کتاب صوتی حاجی بابا اصفهانی

کتاب صوتی حاجی بابا اصفهانی نوشته جیمز موریه مترجم: میرزاحبیب اصفهانی به تصحیح: سید محمد علی جمالزاده

کتاب صوتی حاجی بابا اصفهانی روایتگر اوضاع اجتماعی ایران در زمان فتحعلی شاه قاجار(1212ـ1250) است که توسط جمیزموریه منشی نخستین سفارت دولت انگلیس در ایران نوشته شده است.

این کتاب دربرگیرنده هشتاد گفتار یا قصه درباره شخصیتی به نام «حاجی بابای اصفهانی» است که توسط میرزاحبیب اصفهانى ترجمه شده است.

این اثر به نامهاى سرگذشت حاجى باباى اصفهانى، حاجى بابا در اصفهان، حوادث زندگانى حاجى باباى اصفهانى و سرگذشت حاجی‌بابا نیز شهرت دارد.

کتاب حاجی‌بابا، به لحاظ نثر فارسى ممتاز و هنرمندانه آن، از شاهکارهاى ادب معاصر ایران به‌شمار می‌رود.

کتاب صوتی حاجی بابا اصفهانی، سرگذشت پرماجراى مردى اصفهانى است که در سفر زیارتى به خراسان، اسیر ترکمانان می‌شود، به ترفندى از چنگ آنان می‌گریزد، به شهرهاى بسیارى سفر می‌کند و به پیشه‌هاى گوناگون می‌پردازد.

جمیز موریه  James Justinian Morier درباره ی این شخص در مقدمه ی این کتاب می گوید:

«یک ایرانی را به نام حاجی بابا در ترکیه ملاقات کردم و همین که نام او را شنیدم ،شناختم .

می دانستم با اولین سفیری که از ایران به لندن فرستادند حاج بابا به سمت منشیگری به همراهش آمده بود و بعد از آن در مقامی عالی یا عادی بوده و سرد و گرم روزگار را چشیده و عاقبت به نام کارپردازی از جانب شاه به دربار عثمانی فرستاده شد .»

بحثهاى بسیارى درباره نویسنده حقیقى کتاب، غرض واقعى او و دلیل انتخاب نام حاجی‌بابا براى عنوان کتاب، ترجمه فارسى و ارزشهاى آن و همکاران احتمالى مترجم، از زمان انتشار کتاب آغاز شده و اگرچه به نتایج روشنگرانه‌اى رسیده است، اما نمی‌توان آنها را نتایج قطعى تلقى کرد و انتظار می‌رود بحث درباره جنبه‌هاى گوناگون این اثر، به منزله بحث مفتوح تاریخى و ادبى، همچنان ادامه بیابد.

جیمز جاستی‌نین موریه ، در ایران معروف به جیمز موریه، که نزدیک به شش سال در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار یکى از اعضاى سفارت انگلیس در ایران بود، ظاهرآ در کنار مأموریتهاى سیاسى به مشاهدات مردم‌شناختى پرداخت و با استفاده از اطلاعات وسیعى که درباره اوضاع ایران و احوال ایرانیان به‌دست آورده بود، حکایتى در قالب طنز، هجو، هزل و نوعى انتقاد اجتماعى ـ سیاسى نوشت و در 1239/ 1824 با عنوان ” ماجراهاى حاجی بابا اصفهانی ” در لندن انتشار داد.

تسلط موریه در توصیف ظرایف و دقایق جامعه ایران آن روزگار، این فرضیه را مطرح کرده است که این کتاب به قلم او نیست، بلکه ترجمه متنى فارسى یا روایتى از این متن بوده، یا یک ایرانى صاحب قلم و دقیق‌النظر با او همکارى داشته است؛

به‌ویژه آنکه موریه در مقدمه کتاب ، این‌گونه وانمود کرده که نسخه‌اى خطى حاوى سرگذشت حاجی‌بابا به دست وى افتاده و او براى وقوف به احوال و عادات ایرانیان به نشر آن اقدام کرده است.

به عقیده مجتبى مینوى موریه نمی‌تواند نویسنده اصلى حاجى بابا باشد.

مترجم این رمان، « میرزا حبیب اصفهانی » گوینده توانا و نویسنده قدرتمندی بوده است که نتوانسته با دوران ناصر الدین شاه کنار بیاید و به ناچار از ایران به عثمانی فرار کرد و مقیم عثمانی شد و در آنجا علاوه بر نوشتن مقاله و قصاید در روزنامه اختر (چاپ اسلامبول) به انتشار کتاب‌هایی چون راهنمای فارسی، دستور سخن و گزیده ای از آثار عبید زاکانی و ترجمه همین اثر اقدام کرد.

در بخشی از کتاب صوتی حاجی بابا اصفهانی آمده است:

«پدرم کرلایی حسن یکی از دلاکان مشهور شهر اصفهان بود.

در هفده سالگی دختر شخص شماعی از همسایگان دکان خود را عقد کرد .

اما زناشوئی اش مبارک نشد زنش نازا در امد و او نیز از صرافت وی افتاد.

در سایه ی چیره دستی و شهرت خود چندان مشتری خاصه از بازرگانان پیدا کرد که بعد از یک سال توانست دستگاه کاسبی خود را وسعتی بخشد یعنی زنی دیگر گیرد….

چون به شانزده سالگی رسیدم به دشواری تشخیص می توانستند داد که در تیغرانی چیره ترم یا سخندانی……»

کتاب صوتی حاجی بابا اصفهانی در سه فایل MP3 به مدت 15 ساعت و یک فایل زیپ با حجم 592 مگابایت است.

با توجه به حجم بالای فایل دانلودی لطفا دانلود را در کامپیوتر و ترجیحا با استفاده از نرم افزار دانلود منیجر انجام شود.

دیگر آثار جمال زاده :

• کتاب صوتی س‍ر و ته یک کرباس
•  حاجی بابا اصفهانی (دانلود کتاب صوتی)