروفن گوشی کمی پنبه با چسب بچسبانید ، از برخورد هوا هنگام خواندن جلوگیری میشود.

• هنگام ضبط از هندزفری یا هدست استفاده کنید.
• ضبط در یک  محیط آرام  انجام شود.
• اگر امکانش برای شما فراهم است، درزها و پنجره ها و دیوارهای مکان کوچکی را با وسایلی مانند شانه تخم مرغ و یا پتو بپوشانید و یک استودیو کوچک خانگی ایجاد کنید.اگر هم کل مکان را نمی توانید فقط درز پنجره ها را بگیرید تا صدای بیرون بر ضبط شما تاثیر نگذارد.

• برای اجتناب از صداهای اضافی ، نوتیفیکیشن گوشیتان رو خاموش کرده یا آنرا در حالت سایلنت یا don’t disturb بگذارید.

وسایل دیگری مانند تلفن ثابت ، تلویزیون و رادیو نیز ممکن است بر ضبط شما تاثر بگذارند پس اگر ممکنه خاموش و قطع باشند.

• حتی الامکان سعی کنید هنگام ضبط  از تکان و جابجائی بدنتان اجتناب کنید (حتی چرخاندن سر در ضبط صدا تاثر میگذارد)

برای ثابت ماندن بدن بهتر است قبل از شروع ضبط صندلی و نحوه نشستن خود را در راحترین حالت تنظیم کنید

• موقع ضبط صدا ، اگر کلمه ای اشتباه خوانده شد و یا تپق زدید ، نگران نشوید ، حدود 30 ثانیه کاملا ساکت بمانید و جمله ی مورد نظر را مجددا از ابتدا بخوانید.در هنگام ویرایش با توجه به مشخص بودن محل سکوت 30 ثانیه ای ، براحتی قسمت خراب شده را حذف کنید.
• شدت صدای خود را تنظیم کنید. در نرم افزارها هنگامی که شدت صدا از حد مجاز بیشتر شود ، وارد ناحیه قرمز رنگ نرم افزار میگردد.

• راحت و بدون اینکه سعی در تغییر صدای خود داشته باشید، بخوانید.

صدای هر کسی زیبائی های خاص خود را دارد لذا سعی نکنید صدای خود را شبیه صدای دیگران کنید و یا آنرا بم و یا زیر ادا نمائید.

ویرایش فایل های صوتی

پس از خوانش و ضبط صدا ، لازم است آنرا ویرایش کرده و بخش های معیوب و اشتباهات را حذف کنید برای اینکار نرم افزارهای خوبی منتشر شده است که لازم است به یکی از آنها مسلط باشید.

زمانبندی ترک ها (به طور مثال با اضافه کردن فایل های کوتاه به هم یا تقسیم یک فایل طولانی به چند قسمت) هم از کارهای لازم است که پس از ضبط صدا انجام می شود

• فایل های ضبط شده را توسط نرم افزار Audacity و یا NHC- WavePad  ویرایش کرده و  نویز ها و قسمت های خراب را حذف کنید و با فرمت MP3 ذخیره کنید.
• زمان هر فایل صوتی برای کتاب صوتی حدود 30 دقیقه مناسب است و برای مطالب دیگری غیر از کتاب صوتی مانند پادکست حدود 10 دقیقه مناسب است. این موضوع را هنگام ویرایش فایل های صوتی رعایت کنید.

• هنگام ویرایش فایل های ضبط شده حتما بایستی در محل ساکتی باشید و یا از هدفون استفاده نمایید تا قادر به شنیدن جزئیات صدا باشید.
• هنگام ویرایش به صدای نفس کشیدن ها و یا استفاده از عباراتی مانند همممممم دقت کنید و حتی الامکان حذف کنید.

برای آشنائی با ویرایش فایل های صوتی توسط نرم افزار NHC- WavePad   این مقاله را بخوانید.